На аднаўленне аб’ектаў гісторыка-культурнай спадчыны Гродзенскай вобласці ў мінулым годзе было накіравана 10 356,5 тысячы рублёў. Пра тое, што зроблена і якія планы на перспектыву, «Гродзенская праўда» падрыхтавала ў адмысловым аглядзе.
Стары змак
У 2017 годзе завяршылася распрацоўка праектна-каштарыснай дакументацыі першай чаргі рэстаўрацыі і прыстасавання пад гісторыка-археалагічны музей комплексу Старога замка. Праект прайшоў Дзяржаўную экспертызу, і з верасня на Замкавай гары закіпела праца.
Тут з’явіўся часовы мост, той каменны, які існуе, узмоцнены і гатовы прыняць груз цяжкай тэхнікі.
У памяшканнях уязной групы пачаліся разборачныя працы. У кастрычніку ва ўнутраным двары Старога замка запрацавалі археолагі. Кожны дзень яны пласт за пластом паглыбляліся ў тоўшчы зямлі. Самымі значнымі знаходкамі даследчыкаў сталі шахматная фігурка, старадаўняя кафля, залаты пярсцёнак.
Акрамя таго, грунт на глыбіні да дзевяці метраў узмоцнены адмысловымі палімерамі. Такую ж задачу выконваюць і бетонныя палі, якія сыходзяць у зямлю на адзнаку да 23 метраў.
У гэтым годзе плануецца ўзвядзенне уязной і сярэдняй вежаў з боку Нёмана, аднаўленне сцяны з галерэяй паміж вежамі, будаўніцтва прылеглых да сцяны мернай хаты, камяніцы, правядзенне неабходных камунікацый.
[irp posts="43 487″ name="Сталі прыслухоўвацца да гісторыкаў? У праекце рэканструкцыі Старога замка могуць з’явіцца змены"]
Каложская царква
Пабудаваная больш за сто гадоў таму, пасля таго як апоўзнем разбурыла частку храма, сцяна неаднаразова перараблялася і патрабавала дадатковага рамонту. Сродкі на гэта ў гэтым годзе былі вылучаныя з фонду прэзідэнта па падтрымцы культуры і мастацтва.
Работы пачаліся ў кастрычніку. Каб у храме маглі працягвацца набажэнствы, усярэдзіне ўзвялі ўнутраную сцяну і толькі пасля гэтага прыступілі да разборачных прац. Адным з самых складаных этапаў рамонту стала выраўноўванне каркаса да праектных адзнак — драўляную сцяну прыпаднялі ўверх на 30 сантыметраў і на такую ж адлегласць ссунулі ўнутр храма.
Былі ўзмоцненыя існуючыя падмуркі, трэба будзе замена вокнаў і дзвярэй. Да канца года будаўнікі ўжо выйшлі на фінішную прамую па ашалёўцы знешняй сцены Свята-Барыса-Глебскай царквы. З боку Нёмана яна ўжо выглядае закончанай, дапоўненая драўлянымі пілястрамі - вертыкальнымі калонамі, якія паўтараюць форму аналагічных выступаў з клінкернай цэглы на паўночным фасадзе.
Крэўскі замак
У Смаргонскім раёне завяршыўся першы этап кансервацыі Княжацкай вежы Крэўскага замка. Грошы на гэта былі вылучаныя з фонду прэзідэнта па падтрымцы культуры і мастацтва. Абараняе вежу ад дажджу і снегу цяпер двухузроўневая дах — два верхнія і ніжні агульнай плошчай 450 м². Мінімалізуе ўплыў навакольнага асяроддзя і адмысловая апрацоўка сцен, якая не дасць расці моху, прадухіліць з’яўленне грыбкоў і цвілі.
Дасягнуты вынік — толькі першы крок на шляху захавання сярэднявечнага помніка архітэктуры. У 2018 годзе плануецца правядзенне работ па другім пускавым комплексе, які прадугледжвае кансервацыю паўночнай сцяны, аднаўленне яе участкаў на вышыню 7 метраў і ўладкаванне пакрыцця з чарапіцы.
Палац Валовічаў у Свяцку
Палац, пабудаваны ў канцы XVIII стагоддзя па праекце італьянца Джузэпэ Сака, у будучыні паслужыць здароўю. За кошт сродкаў Нацыянальнага банка Рэспублікі Беларусь са студзеня мінулага года ідзе рэканструкцыя з частковай рэстаўрацыяй будынкаў палацава-паркавага комплексу пад шматфункцыянальны аздараўленчы комплекс.
Ужо падведзены інжынерныя сеткі: каналізацыя, вадаправод, электразабеспячэнне. Выкананы работы па будаўніцтве водазабору і ачышчальных збудаванняў. У левым флігелі усталяваны вокны, скончылася кладка даху — глінянай дахоўкі, максімальна набліжанай да той, што некалі ўпрыгожвала будынак. Аналагічныя работы вядуцца на суседнім правам флігелі. Прыкметна змяніўся не толькі палацавы пейзаж, але і прылеглая тэрыторыя: дно сажалак ачышчана ад глею, рэканструяваны водапрапускныя збудаванні, шлюз.
[irp posts="43 104″ name="Фота: як працягваецца рэканструкцыя палаца ў Свяцку"]
Лідскі замак
Пад заслону адыходзячага года пасля рэстаўрацыі адкрылася Паўночна-ўсходняя вежа замка. Новая экспазіцыя «Гістарычныя Падзеі І Постаці» прапанавала наведвальнікам сапраўднае падарожжа ў мінулае. На кожным з пяці паверхаў вежы Вітаўта гасцей сустракаюць супрацоўнікі Лідскага гісторыка-мастацкага музея, факты і легенды даўно мінулых дзён ажываюць на вачах. Тут можна ўбачыць моманты вялікіх бітваў, сярэднявечнага палявання ў ваколіцах Ліды і, вядома, вяселля караля Ягайлы і Соф'і Гальшанскай.
У новым годзе на тэрыторыі замка плануецца завяршыць работы на Паўднёва-заходняй вежы, у якой таксама з’явіцца музейная экспазіцыя.
Музей-сядзіба Міхала Клеафааса Агінскага ў Залессі
Для правядзення работ на тэрыторыі комплексу Банк развіцця Беларусі вылучае фінансавую дапамогу. Тут працягваюцца ландшафтныя працы. Ачышчана ад глею ложа сажалкі, сфармаваныя яе бераг, устаноўлена дамба, адрэстаўраваны каменныя агароджы ля млына і працягваюцца работы па мастах, адзін з якіх вядзе да Лебядзінай выспы.
Распрацавана праектна-каштарысная дакументацыя па рэстаўрацыі часткі англійскага пейзажнага парку і кітайскай альтанкі, у працэсе падрыхтоўка адпаведнай дакументацыі па рэканструкцыі з рэстаўрацыяй былога будынка стайні.
У 2018 годзе плануецца высечка аварыйных дрэў, добраўпарадкаванне тэрыторыі, аднаўленне планіровачнай структуры парку, а таксама кітайскай альтанкі і былога будынка стайні, у тым ліку за кошт сродкаў праграмы трансгранічнага супрацоўніцтва.
Наваградскі і Гальшанскі замкі
У кастрычніку мінулага года ў Наваградку прыступілі да ўзмацнення схілу, на якім узвышаюцца рэшты замка. Тут вяліся працы па ўладкаванні дрэнажнай сістэмы і адводзе вады, часовай пад’язной дарогі. У планах на гэты год — працягнуць распачатае ўжо, а таксама распрацаваць праект і пачаць работы па кансервацыі руін, сцен і вежаў замка.
Што тычыцца руін рэзідэнцыі роду Сапегаў на Ашмяншчыне, у мінулым годзе была распрацавана праектна-каштарысная дакументацыя, а у 2018 годзе плануецца працягнуць работы па Паўночнай вежы. Па праекце тут з’явяцца ўзмацняючы паддахавы пояс і дах, запланаваны фрагментарны рамонт кладкі сцен вежы і яе музеефікацыя.
Манастырскія трапезныя ў Жыровічах
У Свята-Успенскім манастыры ў Жыровічах набліжаецца да завяршэння першая чарга рэканструкцыі існуючай манастырскай трапезнай. Асаблівая ўвага нададзена інтэр'еру новых памяшканняў, асвятленні. Скончанасць набылі не толькі ўнутраныя памяшканні - ідзе добраўпарадкаванне тэрыторыі.
У гэтым годзе плануецца завяршыць будаўніцтва памяшканняў гасцінічнага тыпу, прызначаных для размяшчэння паломнікаў і турыстаў. Стварэнне ўмоў для пражывання дазволіць планаваць шматдзённыя турыстычныя і паломніцкія наведванні. Свецкія людзі, не парушаючы звыклага ўкладу манастырскага жыцця, змогуць пакланіцца галоўнай святыні манастыра — цудатворнаму абразу Божай Маці, прыняць удзел у набажэнствах і пазнаёміцца з гісторыяй святога месца.
Гродзенская абласная філармонія
З лістапада мінулага года ў Гродне працягваецца абнаўленне абласной філармоніі. Тры пускавыя комплексы аб’яднаны ў адзін, а здача аб’екта пад ключ запланаваная на гэты год.
У вестыбюлі філармоніі ўжо выкладзеная незвычайная дарожка ў выглядзе клавіш фартэпіяна з мармуру чорнага і белага колеру. Гардэробная стойка і сцены аздоблены з ужываннем оніксу. Але галоўнай асаблівасцю новага цэнтра культурнага жыцця вобласці стане канцэртная зала — самая вялікая з існуючых сёння ў Гродне.
Да завяршэння рэканструкцыі кіраўніцтва абласной філармоніі ўжо будуе вялікія планы і збіраецца запрасіць у Гродна зорак сусветнай эстрады.
Дах для піўзавода
На былым Гродзенскім піўзаводзе для захавання пацярпелага ад пажару гістарычнага будынка 1877 года пабудовы вяліся работы па аднаўленні даху. Новая дах стаў фальцавым металічным.
[irp posts="44 057″ name="Будзе, як ранейшы: у Гродне пачалі аднаўляць пасля пажара піўзавод"]