Карыснае

Байкі з лецішча і рэцэпты нарыхтовак ад Міколы Таранды

Мікола Таранда шмат гадоў выкладаў у Гродзенскім дзяржаўным аграрным універсітэце (ГДАУ). Зараз былы дацэнт на пенсіі, але павучыцца ў яго ёсць чаму. Для Hrodna.life ён расказаў пра ўласны агранамічны досвед працы ў калгасе і на лецішчы, а таксама падзяліўся праверанымі рэцэптамі нарыхтовак на зіму.

Аграномам у калгасе Мікола Таранда працаваў каля двух гадоў, адразу пасля заканчэння інстытута. «Было цікава, а часам і трагічна», — расказвае ён.

«Пасадзілі бульбу. Калі паглядзелі як, то аказалася, што адна бульбіна ад другой знаходзіцца на адлегласці адзін метр. Вырасла — і не малая. Прадалі ў Арменію як насенную, хоць па памерах насеннай там не было ніводнай бульбіны».


«Быў выпадак, сеялі ячмень з падсяваннем траў. Ячмень пасеялі, а вось насенне траў чамусьці засталося ў сеялцы».


«Спытаў трактарыста, хіба ж можна столькі гербіцыду ліць у бочку. Пачуў адказ: а што, я пасля другі раз буду ездзіць па гэтым полі? Як вынік, жанчыны той брыгады запыталі: «Іванавіч, а што з нашым ільном?» Паглядзеў. Лён пакурчыўся. Але выжыў.

Што б я рабіў на шасці сотках. Іншая справа — дзевяць!

Пасля калгаса Таранду запрасілі ў аспірантуру і ён працягнуў вучобу. «Ужо тады меў невялікі агарод, як і іншыя супрацоўнікі Аддзелу рэгуляцыі абмену рэчываў АН БССР». Той участак месціўся ў раёне абласной клінічнай бальніцы ў Гродне. Але аспіранту трэба было ездзіць да бацькоў у Брэсцкую вобласць і дапамагаць ім і з агародам, і з нарыхтоўкай кармоў. «Акрамя свіней і дзвюх кароў яны трымалі шмат птушак і нутрый. А яшчэ летам я падпрацоўваў у калгасе — ноччу на зернесховішчы, а днём мы з жанчынамі брыгады грузілі на вялікія машыны ільносаломку і вазілі яе здаваць на завод».

Чытайце таксама: «Танцавалі, як шалёныя». Мікола Таранда расказаў аб прыгодах артыстаў «Нёмана»

На ўласнае лецішча сіл і часу не ставала: «Участак мой зарастаў і я адмовіўся ад яго. І добра, бо што б я зараз рабіў на тых шасці сотках. У 90-х гадах атрымаў новы ўчастак, якім і займаюся зараз. На дзевяці сотках ёсць дзе развярнуцца. Праўда, ні хвіліны адпачынку не застаецца. Працуеш з ранку да вечару».

Летняя гародніна для нарыхтовак на зіму

Пра поспехі на ўласных сотках Мікола Таранда расказаў Hrodna.life.

«Апошнія гады пачаў займацца перцамі, яны даюць добры ўраджай. Высяваю на рассаду ў канцы студзеня. Рассаджваю па тры калівы і так па тры высаджваю на граду. Магчыма, на маёй даволі беднай глебе можна было бы паспрабаваць садзіць і па дзве штукі ў адну лунку.

Добрую расаду памідораў прадаюць «Юныя натуралісты», што знаходзяцца на вуліцы Антонава. Яшчэ ні разу іх гатункі не падвялі".

Фірмовая нарыхтоўка з перцаў і памідораў - леча. Рэцэптам некалькі гадоў таму падзялілася калега. Пэўныя ўласныя ўдасканаленні з часам уносіў сам Таранда.

Нарыхтаванае леча па рэцэпту Міколы Таранды. Фота з асабістага архіва

Леча ад Міколы Таранды

3 кг памідораў пракруціць на мясарубку і паставіць варыцца: 30 хвілін пад зачыненый крышкай і пасля 30 хвілін без яе.

За гэты час парэзаць цыбулю і моркву (па 0,5 кг). На патэльню выліць шклянку алею, закінуць цыбулю, а праз пару хвілін і моркву. Пасераваць, пакуль морква зменіць колер на светла-жоўты.

Праз гадзіну кіпячэння таматнай масы дадаць у рондаль моркву з цыбуляй, шклянку цукру і сталовую з верхам лыжку солі. Варыць 15 хвілін. Пасля дадаць 1,5 кг парэзанага перацу і варыць пры кіпенні яшчэ 20 хвілін.

Разліць у слоікі, закруціць ці закатаць. Перакуліць і паставіць, накрыўшы чым цёплым, на некалькі гадзін.

Для асобнай нарыхтоўкі памідораў Мікола Таранда выкарыстоўвае вяленне. Вось яго парады па прыгатаванню:

Вяленыя памідоры па рэцэпце Міколы Таранды

Вяленыя памідоры ад Міколы Таранды

Лепш узяць «пальчыкі» ці не зусім спелыя памідоры, у якіх тоўстая скурка. Разрэзаць на дзве часткі. Выдаліць чайнай лыжкай змесціва з сярэдзіны. Палоўкі раскласці на бляху, накрытую пергаментнай паперай. Зверху пасыпаць соллю, цукрам і рознымі прыправамі - перцам, душыцай, базілікам, размарынам, маяранам ці іншымі, паліць алеем і паставіць у духоўку пры 110оС на чатыры гадзіны. Рэжым павінен быць з вентыляцыяй і ў дзверцах можна пакінуць шчыліну.

У стэрыльныя слоікі на дно пакласці некалькі парэзаных зубкоў часныку і некалькі гарошынак чорнага перцу. Падвяленыя памідоры скласці ў слоік і заліць нагрэтым алеем. Лепш не пераграваць яго надта моцна, бо можа загарэцца, а то і пры заліванні ў слоік могуць верхнія памідоры прыпаліцца. Слоікі з вяленымі памідорамі падвяргаю пастэрызацыі для надзейнасці захавання ў цёплых умовах.

На лецішчы ў Міколы добра родзяць і гуркі. З іх былы дацэнт гатуе яшчэ адну фірмовую закатку.

Запраўка для расольніка ад Міколы Таранды. Фота з асабістага архіва

Запраўка для расольніка ад Міколы Таранды:

4 кг агуркоў пацерці на тарцы, дадаць 4 лыжкі сталовыя солі, даць пастаяць тры гадзіны.

Цыбулю і моркву (па 0,5 кілаграма) спасераваць на патэльні. 1 кг памідораў парэзаць ці прапусціць праз машынку, 2 шклянкі пярлоўкі папярэдне замачыць у вадзе. Усе падрыхтаваныя прадукты змяшаць і кіпяціць 25 хвілін. У канцы дадаць 4 сталовыя лыжкі воцату.

Разліць у слоікі, перакуліць іх і чым-небудзь накрыць. Будуць стаяць, колькі трэба, пры хатняй тэмпературы.

Дачныя байкі і не толькі: 53 вядры трускавак і кавуны на 10 кілаграм

«У першыя гады добра раслі трускаўкі. Спачатку збіраў 53 вядры, пасля 37, пасля 17, 10… Сёлета пакінуў толькі на развод», — расказвае Таранда пра вырошчванне ягад.

Мікола Таранда з часткай ураджаю трускавак з лецішча. Фота з асабістага архіва

Што да кавуноў, то іх максімальная вага была два гады таму і склала 10,4 кг. «Тады я ўсе сарты і гібрыды кавуноў вырошчваў праз рассаду. У мінулым годзе, магчыма з глебы, з’явілася нейкая пражорлівая мушка, якая з’ядала ўсе лісткі рассады, акрамя семядольных. Думаў, зусім нічога не вырасце. Але выраслі каля 6 кг, нягледзячы на тое, што і пасадзіў іх густа».

Кавуны з лецішча Міколы Таранды. Фота з асабістага архіва

Адна з таямніцаў вырошчвання кавуноў ад Міколы Таранды: «Ні ў якім разе не трэба каля кавуноў рыхліць глебу! Бо тады яны перастаюць налівацца і не растуць. Трэба акуратна выцягваць з зямлі каля іх кожную расліну пустазелля. Таксама варта глебу пад кавунамі ўкрываюць чорнай плёнкай, якая не дасць выпарацца вільгаці».

Чытайце таксама: Як гродзенец гадуе кавуны на лецішчы за горадам

Кансультаваў Таранду па вырошчванні кавуноў Сяргей Валасюк з Брэсту. Ён нядаўна абараніў кандыдацкую дысертацыю па іх агратэхніцы.

«Не магу сказаць, якая максімальная вага кавуноў была ў гэтым годзе. Самыя вялікія сабралі [злодзеі] без мяне. Астатнія я пазрываў тады, калі яны яшчэ маглі парасці. У асноўным маюць вагу 6−7 кг. Ёсць і малыя, але ўсё роўна салодкія. Агульная колькасьць кавуноў у гэтым годзе — каля 70. На месцы, дзе раслі кавуны, на зіму пасеяў авёс».

Гены, гараскоп і памяць з дзяцінства

«Праца на дачы дастаўляе задавальненне, — распавёў Hrodna.life Мікола Таранда, былы дацэнт кафедры мікрабіялогіі і эпізааталогіі ГДАУ, кандыдат біялагічных навук. — Усе апошнія стагоддзі мае продкі былі сялянамі і, магчыма, гэта неяк адлюстравалася на генах. Ды і паводле гараскопу мой знак лічыцца блізкім да зямлі.

Паколькі прадукцыі на дачы вырошчваецца немала, то прыходзіцца рабіць нарыхтоўкі на зіму, як гэта было калісьці ў маім дзяцінстве. Колькі раблю нарыхтовак на зіму, дакладна не ведаю — можа сотню ці паўтары банак. І як ні дзіўна, яны разыходзяцца. Не мы ж іх з’ядаем удваіх з жонкай — раздаем дзецям, бацькам, сваякам, нашым сябрам, студэнтам, якія трапілі ў цяжкае фінансавае становішча".

Частка сёлетніх нарыхтовак сям'і Міколы Таранды. Фота з асабістага архіву

Чытайце таксама:

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024