Валізка з фарбамі і вера ў лепшае. Як гродзенка перавозіла рамесную майстэрню ў іншую краіну

Ад’езд гродзенскай сям'і Енджэеўскіх не быў ані запланаваным, ані жаданым. З сабой Кацярына Еўдакімава-Енджэеўская забрала валізку фарбаў для дзіцячых цацак, якія яна рабіла з дрэва ў Гродне. На іх паспела вырасці пакаленне дзетак, расказала Кацярына для «Радыё Свабода». Майстрыца змагла перавезці сваю справу ў іншую краіну. На зборы было два тыдні.

Муж Кацярыны, Аляксандр Енджэеўскі - вядоўца мерапрыемстваў, займаўся індывідуальнымі і групавымі трэнінгамі, медыятар, актор. У 2021 годзе яму прапанавалі звольніцца з Гродзенскага тэатра лялек па ўласным жаданні. У траўні 2023 года яго затрымалі па звыклым зараз для беларусаў артыкуле — за распаўсюд і захоўванне «экстрэмісцкіх» матэрыялаў. Пасля гэтага сям’я адчувала сябе небяспечна ў Беларусі: яны заўважалі, што за імі сочаць «ціхары». Зараз трэба адбудоўваць свой беларускі бізнес у Польшчы.

Два тыдні на зборы

На зборы сышло два тыдні. За гэты час зрабілі візы, прадалі абсталяванне майстэрні і сыравіну, скасавалі арэнду майстэрні на мансардзе ў цэнтры гораду, павырашалі неабходныя юрыдычныя пытанні.

Станкі з майстэрні праз мяжу перавозіць нельга. Каб укласціся ў тэрмін да ад’езду, Енджэеўскія паставілі на іх кошт удвая меншы, чым на новыя, і прадавалі танней, чым зараз прадаюць ужываныя. Прадалі лобзік, два шліфавальныя станкі, свідравальны станок, гравэр, дрыль, шрубакрут, некалькі набораў свердзелаў, некалькі набораў насадак для гравэраў і шмат іншых інструментаў. Калі прадавала стужачную пілу, Кацярына не стрымалася і плакала, як па жывой. Агульны прыбытак з продажаў не лічылі - Кацярына кажа, так было маральна лягчэй. Майстэрня, начынне якой распрадавалі, працавала амаль шэсць гадоў. «Пакаленне дзяцей вырасла на маіх цацках», — кажа Кацярына.

Кацярына і яе цацкі. Фота: «Радыё Свабода»

Зрабілі распродаж і цацак. Многія кліенты здагадаліся, што сям’я рыхтуецца да ад’езду. Замоваў было столькі, што рыхтаваць іх дапамагалі сябры.

З сабой Кацярына забрала гіпаалергенныя фарбы на вадзяной аснове. Яны пасуюць для дзіцячых цацак — іх можна аблізваць і грызці. Самі фарбы і іх спалучэнні падбіраліся гадамі. Кацярына змагла вывезці каля 15 слоікаў, кожны — коштам у сярэднім $ 30.

Пацвердзіць рамесніцтва не змаглі

Да гэтага году сужэнцы былі рамеснікамі. Пацвердзіць рамесніцтва паводле новых правілаў да 1 ліпеня не атрымалася: адказныя чыноўнікі спачатку нічога не маглі патлумачыць, пасля запатрабавалі дакументы з тэхналагічным працэсам і раздрукаваныя фотаздымкі. Кацярына не захацела перадаваць гэтыя звесткі ў чужыя рукі. Таксама чыноўнікаў не задавальняла, што рамеснікі выкарыстоўваюць пры працы з дрэвам абсталяванне. Адмысловая праграма, праз якую трэба было прабіваць квітанцыі пры продажах і плаціць падаткі паводле новаўвядзення, працавала некарэктна. У выніку сям’я вырашыла не марнаваць час і сілы.

Наноў - у Польшчы

Акрамя фарбаў, у польскі Беласток сям’я змагла забраць пэндзлі, алоўкі, драўляныя загатоўкі, гатовыя цацкі.

«Мы прывезлі сюды розум, гонар, сумленне, свае таленты і свой досвед. Той, хто ўмеў нешта рабіць, ён і ў іншай краіне на каленцы зробіць», — перакананая майстрыца.

Паняцця рамесніка ў Польшчы не існуе. Але дазволена займацца незарэгістраванай дзейнасцю, калі прыбытак ад яе не перавышае $ 650 на месяц. Іначай трэба рэгістраваць ІП.

Кацярына хацела б пайсці ў падатковую і высветліць усе дэталі, але пакуль яе веды польскай мовы недастатковыя. Тым не менш, ужо зараз яна можа браць удзел у польскіх кірмашах рэчаў ручнога вырабу. Для гэтага патрэбна заяўка да арганізатараў. У Польшчы мастачка ўжо прадавала свае цацкі. Да яе звярталіся пастаянныя кліенты, прасілі адправіць цацкі ў Беларусь і ў іншыя еўрапейскія краіны.

У Польшчы Кацярына працягвае справу. Фота: «Радыё Свабода»

Некаторыя кліенты пісалі, што забіралі яе цацкі з сабой у эміграцыю. А адна кліентка, якая купляла шмат цацак у інтэр'ер, паабяцала выкінуць усе і заявіла, што такім здраднікам [як Енджэеўскія] не месца ў краіне.

Чатыры «о», бо тры — занятыя

У Беларусі брэнд называўся «Любо-дорого». У новых умовах перакласці назву і захаваць сэнс не атрымалася. Новая назва майстэрні - GoooodWood (чатыры «о» запар, бо назвы з дзвюма і трыма «о» ўжо існавалі).

Пакуль не зразумела, ці пойдзе справа ў Польшчы. Арэнда майстэрні і купля станкоў - вялікія выдаткі, пра якія пакуль няма гаворкі. Пакуль Кацярына працуе ў майстэрнях знаёмых, а дома выконвае няшумныя працы: шліфуе, фарбуе.

«У будаўнічых крамах я не падыходзіла і не глядзела цэны на станкі. Бо я развіталася са сваімі „дзяўчаткамі“ і „хлопчыкамі“ там. Я ведаю, што яны мне яшчэ доўга не свецяць тут… Ад мяне адрэзалі вялізны кавалак і выкінулі як смецце. Я не рабіла нічога кепскага, я рабіла якасны прадукт», — кажа Кацярына.

Кацярына Еўдакімава-Енджэеўская. Фота: «Радыё Свабода»

І ўсё ж яна марыць пра сваю майстэрню і новую стужкавую пілу. «Чалавек сам сябе лепіць. Мы самі творцы свайго лёсу», — перакананая майстрыца.

Чытайце таксама:

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024