20 снежня 2018 гродзенцам прэзентавалі доўгачаканы генплан развіцця горада на бліжэйшыя 10 гадоў. Грамадскае абмеркаванне завяршылася 11 студзеня. Hrodna.life сабраў прапановы гараджан і грамадскіх арганізацый Гродна па пытаннях, не ўлічаных у генплане.

Незаўважныя раварысты і тэрміналогія

Па-за ўвагай генплана засталася Канцэпцыя развіцця роварнага руху ў Беларусі, прынятая 11 студзеня 2018 года. Раварыстаў з «ВелаГродна» гэта не задавальняе.

У раздзеле «Развіццё транспартнай інфраструктуры» чамусьці не вылучылі падраздзел «Веласіпедны транспарт», які мусіць уключаць таксама і схему ўнутрыгарадскіх маршрутаў. Роварны рух сёння немагчыма ігнараваць, тым больш, што гэты від транспарту дапамагае захаваць гарадское паветра чысцейшым, што надзвычай актуальна якраз для Гродна.

Раварысты прапануюць унесці нарэшце яснасць у паняцці «веласцежка», «веламаршрут» і «велапешаходныя сувязі» і падобныя, якімі цяпер карыстаюцца вельмі адвольна, але якія маюць розны функцыянал.

Велатурызм і небяспечныя сцежкі

Сам велатурызм у Гродне і ваколіцах згадваецца толькі ў кантэксце агратурыстычных комплексаў, а не як паўнавартасны від турызму. Пры тым Гродна вызначылі як шматфункцыйны цэнтр турызму міжнароднага значэння. «ВелаГродна» прапануе дадаць інфармацыю пра магчымасць перасякаць памежныя пераходы раёна на ровары і пра наяўныя роварныя маршруты.

[irp posts="30 592″ name=" Каб улічылі ў генплане". Раварысты Гродна склалі мапу перспектыўных веламаршрутаў"]

Важная праблема, на якую ў генплане не звярнулі ўвагі - дубляванне роварных сцежак пешаходнымі побач. Пры адсутнасці такіх пешаход мае права рухацца па роварнай сцежцы, што і адбываецца пастаянна, напрыклад, у Пышках. Такая сітуацыя вельмі небяспечная і для раварыстаў, і для пешаходаў.

«ВелаГродна» нагадвае, што пры будаванні новых вуліц, раёнаў, рэканструкцыі старых магістраляў трэба не толькі дадаваць роварныя сцежкі, але і не забывацца на інфраструктуру для іх: роварныя паркоўкі і гаражы. Таксама гэта датычыць і ландшафтна-рэкрэацыйных аб’ектаў: патрэбны велапаркоўкі ў пешаходнай даступнасці і інфармацыйныя стэнды з маршрутамі руху.

Рознаму спорту — розныя пляцоўкі

«ВелаГродна» заклікае дадаць у якасці прапаноў па выкарыстанні спартыўных комплексаў (па вул. Ражанскі і вул. Фолюш) уладкаванне bmx і скейт пляцовак (bmx-парк, скейт-парк, памп-трэк і інш.). Велаактывістка Юлія Каляда, старшыня «ВелаГродна», прапануе пазначыць як магчымыя варыянты ўладкаванне пляцовак для відаў спорту, якія не маюць зараз магчымасці для трэніровак: аўтамабільнага дрыфту, мотаджымханы, матацыклетнага эндура і трыялу.

Крытычная колькасць аўтамабіляў і што з ёй рабіць

Юлія Каляда звяртае ўвагу на тое, што ў частцы «Асноўныя палажэнні» вельмі не хапае Слоўніка тэрмінаў. Акрамя таго, Юлія лічыць, што сама частка, даступная ў будучыні для азнаямлення гараджанам, невыразна паказвае асноўныя змены для Гродна. Людзям будзе цяжка сачыць за выкананнем плана.

Генплан ніяк не тлумачыць, якім чынам будуць стрымліваць рост аўтамабіляў у горадзе, рост трафіку ў цэнтры, і якая колькасць машын стане для Гродна крытычнай на 2025 і 2030 гг. Не ясна, за кошт чаго плануюць будаваць стаянкі для 85 тыс. новых машын — ці не за кошт зялёных тэрыторый і двароў, як гэта ўжо рабілі ў Гродне раней.

Юлія прапануе пазначыць генпланам неабходнасць распрацаваць да 2020 года праграму рэгулявання колькасці асабістага транспарту. А для вызвалення цэнтра ад машын прапануе акрэсліць у плане зніжэнне хуткасці ў гістарычным цэнтры, уладкаванне «перахопных» парковак (мінімум па адной на год), развіццё зон платнай паркоўкі.

Пераходы, маніпуляцыі з паркамі і новыя пірсы

Запланаванае будаўніцтва падземных пераходаў на кальцавых перасячэннях у горадзе не варта рабіць адзіным спосабам перасячэння праезджай часткі. Гэта істотная перашкода і для сталых людзей, і для раварыстаў, і для людзей з абмежаванымі магчымасцямі.

Пытанні ў Каляды выклікаюць не патлумачаныя, але ўнесеныя ў план фразы аб пераўтварэнні і развіцці лесапарка «Румлёва», Каложскага парку і «фармаванні сістэмы размяшчэння культавых аб’ектаў».

Таксама Юлія цікавіцца, ці змогуць тры пірсы ў цэнтры горада, аб будаўніцтве якіх вядзецца ў генплане, стаць і турыстычнымі аб’ектамі.

Незаўважныя сталыя людзі

«Цэнтр «Трэці сектар» звяртае ўвагу на тое, што ў генплане адзначана: да 2030 г. 30% насельніцтва Гродна складуць сталыя людзі. Аднак інтарэсы людзей гэтага пакалення слаба адлюстраваныя ў прапанаванай версіі дакумента. Таму сярод мэтаў развіцця горада актывісты арганізацыі прапанавалі дадаць «паляпшэнне якасці жыцця жыхароў горада ўсіх пакаленняў».

Для гэтага, сярод іншага, трэба арганізаваць развіццё новых форм дадатковай адукацыі для людзей рознага ўзросту, стварыць цэнтры падрыхтоўкі спецыялістаў па навучанні дарослых і сталых людзей. Важна ствараць і падтрымліваць універсітэты трэцяга ўзросту і клубы сталых людзей на базе грамадскіх арганізацый і вышэйшых навучальных установаў.

Неабходна стварыць сеткі геранталагічных кабінетаў на базе паліклінік горада і ўстановы для сталага і часовага знаходжання людзей, якія пакутуюць ад дземенцыі. Арганізацыя прапануе заснаваць цэнтры мужчынскага здароўя, якія паспрыялі б зніжэнню разрыву ў працягласці жыцця паміж жанчынамі і мужчынамі. Зараз ён складае каля 10 гадоў.

Новая аўтадарога і старыя кварталы

Гісторык і краязнаўца Андрэй Вашкевіч, аўтар кніг па гісторыі і архітэктуры Гродна, скіраваў свае заўвагі, якія датычаць захавання і турыстычнага выкарыстання гістарычнага цэнтра горада. Так, яго хвалюе, што ў генплане нідзе дакладна не прапісана адмова ад будавання транспартнай артэрыі - дублёра Вялікай Траецкай па верхняй тэрасе Гараднічанкі, хаця ў СМІ гэтая інфармацыя з’яўлялася неаднойчы. Будаўніцтва такой трасы гісторык бачыць вельмі шкодным для гістарычнага цэнтра.

Вашкевіч лічыць, што праекціроўшчыкам варта прапісаць у генплане перспектыву адбудовы страчаных у пасляваенныя гады цікавых кварталаў Гродна, якія з часам могуць быць «далучаныя» да гістарычнага цэнтра. Гэта раён вуліцы Вялікая Траецкая за сінагогай, а таксама раён навокал былога гродзенскага піўзавода (сучасная вул. Завадская).

У праекце генплана таксама няма канкрэтыкі па ўключэнні гістарычных кварталаў горада Новы Свет і Настаўніцкая Калонія, ці прынамсі некаторых будынкаў, у спіс гісторыка-культурнай спадчыны. Краязнаўца кажа пра каштоўныя драўляныя будынкі Гродна, узведзеныя ў канцы 19 — пачатку 20 стст.

[irp posts="99 559″ name="Распрацоўшчыкі генплана прапануюць перагледзець межы гістарычнага цэнтра Гродна: у яго могуць уключыць Новы Свет?"]

Захаваць краявіды

Андрэй Вашкевіч прапануе прадугледзець у генплане забарону на ўзвядзенне будынкаў, вышэйшых за 7−9 паверхаў, на левым беразе Нёмана непасрэдна насупраць гістарычнага цэнтра горада. Ён лічыць, што гэта важна для захавання крявіду з боку старога горада. Тым часам, былі прапановы збудаваць 19-павярховы будынак на месцы былой малочнай вытворчасці па вул. Гарнавых.