У 2019 годзе дзяржава вылучыць 905 тысяч рублёў з рэзервовага фонду прэзідэнта навучальным установам Беларускай Праваслаўнай Царквы. Хто працуе ў такога кшталту месцах? Напрыклад, гісторык-заходнерусіст Аляксандр Бендзін. Ён фанат Мураўёва-Вешальніка і вораг любых праяваў беларушчыны.
Выкладчык кафедры багасловія Інстытуту тэалогіі БДУ Аляксандр Бендзін – прафесар, доктар палітычных навук. Апроч выкладчыцкай дзейнасці і навукі, публікуецца на чарнасоценным партале regnum.ru і выдае адпаведныя па змесце кнігі.
Апошняя кніга Бендзіна – “Михаил Муравьев-Виленский: усмиритель и реформатор Северо-Западного края Российской империи” выйшла ў 2017 годдзе. Наклад – 500 асобнікаў.
“Бацька Мураўёў”
У кнізе Бендзін называе палітыку Міхаіла Мураўёва «этнічнай мадэрнізацыяй мясцовага рускага насельніцтва». А вось палітыку “беларусізацыі” жорстка крытыкуе: як у варыянце 1990-х, так і ў выданні камуністаў 1920-х. Паводле аўтара дзяржава прымусова выціскала рускую мову і культуру з грамадскага, культурнага і палітычнага жыцця. Таксама аўтар сцвярджае, што ў абодвух выпадках гэтыя захады выклікалі непрыманне з боку этнічных беларусаў.
Яшчэ ў першым абзацы кнігі аўтар называе Мураўёва выбітным расійскім рэфарматарам, які праславіўся рашучым падаўленнем “польскага паўстання” і “глыбокімі, сістэмнымі пераўтварэннямі” ў Паўночна-Заходнім краі Расійскай імперыі ў 1863-1865 гг. Аўтар сцвярджае, што генерал-губернатар карыстаўся павагай сярод беларускіх сялян, яны бачылі ў ім заступніка, сапраўднага вызваліцеля ад эканамічнага гнёту польскіх паноў. Ад вялікай любові беларусы называлі яго “бацька Мураўёў”.
Да Мураўёва ставяцца несправядліва?
Актуальнасць свайго даследавання Бендзін абгрунтоўвае тым, што ў Беларусі выпрацавана негатыўнае стаўленне да Мураўёва. Ён лічыць гэта несправядлівым і памылковым. Вінаваціць у гэтым Бендзін навукоўцаў, журналістаў і “прапагандысцкае братэрства” дзвюх беларускіх дзяржаў – савецкай і незалежнай.
“…пра графа Мураўёва-Віленскага сфармавалася зменлівае ўяўленне, навязанае з пачатку савецкімі, а затым і “нацыянальнымі” падручнікамі па гісторыі, сачыненнямі дамарослых белетрыстаў, псеўдагісторыкаў і публікацыямі ў нацыяналістычных СМІ”.
Апроч гэтага аўтар занепакоены тым, што ў Беларусі ніхто з дзяржаўных асоб не заяўляе аб неабходнасці афіцыйнага ўшанавання памяці “вялікага пераўтваральніка”.
Апазіцыя і ўлады вызнаюць адну ідэалогію?
Бендзін лічыць, што пануючы ў краіне палітычны клас бюракратаў (так ён называе афіцыйную ўладу) і іх палітычныя праціўнікі з лагера “радыкальнай празаходняй апазіцыі” адзіныя ў сваёй ідэалагічнай аснове. “Тыя і іншыя па сваіх палітычных поглядах, рыторыцы і палітычнай практыцы з’яўляюцца нацыяналістамі”.
Сучасную беларускую апазіцыю аўтар кнігі называе радыкальнай і празаходняй. Аўтар піша, што апазіцыя дзейнічае ў тым ліку і дзеля таго, каб атрымліваць субсідыі з Захаду.
Аднак самае цікавае, што аўтар, выкладчык беларускага ўніверсітэта, крытыкуе беларускія ўлады ў кнізе, пры стварэнні якой выкарыстоўваліся сродкі дзяржаўнай падтрымкі, вылучаныя ў якасці гранта згодна з распараджэннем Прэзідэнта Расійскай Федэрацыі.
“Прыйдзецца забыцца аб суверенітэце”
Атрымліваюць па шапцы ад Бендзіна літаральна ўсё, хто прытрымліваецца прабеларускіх поглядаў. Аўтар піша, што “ў апошні час лідар рэжыму (Лукашэнка – рэд.), які апынуўся ў палітычнай і сацыяльнай ізаляцыі, стаў дэклараваць гатоўнасць да палітычнага кампрамісу з апазіцыяй”.
“Дадатковымі матывамі заключэння нацыяналістычных канвенцый робяцца знешнепалітычныя інтэрэсы эканамічна неэфектыўнага беларускага рэжыму. Яго растучая, стаўшая ўжо арганічнай, нездольнасць забяспечыць выхад краіны з глыбокага сістэмнага крызісу прымушае шукаць эканамічную і палітычную дапамогу ў калектыўнага Захаду. Для дзяржавы Беларусь, улічваючы досвед краін Прыбалтыкі і Украіны, ідэалагічным пропускам на Захад можа стаць толькі этнічны нацыяналізм разам з абавязковым наборам “еўрапейскіх каштоўнасцей”. Праўда, пры гэтым прыйдзецца забыцца аб суверенітэце, які апяваюць сёння ва ўсе лады бюракратычная і этнанацыяналістычная прапаганда”.
“Беларускі нацыянальны рух – міф”
Гісторыкаў, чые погляды не супадаюць з ягонымі, аўтар называе “свядомымі”, а русіфікацыю называе міфам. А Полацкае княства – старажытнарускім.
Таксама, па меркаванні аўтара, “беларусы-каталікі, якія ідэнтыфікавалі сабе як палякаў, складалі меншасць, што імкнулася да Польшчы і польскага нацыянальнага руху. Праваслаўная большасць успрымала сябе рускімі і цвёрда арыентавалася на Расію”.
Беларускі нацыянальны рух Бендзін лічыць міфічным. Таксама ў сваёй кнізе ён на забывае ўзгадаць пра “адзіны рускі народ, што складаецца з беларусаў, вялікаросаў і маларосаў”.
Бендзін-рэгнумавец
Апроч выдання кнігі за сродкі вылучаныя Пуціным, беларускі выкладчык (ураджэнец горада Ізмаіл, Адэскай вобласці) рэгулярна публікуецца на чарнасоценным сайце regnum.ru (некаторыя аўтары сайта ўжо былі прыцягнуты да крымінальнай адказнасці ў Беларусі).
Напрыклад, выкладчыка-беларусафоба турбуюць пытанні: “Ці патрэбна беларусам чарговая беларусізацыя?”
Аўтар піша, што “Беларусь перажывае чарговую «беларусізацыю», якую ўлады постсавецкай рэспублікі не супраць пашырыць і паглыбіць, выкарыстоўваючы адміністрацыйны рэсурс – як і стагоддзе назад” (праўда назву нашай краіны ён піша з памылкай – “Белоруссия”).
А людзей, якія ў 1990 прынялі закон “Аб мовах у Беларускай ССР” называе “перапужанымі перабудовай камуністамі і купкай нацыяналістаў з БНФ”.
Апроч гэтага Бендзін шукае прыклады “А як жа тады вопыт асвечанай Еўропы? Напрыклад, Швейцарыі, дзе суіснуюць чатыры заканадаўча прызнаныя мовы. Хацелася б даведацца, які з іх з’яўляецца для швейцарцаў сапраўды «нацыянальным» і служыць сродкам абароны “нацыянальнага суверэнітэту»?”
Пры гэтым гісторык не звяртае ўвагі на тое, што па-першае Швейцарыя з’яўляецца канфедырацыяй, а па-другое швейцарскай мовы наўогул не існуе.
Але ці мае гэта розніцу, калі ты выдаеш кнігі за грошы Крамля і супрацоўнічаеш з агенцтвам, тры карэспандэнта якога ў Беларусі былі асуджаныя і правялі больш за год у зняволенні па крымінальнай справе па артыкуле «распальванне міжнацыянальнай варожасці” за рыторыку ў апублікаваных імі матэрыялах, што Беларусь – гэта «недакраіна», беларусы – «неданарод», беларуская мова – гэта дыялект рускай і прыкмета нізкага паходжання, а шэф аналітычнай рэдакцыі агенцтва быў абвешчаны ў міжнародны вышук?
