Гэта законы Дзікага Захаду: тут за галаву «страшнага звера» абяцаюць узнагароду. І гэта нібыта нармальна. Як зрабіць так, каб СМІ, раней не заўважаныя ва ўсхваленні садызму, з прыдыханнем і нейкім нават захапленнем пісалі пра застрэленую жывёлу? Усё проста: гэтую жывёлу трэба назваць чупакабрай, піша Гродзенскі Зелёный партал.
Падмешваць сабакам атруту ў ежу — дрэнна, шпурляць птушак у бетонную сцяну — гідка, а выкідаць кацянят з акна кватэры, размешчанай на восьмым паверсе — проста агідна.
На Альшанцы дзеці кінулі птушку аб сцяну. Зараз іх шукае міліцыя
«Птушка была мёртвай». З дзецьмі, якія кідалі птушку аб сцяну, правялі прафілактычную гутарку
Людзей, герояў ўсіх падобных гісторый, шырокая грамадскасць рэзка асуджае, называе садыстамі і сумняваецца ў іх псіхічным здароўе. Але ўсё рэзка мяняецца, калі на месцы «безабароннай жывёлы» аказваецца нібыта страшны звер, чыё паходжанне і здольнасці нікому не вядомыя.
У барацьбе паміж людзьмі ёсць прыём, які называюць дэгуманізацыяй. Да яго звяртаюцца тады, калі прызнаюць, што забіваць (катаваць, мучаць, цкаваць) людзей нельга, але вось гэтага канкрэтнага ворага — вельмі ўжо хочацца. І тады ворага можна прызнаць не чалавекам, нібыта пазбегнуўшы этычнай дылемы. Тое ж самае мы бачым і ў выпадку з «чупакабрай»: адстрэл сабак — гэта жудаснае зло, але калі гэта не проста сабака, а жудасны невядомы звер, тады ладна.
Ці то сабака, ці то воўк
Любоў да магічнага мыслення літаральна падштурхоўвае нас да ўсіх гэтых жудасных расказаў пра тое, як страшная пачвара, якая нагадвае ці то сабаку, ці то ваўка, прыходзіць у гарады і вёскі ў пошуках здабычы. У пагоні за сенсацыяй некаторыя СМІ толькі падтрымліваюць масавую апантанасць «чупакабрай», даводзячы яе практычна да масавага псіхозу.
У 2012 годзе на сайце тэлеканала СТВ з’яўляецца матэрыял з загалоўкам «Пакуль з чупакабрай змагаюцца пад Мінскам, яна працуе на поўначы Беларусі».
Тады ж на tio.by (са спасылкай на СТВ і АНТ) выходзіць тэкст пра тое, што «ў Беларусі з’явілася таямнічая чупакабра і п’е кроў хатніх жывёл». Перыядычна такія артыкулы працягвалі з’яўляцца: хтосьці пісаў пра жывёлу больш карэктна, хтосьці толькі спрабаваў «нагнаць страху».
За галаву слонімскай чупакабры абяцаюць 500 рублёў
Але новы віток у легендзе аб чупакабры здарыўся восенню 2018 года, калі Дераўноўскі сельсавет абвясціў «прэмію за галаву чупакабры». Чалавеку, які заб’е жывёлу, абяцалі выплаціць 500 рублёў (каля 250 даляраў ЗША). Так пошук жывёлы, якая меркавана нападала на хатніх катоў і сабак, ператварыўся ў народны атракцыён.
Шмат у чым вінаватыя безадказныя гаспадары
Спецыяліст АПБ па прыродаахоўных пытаннях Мікалай Чэркас перакананы, што ва ўзнікненні легенд аб чупакабры часта вінаватыя безадказныя гаспадары, якія губляюць ці выганяюць на вуліцу сваіх жывёл, а тыя становяцца дзікімі, могуць крыжаваць з далёка не самымі пасуючымі асобінамі, з-за чаго мы выніку і атрымліваем страшылкі пра нябачанных звяроў.
«Некаторыя людзі вельмі безадказна падыходзяць да ўтрымання хатніх жывёл. Бывалі выпадкі, калі ў пушчу спецыяльна прывозілі і выкідалі там кацянят ці шчанюкоў, — распавядае заолаг. — Нават да рэзідэнцыі Дзеда Мароза прывозяць. Напэўна, разлік на тое, што дзеці там угавораць бацькоў забраць жывёла дадому».
Застрэленая слонімская «чупакабра» апынулася сабакам з суседняга двара
Вядома, не заўсёды «чупакабрв» — гэта былая хатняя жывёла. Былі выпадкі, калі ў «міфічным зверы» спецыялісты апазнавалі лісоў або куніц. І адносна гэтых гісторый не варта вінаваціць безадказных гаспадароў, але ўсё ж варта задаваць пытанні пра каханне да міфаў, легенд і плёткам.
Не ўсе казкі аднолькава карысныя: часам яны прыводзяць да досыць сумным наступстваў. Калі людзі дастаткова моцна ўключацца ў легенду і стануць сапраўды баяцца яе героя, то могуць нашкодзіць яго прататыпу ў рэальным жыцці. Менавіта так здараецца і з чупакабрай.
Вось з’яўляецца ў вёсцы звер, які загрызае, напрыклад, хатніх котак. Калі растлумачыць гэта тым, што проста нейкая сабака ў населеным пункце агрэсіўная да котак, на такую гісторыю мала хто зверне ўвагу. Ну, стануць гаспадары котак, магчыма, крыху больш за насцярожанымі. Але калі растлумачыць тое, што адбываецца, таямнічай чупакабрай, то гісторыя прыме цалкам іншы паварот, бо ніхто не ведае, на што гэты страшны звер на самай справе здольны!
«Такімі маніпуляцыямі можна вельмі ўдала запалохваць людзей»
Вельмі складана ўявіць сітуацыю, каб на «звычайную сабаку» адкрывалі такое масавае паляванне, як на «чупакабру». Супрацьстаянне сабак і катоў мы звычайна ўспрымаем як нешта натуральнае і не вартае асаблівага ўвагу. Іншая справа, калі гэта супрацьстаянне катоў і чупакабры! «Бо сёння яна нападае на котак і сабак, а што будзе заўтра?»
Такімі маніпуляцыямі можна вельмі ўдала запалохваць людзей і прымушаць іх верыць, што ўзнагароджанне «за галаву чупакабры» — гэта ў прынцыпе нармальная з’ява для Беларусі 2018 года.
Зрэшты, адну жывёлу (нібыта слонімскую чупакабру) і праўда забілі. Аказалася, што гэта была помесь аўчаркі і іншай пароды — дзесяцігадовы пёс Болта, якія жыў у адным з двароў вёскі і, па словах гаспадара, не мог нападаць на іншых жывёл, таму што падчас нападаў быў на прывязі. Але ці спыніць мясцовых жыхароў гэтая смерць ад далейшага атракцыёну — масавага палявання на «чупакабру»?
