У Гродзенскай вобласці ў бальніцы пасля збіцця бацькі памерла пяцімесячная дзяўчынка. Аб расследаванні крымінальнай справы ў эфіры праграмы «Причины и следствие» на «Радио Минск» распавяла афіцыйны прадстаўнік Следчага камітэта Юлія Ганчарова, паведамляе карэспандэнт агенцтва «Минск-Новости».
У бальніцу горада Свіслачы 17 студзеня 2020 г. у стане клінічнай смерці з траўмай левай ныркі была дастаўлена пяцімесячная дзяўчынка. Пасля аказання экстранай дапамогі дзіця перавялі ў гродзенскую бальніцу, дзе яно праз месяц памерла.
Следствам устаноўлена, што раніцай 17 студзеня 2020 г. бацька застаўся дома з дочкамі, бо яго сужыцелька пайшла на прыём да ўрача. Малодшая пяцімесячная дачка ляжала ў ложку і плакала. Мужчыну гэта раздражняла, і ён кулаком ударыў дзяўчынку ў бок. Як пасля ўстанавілі эксперты, «прычыніўшы тым самым цялесныя пашкоджанні, якія знаходзяцца ў прычыннай сувязі з яе смерцю».
Высветлілася, што абвінавачаны нават не прадпрымаў спроб дачкі аказаць медыцынскую дапамогу. Дзіця было шпіталізавана па ініцыятыве маці толькі пасля праявы прыкмет траўміравання і пагаршэння стану здароўя.
Следчыя дапыталі сведак, у тым ліку сваякоў загінулай дзяўчынкі і медыцынскіх работнікаў. Паводле высноў экспертаў, абвінавачаны якім-небудзь псіхічным растройствам не пакутаваў, мог усведамляць значэнне сваіх дзеянняў і кіраваць імі.
Мужчыне прад’яўленае абвінавачванне ў забойстве заведама малалетняй, асобы, якая знаходзіцца ў бездапаможным стане (ч. 2 арт. 139 КК). Сам абвінавачаны часткова прызнаў сваю віну і даў паказанні па абставінах злачынства. Крымінальная справа перададзена пракурору для накіравання ў суд.
У ходзе расследавання гора-бацька прыдумаў версію аб няшчасным выпадку. Нібыта, знаходзячыся дома з дзіцем і трымаючы дзяўчынку на руках, ён спатыкнуўся і ўпаў разам з ёй на парог, які падзяляе пакоі. Абвергнуць гэтую выдумку дапамагла экспертыза.
Бацькі дзяўчынкі ў афіцыйным шлюбе не знаходзіліся. Мужчыне 42 гады, ён афіцыйна працаваў і раней судзімы не быў. Жанчыне — 33, яна знаходзілася ў дэкрэце. Дзяўчынка нарадзілася ў жніўні 2019 г., была хваравітым дзіцем, знаходзілася на лячэнні ў бальніцы. Усе медыцынскія агляды, прыёмы ажыццяўляліся планава, не прапускаліся, таму заўваг з боку медыцынскіх работнікаў сям’я не выклікала.
У няпростай сітуацыі апынулася сям’я з Гродна: у маладых людзей Ірыны і Сашы (усе імёны змененыя па просьбе герояў артыкула. - Заўвага. TUT.BY) ужо трое дзяцей, аднак двух старэйшых сыноў нядаўна канфіскавалі. У органаў апекі назапасілася шмат прэтэнзій да бацькоў: у дзяцей, маўляў, не было неабходнага адзення, дзіцячага харчавання, бацька на той момант не працаваў, а ўвесь даход сям'і складаўся з дзіцячых дапамог. Пры гэтым сям’я здымала ў горадзе кватэру, на аплату якой сыходзіла вялікая частка даходу. 27 лютага Ірына нарадзіла трэцяе дзіця, дачку, якую таксама могуць забраць, піша TUT.BY.
У сітуацыю ўмяшаўся Гродзенскі цэнтр абароны жыцця «РадзiМа», клуб шматдзетных бацькоў і прадстаўнікі праваслаўнай царквы, якія вырашылі дапамагчы сям'і і настойваюць на тым, што малодшае дзіця — нованароджаную Аліну — неабходна пакінуць з Ірынай, а ў ідэале — вярнуць і двух старэйшых дзяцей. TUT.BY разбіраўся ў няпростай сітуацыі.
«Маленькі даход і адсутнасць харчавання»
Ірына і Саша не п’юць, не гуляюць, але з-за свайго ўзросту — ім па 21 году — і адсутнасці жыццёвага досведу, трапілі ў досыць цяжкую сітуацыю.
Першае дзіця Ірына нарадзіла ў 18 гадоў. Пара, не распісаўшыся, спачатку жыла ў адным з пасёлкаў Гродзенскага раёна, дзе была пад наглядам раённай апекі. Тады сям’я першы раз трапіла ў СНС. Былі прэтэнзіі: маўляў, умовы для пражывання маленькага дзіцяці не пасуюць, бацька, які мае грамадзянства Расіі, фактычна не працаваў, меў толькі непастаянныя падпрацоўкі, у сям'і быў маленькі даход, а ў дзіцяці не было неабходнай колькасці харчавання.
Потым нарадзіўся другі. Маладыя людзі пераехалі ў Гродна, і імі занялася гарадская апека. Пара здымала кватэру, вялікая частка даходу (а гэта дзіцячыя дапамогі) сыходзіла на арэнду жылля.
Праблемы нарасталі як снежны кім.
У снежні мінулага года дваіх малых забралі ў прытулак. Прэтэнзіі да бацькоў былі ўсе тыя ж: маленькі даход, адсутнасць ежы для дзяцей, бруд у кватэры, беспрацоўны бацька. Для сям'і склалі індывідуальны план вырашэння праблем.
На той момант Ірына была ўжо цяжарная трэцім дзіцем, і некаторыя пункты плана выканаць яна не магла па аб’ектыўных прычынах. Напрыклад, у дакуменце, складзеным органамі апекі, значылася, што жанчына павінна ўладкавацца на працу, дзе нельга прагульваць і парушаць працоўную дысцыпліну, а таксама трэба кампенсаваць расходы на ўтрыманне дзяцей, рацыянальна выкарыстоўваць дзіцячую дапамогу, рэгулярна наведваць дзяцей у прытулку і спецыялістаў органаў апекі, не здзяйсняць адміністрацыйных і крымінальных правапарушэнняў і па месцы жыхарства стварыць прымальныя санітарна-бытавыя і бяспечныя ўмовы.
Бацька дзяцей таксама павінен быў афіцыйна працаўладкавацца.
«Дом для мамы — Назарэт». Фота: Вольга Камягіна, TUT.BY
Ірына кажа, што ўсе патрабаванні, якія да яе прад’яўлялі, яна старалася выконваць, загваздка паўстала толькі з працаўладкаваннем: на момант канфіскацыі старэйшых дзяцей яна была на 26 тыдні цяжарнасці. Калі сыноў забралі, выплаты дзіцячай дапамогі спыніліся, за кватэру плаціць стала няма чым — і маладым людзям прыйшлося з’ехаць з арэнднага жылля.
У канцы лютага гэтага года нарадзілася трэцяе дзіця — Аліна, якая пакуль яшчэ знаходзіцца з мамай у радзільным доме.
У мамы ёсць жыллё, і ўсё быццам бы нармальна, але дзяцей не вяртаюць
Па сутнасці, выпісваць нованароджаную дзяўчынку не было б куды, калі б у сітуацыю не ўмяшаўся гродзенскі Цэнтр абароны жыцця, які прапанаваў свой варыянт вырашэння сітуацыі.
У Гродне ёсць дом для маці, якія апынуліся ў цяжкіх жыццёвых абставінах «Дом для мамы — Назарэт». Заснавалі яго сёстры каталіцкага ордэна назарацянак. Менавіта тут для Ірыны і яе дзяцей ужо падрыхтаваны асобны пакой, дзе ёсць усё неабходнае: дзіцячыя ложкі, спальнае месца для мамы, стол, цацкі, адзенне, калыска, памперсы. У доме ёсць кухня, гульнявая, усе выгоды, на вуліцы — дзіцячая пляцоўка. З мамай заключылі дагавор на год з правам яго падаўжэння да таго часу, пакуль Ірына не вырашыць свае праблемы.
Манахіні разумеюць, што самастойна нешта зрабіць на дадзены момант жанчыне будзе цяжка: на руках у яе, калі двух старэйшых сыноў аддадуць назад, будзе трое дзяцей. Таму ў доме ёй будуць дапамагаць прадуктамі і неабходнымі рэчамі. Аднак жыць тут Ірына можа толькі без свайго грамадзянскага мужа — той, у сваю чаргу, павінен таксама прыкласці намаганні для выхаду з сітуацыі, якая склалася.
Ірына кажа, што мужчына ўжо аформіў усе неабходныя дакументы і ўладкаваўся на працу ў адну з крамаў горада. А пакуль яны гатовыя жыць асобна — абы вярнулі дзяцей.
Ірына кажа, што яшчэ да моманту, калі старэйшых сыноў забралі ў прытулак, яна прасіла дапамогі ў апекі.
— Я думала, што яны і існуюць для таго, каб дапамагчы сем’ям, якія трапілі ў цяжкую сітуацыю. Аднак атрымалася так, што я засталася без дзяцей. Вядома, я як маладая мама магла зрабіць нейкія памылкі, я не ўсё ведаю.
Пакой, дзе можа жыць Ірына. Фота: Вольга Камягіна, TUT.BY
Пазіцыя органаў апекі
Пра неарганізаванасць побыту кажуць і ў адміністрацыі Кастрычніцкага раёна Гродна.
— Сям'я пражывала ў арэндаваным жыллё, бацька практычна не працаваў. Адзіным стабільным прыбыткам была дапамога на дзяцей, з якой аплачвалася арэнда жылля. Бацькі не маглі задавальняць асноўныя жыццёвыя патрэбы дзяцей. Напрыклад, адсутнічала ежа, прызначаная для харчавання дзяцей ранняга ўзросту. Дарослыя не выконвалі медыцынскія рэкамендацыі, нерацыянальна выкарыстоўвалі грашовыя сродкі. Таксама бацька прыцягваўся да адміністрацыйнай адказнасці, — распавядае старшыня камісіі па справах непаўналетніх, намеснік кіраўніка адміністрацыі Кастрычніцкага раёна Гродна Жанна Грыцкевіч.
У апецы запэўніваюць, што адабранне дзяцей — крайняя мера і спецыялісты ў гэтым выпадку рабілі ўсё, каб яе пазбегнуць: размаўлялі, кансультавалі, навучалі маладых бацькоў элементарным навыкам клопату за дзецьмі…
У ліпені і жніўні 2019 года яны ўздымалі пытанне аб неабходнасці прызнання двух дзяцей маючымі патрэбу ў дзяржаўнай абароне, але ўсё-ткі далі час бацькам, каб тыя маглі вырашыць усе праблемы.
Аднак нічога не адбывалася.
— Бацькі ўсе нашы заўвагі ігнаравалі, пошукамі іншага жылля не займаліся, усе рэкамендуемыя варыянты адхілялі і не разглядалі. І, на жаль, станоўчай дынамікі мы не назіралі. Ніхто адразу не забірае дзіця ў прытулак. Мы ўсё разумеем і выступаем за тое, каб дзеці заставаліся з бацькамі, але ёсць і такія сітуацыі, калі канфіскацыя — вымушаная мера, — кажа Жанна Грыцкевіч.
Ірына і Саша, дарэчы, бацькоўскіх правоў цяпер не пазбаўленыя.
У органах апекі сумняюцца, што жанчына зможа самастойна даглядаць і за нованароджаным дзіцем, але рашэнне аб канфіскацыі дзяўчынкі павінна прыняць спецыяльная камісія.
Маці запэўнівае: памылкі свае зразумела, гатовая выправіцца, да дзяцей у прытулак раней хадзіла практычна кожны дзень, толькі вось зараз не можа: знаходзіцца з маленькай дачкой у радзільным доме.
— Я без дзяцей не магу, тэлефаную ім кожны дзень — плачам ўсе разам. Гэта вельмі цяжкая сітуацыя, якая вымотвае і адымае сілы, — кажа Ірына.
Жанчына распавядае, што стаіць на чарзе ў паляпшэнні жыллёвых умоў па месцы прапіскі - у Гродзенскім раёне. Ірына не хавае: так, ёй прапаноўвалі пераехаць у адну з вёсак у які-небудзь арэндны дом, але там былі непрымальныя ўмовы для пражывання дзяцей, а таксама пячное ацяпленне.
— Я не ўмею звяртацца з печкай. І, калі шчыра, баюся з такім ацяпленнем ўгарэць. Ды і дамы там былі старыя, драўляныя. Незразумела, як там жыць з маленькімі дзецьмі, — распавядае Ірына.
Пазіцыя Гродзенскага цэнтра абароны жыцця «РадзiМа»
І органы апекі, і прадстаўнікі царквы, і работнікі цэнтра абароны жыцця кажуць, што сітуацыя складаная і патрабуе індывідуальнага падыходу. Але далей у бачанні таго, як можна ўсё вырашыць, меркаванні разыходзяцца.
— Разлучаць нованароджанае дзіця з мамай нельга, жанчына корміць грудзьмі. У нас ёсць клуб шматдзетных сем’яў, члены якога гатовыя ўзяць пад патранаж гэтую сям’ю. Мы бачым у ёй патэнцыял і верым у тое, што ўсё можна зрабіць з найменшымі стратамі. Старэйшых дзяцей, вядома, трэба вярнуць маме. Усе ўмовы для іх камфортнага пражывання створаны. Мы не вельмі разумеем, чаму ў складанай сітуацыі сям’ю змяшчаюць у яшчэ больш складанае становішча, — кажа каардынатар Гродзенскай дыяцэзіі па пытаннях абароны мацярынства і сямейных каштоўнасцяў іерэй Аляксандр Гук.
У Гродзенскім цэнтры абароны жыцця «РадзiМа» распавядаюць, што мама звярнулася па дапамогу да іх у студзені гэтага года, калі старэйшых дзяцей ужо забралі ў прытулак.
— Дом для мам заключыў з ёй дамову на год, з правам падаўжэння. То бок, у мамы ёсць месца, куды вяртацца з дзіцем і дзе могуць жыць старэйшыя дзеці. Так, у Дом для мамы некалькі разоў выпісвалі з радзільні дзяўчынак, якія трапілі ў цяжкую сітуацыю. Сюды прыходзіла камісія, якая абследавала ўмовы жыцця дзіцяці. У дадзеным выпадку домік наведаў толькі адзін спецыяліст з органаў апекі, які склаў акт аб умовах пражывання — і яны адпавядаюць патрабаванням, што прад’яўляюцца да выпіскі нованароджаных, — кажа кіраўнік Гродзенскага цэнтра абароны жыцця «РадзiМа» Марына Валачкова. — Плюс калі дзяцей адбіраюць з сям'і, дапамогу выплачваць перастаюць, ды яшчэ і бацькі павінны будуць аплачваць затраты на ўтрыманне дзяцей у прытулку. Атрымліваецца, што чалавека з фінансавымі праблемамі ставяць у яшчэ больш складаную сітуацыю. Ірына і Саша не змогуць цягнуць ўсё гэта, нават калі ўдваіх будуць працаваць. А неаплачаныя рахункі будуць лічыцца невыкананнем плана па абароне правоў непаўналетніх. Атрымліваецца такі замкнёнае кола, з якога выбрацца усё больш складана.
На 25 сакавіка прызначаная новая камісія. TUT.BY будзе сачыць за сітуацыяй.
