У гродзенскіх раёнах тыпавой забудовы можна знайсці зусім нетыповыя двары. Яны ўпрыгожаны самаробнымі скульптурамі са старых пакрышак, пальмамі з пластыкавых бутэлек і старымі мяккімі цацкамі. Хто так робіць і чаму? Гэта вынік цягі да мастацтва ці адсутнасць сродкаў? Hrodna.life разбіраецца.
Двор дома 15/207 на Фолюш такі, што не абмінеш. Тут і драўляная скульптура, і пластыкавыя лебедзі і каменныя звяркі. Займаецца ім пенсіянерка Святлана Барысава.
Кватэру ў гэтым доме сям’я Барысавых атрымала 30 гадоў таму. Побач з новым домам былі толькі пустка і яр.
«Хацелася неяк акультурыць, — распавядае пенсіянерка, — то нешта зляпілі, нешта выразалі. Так і пайшло».
Цяпер да Святланы Барысавай прыходзяць энтузіясты з суседніх дамоў. Адны просяць парады, як упрыгожыць газоны, іншыя прапануюць абменьвацца кветкавай рассадай і сябраваць дварамі.
Каменных лебедзяў з пластыкавымі шыямі і цэментава-жвіровых кракадзілаў Барысавай ведае ўвесь раён. А вось драўляныя скульптуры ў двары ўсталявалі камунальнікі. «Наш дом тры гады запар займаў першыя месцы па горадзе сярод шматпавярховікаў. І кожны раз УЖРЭП нас прэміраваў. Гэта падарункі за тое, што мы стараемся».
Дэкаратыўнае дрэўца — тую — пенсіянерка таксама атрымала ў падарунак за ўдзел у конкурсе «Гаспадыня сядзібы — гаспадыня краіны». І пасадзіла яе, вядома, у сваім двары. «У мяне яшчэ грамата за „супер-бабулю“ ёсць. „За артыстызм“ мая намінацыя называлася», — усміхаецца яна, распавядаючы пра творчыя поспехі.
«Людзі ў нас творчыя, вось і хочацца нешта ствараць. Гэта патрэба чалавечая, парыў», — разважае пра дваровае мастацтва дырэктар цэнтра народнай творчасці Андрэй Пятрук. — Можа, ім не заўсёды хапае адукацыі і мастацкага асэнсавання. Гэты накірунак у нас толькі фармуецца. А за мяжой такое даўно папулярна, там ужо сапраўдныя «смеццевыя» мастакі выраслі. Працуючы з адходамі, яны робяць свет вакол больш экалагічным, чыстым і прыгожым".Выкарыстанне непатрэбных рэчаў для ландшафтнай мастацкай самадзейнасці цалкам лагічна, лічыць Пятрук. У народнай творчасці заўсёды выкарыстоўвалі матэрыялы, якія «валяліся пад нагамі».
«Раней нашы бабулі-дзядулі ішлі ў поле, у лес, бралі ў прыродзе, што было даступна — гліну, дрэва, салому. У гарадскім асяроддзі прыродныя матэрыялы так проста не знойдзеш. А камяні, пластык, трубы — гэта на кожным кроку». Даць вызначэнне ўбачанаму ён не бярэцца: «Такое пакуль нідзе не апісана».
Спецыялісты з мастацкіх колаў з катэгарычнымі ацэнкамі такой творчасці не спяшаюцца. Маўляў, 100 гадоў як мы жывем у постмадэрне. Кожны сам мае права вырашаць, што такое прыгажосць і што ёсць мастацтва.
«Не можа быць нешта адно прыгожым для абсалютна ўсіх людзей. Нават у жудасным можна ўбачыць прыгожае», кажа дызайнерка Воля Новік. — Мастацтвам можа быць што заўгодна — ад камяня ў лужыне да карціны ў Луўры. Сёння мы самі вырашаем, што мастацтва, а што не. Ды што там сёння — ужо сто гадоў. Смешна, калі нехта гэтага так і не зразумеў".Дызайнерка называе аматарскія вырабы інсталяцыямі і кажа, што незалежна ад эстэтычных якасцяў, яны выглядаюць як «характэрная асаблівасць культурнага ландшафту» і «частка культуры штодзённасці».
«Гэтыя матэрыялы і практыкі добра паказваюць, чым людзі жывуць. Можа, гэта нават партрэт пакалення. Тых людзей, што раслі пасля вайны і не мелі магчымасці вучыцца ў мастацкіх школах».
Зірнуць на ўпрыгожвальніцтва двароў з пункту гледжання урбаністыкі прапануе доктар навук, этнолаг Сцяпан Стурэйка. Ён лічыць гэту творчасць блізкай да наіўнага мастацтва.
«Я думаю, корань фенамену ў непазбежным індывідуалізме творцы, што абумоўлены няздольнасцю жыхароў шматпавярховак да самаарганізацыі. А гэта ўжо чыстая урбаністыка».
Па словах Стурэйкі, калі няма супольнасці, то няма каму абмяркоўваць і карэктаваць мастацкі ўзровень такіх акцый. У выніку — няма сумесна выбудаванай і асэнсаванай стратэгіі добраўпарадкавання. Тое, што ўпрыгожваннем двара займаецца адзін «рамантык» становіцца нібыта нармальным і звыклым. Ён ці яна робіць, як умее, а іншыя ўсміхаюцца з боку і ўспрымаюць гэта як дзівацтва.
Такая творчасць распаўсюджана не толькі ў Беларусі. Ва Усходняй Еўропе, краінах Балтыі і нават Амерыцы можна знайсці яе ўзоры. Але Стурэйка звяртае ўвагу, што ў нашым выпадку тое мастацтва «не запазычана з Захаду, а сацыяльна-абумоўленае, якое ўзнікла ў мясцовым унікальным кантэксце».
«Адразу хочацца гэта даследаваць!» — кажа навуковец. А гараджанам раіць: «Варта ў любым выпадку шанаваць такія рэчы, таму што яны хутка знікаюць».
Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…
Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…
Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…
Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…
Набліжаецца Хэлоўін, час восеньскага настрою і містыкі. Пакуль у Беларусі яго цэнзуруюць, Hrodna.life сабраў атмасферныя…
Гісторыя і краявіды Гродна натхняюць не толькі мясцовыя брэнды, але і буйных вытворцаў адзення і…