Горад

«Хочаце будаваць хмарачос — праверце, ці будзе ён бачны ад замкаў». Гісторык распавёў, чаму новабуды не даюць Каложы трапіць у Спіс спадчыны ЮНЕСКА

Новыя кварталы псуюць від на гістарычны цэнтр Гродна. З-за гэтага Каложскую царкву могуць не ўключыць у спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Такое меркаванне выказаў у сваім блогу гродзенскі гісторык і краязнаўца Мечыслаў Супрон.

Хмарачосы супраць гісторыі?

Гістарычны цэнтр Гродна апынуўся ў коле новабудаў. Вакол старога горада будуюць або плануюць будаваць дамы ў 9, 14 і 19 паверхаў. Гэта, на думку Мечыслава Супрона, парушае архітэктурнае асяроддзе гістарычнай часткі Гродна. Захаванасць гэтага асяроддзя — адзін з галоўных крытэраў уключэння аб’ектаў у спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

Каложская (Барысаглебская) царква — намінант на ўключэнне ў спіс сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. Аднойчы яна ўжо была на мяжы выключэння з прэтэндэнтаў - падчас капітальнага рамонту ў 2018 годзе. Па першапачатковым праекце меркавалася поўная рэканструкцыя храма ХІІ стагоддзя з выкарыстаннем газасілікатных блокаў. Тады гісторыкам і архітэктарам удалося адстаяць варыянт асцярожнай рэканструкцыі з захаваннем драўляных сценаў.

Зараз у Беларусі на ўключэнне ў Спіс ЮНЕСКА прэтэндуюць тры аб’екты: Аўгустоўскі канал, Барысаглебская царква і Спаса-Праабражэнская царква ў Полацку. Над далучанымі да спісу аб’ектамі арганізацыя бярэ шэфства і робіць усё, каб захаваць і папулярызаваць іх.

Каложская царква Гродна. Фота: Ірына Варкулевіч

«Прадугледжана аптымальная паверхавасць»

«Найбольш забойчым для гістарычнага цэнтра нашага горада будзе ўзвядзенне мікрараёна каля вуліцы Вясенняй, — піша Мечыслаў Супрон. — Ідэя працягу праспекта Будаўнікоў да Новага маста добрая сама па сабе. Дрэнна тут — прагнасць чыноўнікаў, якія, імкнучыся выціснуць як мага больш грошай з любой падобнай інвестыцыі,
будуюць велічэзныя і высачэзныя па мерках невялікага абласнога цэнтра дамы».

Гісторык адзначае, што запланаваныя ў гэтым раёне вышынныя дамы будуць узвышацца прама над Каложай і парушаць від на гістарычны Гродна з боку Старога моста.

Чытайце таксама: Закон пра зону: ці дапаможа новы дакумент уратаваць Гродна ад разбурэння

Квартал на 5 тысяч жыхароў у раёне вуліц Каліноўскага і Вясенняй плануюць пабудаваць на месцы прыватных дамоў і аўтастаянак. Згодна з праектам забудовы тут павінны з’явіцца дамы вышынёй ад 3 да 9 паверхаў. У 2017 годзе праводзіліся грамадскія абмеркаванні гэтага праекта. Гродзенцы тады прапаноўвалі абмежаваць колькасць паверхаў дамоў. Але члены Гродзенскага абласнога архітэктурна-горадабудаўнічага савета вырашылі, што «у праекце ўстаноўлена аптымальная паверхавасць дамоў з улікам месца размяшчэння аб’екта праектавання ў сістэме горада і ўлікам фарміравання ў ім паўнавартаснага асяроддзя пражывання». Будаўніцтва квартала плануецца адначасова з пачаткам рэканструкцыі Новага маста.

19-павярховік на Шчорса: «быццам бы не ў цэнтры, але бачны адусюль»

У якасці прыкладу ўмяшання новабудоўляў у архітэктурнае асяроддзе старога Гродна краязнаўца прыводзіць новы 19-павярховік на вуліцы Шчорса:

«Дом быццам бы і не ў цэнтры горада, але бачны адусюль. Напрыклад, на цудоўнай панараме старога Гродна з Новага моста ён тырчыць проста з даху галоўнай харальнай сінагогі. Такая ж сітуацыя з шматпавярховікамі на вуліцы Лідскай. Калі там пачалося ўзвядзенне 7−9- павярховых дамоў - гэта было прымальна: будынкаў не было відаць з цэнтра. Зараз вядзецца будаўніцтва як мінімум двух 19-павярховікаў. Іх бачна з Новага замка, ад драматычнага тэатра і, асабліва, з вуліцы Падольнай пры руху да старых гродзенскіх могілак».

19-павярхоўка на Шчорса назаўжды сапсавала выгляд на гістарычны цэнтр Гродна. Фота: Мечыслаў Супрон

Тая ж праблема з занёманскай часткай горада. На думку гісторыка, тут нельга весці шматпавярховую забудову.

Высотка на Гарнавых: «cмяротна сапсуе від з замкаў»

«Раён былога малаказавода па вуліцы Гарнавых не адносіцца да ахоўнай зоны. Яго збіраюцца знесці і пабудаваць там 19-павярховы дом, які смяротна сапсуе від з замкаў. Варта сказаць, што архітэктары знізілі вышыню запланаванага будынка да 14 паверхаў. Аднак што 19, што 14 паверхаў насупраць драмтэатра — гэта, як той казаў, што мёртваму прыпаркі».

Від на занёманскую частку горада з драмтэатра. Фота: Ірына Варкулевіч

Мечыслаў Супрон заклікае гарадскія ўлады пры зацвярджэнні падобных рашэнняў задумацца аб гістарычным і культурным кантэксце:

«Замест 3−5 павярховых дамоў у горадзе пачалі ўзводзіць велізарныя вышынныя дамы. Гродна — не мегаполіс, дзе кошт квадратнага метра зямлі каштуе неймаверных грошай. Але навошта ўзводзіць камфортныя малапавярховікі, утульныя таўнхаўсы, калі можна пабудаваць аднатыпныя хмарачосы і зарабіць на гэтым больш грошай з найменшымі выдаткамі. Вельмі хочацца спытаць гарадскія ўлады — ці ўлічваюць яны ў сваіх горадабудаўнічых планах уплыў шматпавярховікаў на гістарычны цэнтр? Магчыма, час спыніць будаваць хоць бы 19-павярховыя дамы ў радыусе гарадской аб’язной дарогі. Плануеце будаваць хмарачос — прыходзьце ў цэнтр і мяркуйце — ці не будзе яго відаць хоць бы з двара Старога Замка!»

Вид на город со Старого моста. Фото: Ирина Новик

Ни «точки Маковского», ни «точки Орды»

Мечислав Супрон приводит в пример исторический центр Варшавы, который включен в список всемирного наследия ЮНЕСКО. Здесь есть так называемая точка Каналетто — место, с которого в XVIII веке итальянский художник Бернардо Белотто, известный под прозвищем Каналетто, писал картины с историческими видами польской столицы. У варшавских архитекторов есть правило: ни одна высотка не должна быть видна с этой точки.

Вид на исторический центр Варшавы. Фото: nowawarszawa.pl

Сохранились подобные изображения и с видами Гродно. «Есть прекрасные исторические работы, например гравюры Цюндта или Маковского, рисунки Наполеона Орды или других художников конца XIX века. Однако ни точки Маковского, ни точки Орды нет, и не планируется», — пишет Мечислав Супрон.

Читайте также:

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024