Людзі і справы

«Экскурсіі па бамжатніках». Чым гродзенскіх сталкераў прыцягваюць закінутыя будынкі

Пакуль адныя захапляюцца прыгожымі касцёламі і палацамі, іншыя даследуюць менш прывабную спадчыну — закінутыя будынкі. Такі рух называецца сталкерствам. Сталкеры не спрабуюць здабыць нешта карыснае на аб’ектах, а даследуюць іх дзеля задавальнення. Гэта не заўсёды легальна, але заўсёды захапляльна.

Тры правілы «клубу сталкераў»

Сталкеры — гэта людзі, якія займаюцца даследаваннем закінутых збудаванняў, тэрыторый і аб’ектаў вытворчага або спецыяльнага прызначэння. Робяць яны гэта каб атрымаць эстэтычнае задавальненне або задаволіць даследчыцкую цікавасць. Асобныя адгалінаванні сталкерства — руферства і дыгерства, якія маюць на мэце вывучэнне дахаў і падземных збудаванняў.

Гродзенскія сталкеры вынікі сваіх пошукаў размяшчаюць у пабліку «Закінутыя будынкі горада Гродна». У пабліку не паказваюць дакладнае месцазнаходжанне аб’екта, каб туды не прыйшлі людзі, якія могуць вынесці каштоўныя рэчы і потым прадаць іх на блышыным рынку ці здаць на метал. Такіх «сталкераў» у горадзе найбольш, такім спосабам жыве цэлая праслойка людзей.

У «сапраўдных» сталкераў ёсць правілы даследавання будынкаў. Трэба паглядзець, ці вядзецца там гаспадарчая дзейнасць. Многія дамы могуць выглядаць закінутымі, але насамрэч такімі не з’яўляюцца. Другое правіла — ні браць нічога ў прыватных дамах. Трэцяе — не парушаць парадак.

Таксама трэба захоўваць правілы бяспекі - не хадзіць па гнілых і небяспечных дзялянках і ацэньваць стан канструкцый. Мабыць, гэты экстрым і прываблівае людзей. Што датычыцца «легальнасці» наведвання закінутых будынкаў, то, калі ўваходы і выхады свабодныя, то пакарання не можа быць, калі не будзе ўстаноўлены факт крадзяжу.

30 закінутых будынкаў у цэнтры і столькі ж яшчэ па горадзе

— Мы пранікаем у закінутыя дамы і фатаграфуем іх. Гэта проста форма забавы, каб захаваць выгляд горада на гэтым гістарычным этапе. Закінутыя дамы — найбольш зручны аб’ект, каб рабіць высновы пра архітэктуру і інжынерныя рашэнні ў забудове старога горада, — расказвае гродзенскі сталкер, які называе сябе Нікічам.

Нікіч кажа, што закінутасць — гэта элемент натуральнага жыццёвага цыклу будынкаў. Зараз у Гродне паводле падлікаў сталкераў каля 30 закінутых будынкаў у цэнтры і каля 30−40 у іншых раёнах. Гэтая колькасць змяняецца — будынкі то закідваюцца, то перабудоўваюцца. Найбольш цікавяць сталкераў дамы ў цэнтры.

«Экскурсіі» на вайсковыя і прамысловыя аб’екты

Калі казаць пра прамысловыя будынкі, у Гродне ёсць закінуты піўзавод ды недабудаваны завод макаронных вырабаў. У Гродзенскай вобласці знаходзіцца Запасны камандны пункт краін Варшаўскай Дамовы — адно з самых буйных падземных збудаванняў Беларусі, якое будавалася як схованка для партыйнай вярхушкі СССР. Падобныя ёсць у Малдове і Арменіі.

Таксама цікавы «Аб'ект 1161» пад Гродна — ваенная падземная база глыбынёй на дзевяць паверхаў. І рэшткі закрытага ўжо Краснасельскага камбінату побач з сучасным заводам. У гэтых месцаў асаблівая атмасфера. Сталкеры часам праводзяць там бясплатныя экскурсіі «для сваіх».

Аб’ект 1161 у Гродзенскай вобласці
У закінутых будынках могуць трапляцца цікавыя артэфакты першай паловы або сярэдзіны ХХ стагоддзя. Гэта прадметы побыту і інтэр'еру, з іх сёння можна рабіць дызайнерскія аб’екты або паказваць на тэматычных выставах. Незвычайнай знаходкай сталкераў стала яўрэйская мацэва ў адным з падвалаў. Хто ведае, якія знаходкі яшчэ хаваюць падзямеллі?

Што рабіць з закінутымі будынкамі?

Гродзенскія сталкеры выступаюць за захаванне закінутых дамоў, іх рэканструкцыю і рэнавацыю. На Захадзе існуе з’ява сквотэрства, калі людзі займаюць пустыя будынкі і жывуць там. Дзяржава іх не высяляе, а людзі падтрымліваюць прымальны стан будынкаў. У Беларусі закінутыя будынкі займаюць пакуль толькі крымінальныя элементы і бяздомныя, або падлеткі збіраюцца там выпіць.

У Гродне можна было б нават развіваць напрамак урбан-турызму, які спецыялізуецца на наведванні закінутых дамоў. Канструкцыі варта ўзмацніць, будынак абсталяваць пандусамі, лесвіцамі і поручнямі, каб выключыць траўмы. Гэта магло б зацікавіць многіх нават на лакальным узроўні.

Будынак на вул. Урыцкага, 12 — удалы прыклад рэканструкцыі
Гістарычныя будынкі ў цэнтры можа выратаваць удалая рэканструкцыя з захаваннем гістарычнага аблічча фасаду і выкарыстаннем даўніх або набліжаных да такіх матэрыялаў. А таксама вялікія льготы для арэндатараў, якія вырашылі б укласціся ў «праблемны» будынак. Гродзенскія падвалы ці іншыя збудаванні можна было б выкарыстоўваць пад забаўляльныя месцы — бары ці клубы. Удалым выкарыстаннем закінутых будынкаў можна лічыць рэйв «Аб'ект» у старых казармах на Фолюшы.

[irp posts="42 773″ name="Бар Бочка" на Урыцкага ўжо не адкрыецца. Але ёсць праект новага паба"]

У старых будынках ёсць свая атмасфера. Але пакуль што бізнесменам прасцей укласціся ў хуткае, сучаснае і таннае. Як кажа Нікіч, эканамічны складнік дыктуе знішчаць гісторыю. Таму такой колькасці закінутых будынкаў у горадзе сталкеры зусім не радыя — кажуць, лепш бы іх не было.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024