Размовы пра тое, што аплату дарожнага падатку вось-вось адвяжуць ад тэхагляду, вядуць ужо не першы месяц. Адна з самых папулярных прапаноў - уключыць дарожны падатак у кошт паліва. Але, на думку міністра фінансаў Максіма Ермаловіча, такі варыянт будзе несправядлівым і прывядзе да росту цэнаў на ўсе тавары, якія перавозяцца. Разбярэмся, чаму міністр памыляецца. І чаму ўключэнне падатку ў кошт паліва далёка не самы горшы варыянт.
Палова машын не праходзіць тэхагляд
Пошліну за допуск да ўдзелу ў дарожным руху ўвялі ў 2014 годзе. Такое новаўвядзенне не спадабалася аўтааматарам, многія проста сталі ігнараваць гэтую працэдуру. Тым, хто рэдка выкарыстоўвае аўто, па пачатку было танней плаціць штрафы за адсутнасць ТА, чым праходзіць тэхагляд па-новаму.
Тады дзяржава стала задумвацца, як прымусіць людзей праходзіць тэхагляд і плаціць новы падатак. Рашэнне было простым: павялічылі адказнасць за кіраванне без ТА. Пазней нават дазволілі пераносіць адзнаку пра пройдзены ТА пры змене ўладальніка аўто, але, як паказвае статыстыка, гэта не прывяло да чаканых вынікаў.
Цяпер нават на афіцыйным узроўні прызнаюць, што каля паловы аўто на нашых дарогах ездзіць без пройдзенага ТА. Прызналі і тое, што існуючая сістэмы збірання збору не эфектыўная і не зусім справядлівая. Вырашылі, што дарожны падатак трэба адвязаць ад тэхагляду, але як гэта зрабіць пакуль не вырашана.
Зараз збор несправядлівы: адзін просты аргумент
Адным з самых простых і папулярных варыянтаў было ўключыць падатак у цану паліва. Гэта як мінімум лагічна: больш ездзіш — больш плаціш.
Бо пры сённяшняй сістэме збірання платы ўмоўны пенсіянер, які праязджае на аўто 3−5 тысяч кіламетраў у год, і кур’ер, са штогадовым прабегам у 30−50 тысяч, заплацяць адну і тую ж суму. Справядлівасць у дадзеным падыходзе знайсці складана. Бо шкоды, нанесеныя імі дарогам, несувымерныя.
Быў бы дарожны падатак уключаны ў кошт паліва, пенсіянер, які праязджае за год у 10 разоў менш за кур’ера, заплаціў бы ў 10 разоў менш падаткаў. Проста і лагічна.
Нелагічнае меркаванне міністра
На думку міністра фінансаў, уключэнне падатку ў кошт паліва прывядзе да яго падаражэння, а гэта ў сваю чаргу прывядзе да росту коштаў на ўсе прадукты, якія дастаўляюцца. На першы погляд гучыць лагічна, але калі разабрацца глыбей логіка знікне.
Атрымліваецца, што калі перавозчык, які валодае аўто масай ад 2,5 да 3,5 тон, аплаціць пошліну ў 433,5 рублёў аднаразова, то гэта не прывядзе да росту коштаў на яго паслугі, а вось калі ён будзе на працягу года запраўляцца палівам, у цане якога будзе закладзена, скажам, 10 капеек з літра, падаражэння не пазбегнуць.
Пра тое, што паліва і без гэтага рэгулярна даражэе на 1 капейку па выхадных, Максім Ермаловіч нічога не сказаў. Як і пра тое,
як рэгулярнае ўзняцце коштаў адбіваецца на кошце тавараў і паслуг.
Плаціць будуць усе: чаму гэта правільна і справядліва
Яшчэ адзін плюс уключэння дарожнага падатку ў цану паліва — тое, што плаціць яго будуць не толькі нашы грамадзяне, але і тыя, хто едзе праз Беларусь транзітам. Гэта дапаможа аднавіць справядлівасць, бо ўладальнікі транспарту масай больш за 3,5 тоны, зарэгістраванага ў нашай краіне, акрамя дарожнага падатку плацяць і за праезд па платных дарогах.
Атрымліваецца, што нашы перавозчыкі плацяць двойчы, а замежнікі - толькі за платныя дарогі. А калі іншаземец зробіць крыху лішніх кіламетраў і аб’едзе ўсе дарогі, абсталяваныя БелТолам, у фінансаванні дарог ён наогул не паўдзельнічае.
Пры гэтым вылічыць больш-менш дакладна, на колькі павінна падаражэць паліва, задача цалкам рэальная, бо ў дзяржавы ёсць інфармацыя аб тым, які аб’ём паліва рэалізуюць беларускія АЗС.
Уключэнне падатку ў кошт паліва зробіць яго нявыплату фактычна немагчымай, што павінна пазітыўна адбіцца на папаўненні бюджэту. А размеркаванне нагрузкі будзе куды больш справядлівым. Бо многія сапраўды не разумеюць, чаму за аўто, якое працуе ў таксі (пад выглядам арэнды аўто з кіроўцам), на якіх ездзяць пазменна тры кіроўцы, трэба плаціць столькі ж, колькі за машыну, якая выязджае кудысьці толькі па выхадных.
Як будуць караць па-новаму?
Зыходзячы з апошніх навін па тэме, можна прыйсці да высновы, што калі-небудзь падатак за дарогі ўсё-ткі адвяжуць ад праходжання тэхагляду.
Але як тады прыцягваць да адказнасці вадзіцеляў, якія прайшлі тэхагляд, але не аплацілі пошліну? У дзеючым заканадаўстве такой нормы проста не існуе. Не выключана, што менавіта з-за адсутнасці неабходнасці ўносіць змены ў ПДР і КаАП першапачаткова і быў абраны дзейны спосаб збірання збору. А яшчэ цікава, калі ўсё ж падатак уключаць у кошт паліва, то як быць з тымі, хто ўжо аплаціў дарожны збор падчас праходжання ТА?
Пытанняў застаецца шмат. Магчыма, менавіта таму ўжо доўгі час ва ўрадзе не могуць знайсці шляхі вырашэння гэтай праблемы.
