Спадчына

«Наша прабабуля была першай фатографкай на тэрыторыі Беларусі». Сям’я Райхштэйн з Канады наведала Гродна

Напярэдадні Дня фотаздымка, які адзначаюць 19 жніўня, Гродна наведала сям’я Райхштэйн з Канады. Іх сваячка Ента (Яўгенія) Райхштэйн не проста мела ў горадзе ўласную фотамайстэрню. Яна была першай на тэрыторыі сучаснай Беларусі прафесійнай фатографкай.

Фотаатэлье сям'і Райхштэйн знаходзілася на вуліцы Мураўёўскай, 29 — сучаснай Ажэшкі. Па інфармацыі нашчадкаў Енты, братоў Хумана і Ірвіна, студыя іх продкаў знаходзілася ў трохпавярховым доме зубнога лекара Якава Гурэвіча. Там яны і жылі. Там да пачатку Другой сусветнай жылі чатыры пакаленні іх сям'і.

Адкрыць атэлье дапамагла праца ў Карасіка

Небагатай яўрэйскай сям'і царскія ўлады не адразу далі дазвол адкрыць фотаатэлье ў Гродне. Атрымалася гэта толькі з другога разу, калі прашэнне падала менавіта жанчына — Ента Райхштэйн.

«У 1891 годзе наш прапрадзед напісаў прашэнне да гарадскіх уладаў, але яму не дазволілі гэта зрабіць, — распавядае Ірвін. — Праз тры гады яго дачка Ента зноў напісала прашэнне, прыклаўшы дакументы, што яна чатыры гады працавала ў Гродне ў вядомай фотастудыі Карасіка. І гэта дапамагло».

Ента (Яўгенія) Райхштэйн была здольнай вучаніцай вядомага гродзенскага фатографа З.Я.Карасіка, займалася ў яго чатыры гады. У характарыстыцы сваёй вучаніцы Карасік піша, што «яна была ў навучанні фатаграфічнай справе і паказала цудоўныя поспехі, так што яна ведае ўсе галіны фатаграфічнага мастацтва», за што у 1890 г. ёй далі атэстат і званне «жанчына-фатограф». У 1894 г. ёй далі Пасведчанне на адкрыццё майстэрні. А ў 1901 годзе яна просіць дазвол адкрыць фотаатэлье ў Ваўкавыску.

Фота з атэлье Райхштэйнаў знайсці цяжка

Што стала з Ентай Райхштэйн, браты не ведаюць. Паводле іх дадзеных прабабуля памерла маладой і адзін са сваякоў пераняў сямейную справу.

«Пасля смерці Енты наш дзядуля стаў галоўным у фотастудыі, ён таксама быў фатографам, — дадае Ірвін. — Нам вядома, што фотастудыя была маленькая, таму сёння вельмі складана знайсці фатаграфіі, зробленыя ў атэлье Райхштэйнаў».

Падчас Першай сусветнай вайны Райхштэйны эвакуіраваліся ў Віцебск. Уладальнік фотастудыі падхапіў там тыф і памёр. Бацьку Ірвіна і Хумана тады было 7 гадоў. Ён разам з мамай і братам вярнуўся ў Гродна ўжо пасля вайны.

Дом Якава Гурэвіча, дзе жыла і працавала сям’я Райхштэйн. Уладальнік пабудаваў гэты трохпавярховы будынак у 1898 годзе, праз пяць гадоў пасля прыбыцця ў Гродна з Беластока. Распавядаюць, што ён праз некаторы час збанкрутаваў. Гурэвіч прапанаваў гарадскім уладам разабраць яго дом за пазыкі. Неўзабаве з Амерыкі прыехаў яго багаты брат. Удалося не толькі вярнуць даўгі, але і зробіць яшчэ адну трохпавярховую прыбудову.

Эміграцыя выратавала ад жахаў вайны

Пасля вяртання ў Гродна Райхштэйны адчувалі цяжкасці з фінансамі і фотаздымкамі ўжо не займаліся. Толькі праз нейкі час жыццё сям'і наладзілася. Бабуля Ірвіна і Хумана дапамагла дзецям атрымаць добрую адукацыю. Іх бацька ў пачатку 1930-х гадоў працаваў у вядомай страхавой кампаніі, а пасля ў пошуках лепшага жыцця вырашыў эміграваць за акіян.

«Бацька і мама яшчэ ў Польшчы падпісалі пагадненне, што пажэняцца ўжо ў Канадзе. Мама атрымала дакументы на выезд у 1933 годзе і з’ехала раней. Бацька да яе прыплыў праз тры гады. За акіянам яны і пажаніліся. Магчыма, эміграцыя і дапамагла нашым бацькам пазбегнуць жахаў вайны, а сваякі, якія засталіся ў Гродне, загінулі».


У другой палове 19 стагоддзя ў Гродне распаўсюдзілася мода на фотаздымкі. У горадзе з’явілася шмат маленькіх майстэрняў. Першымі фатографамі былі пераважна мужчыны. Сярод жанчын першай вядомай нам фатографкай была Ента Райхштэйн.


Вы нашли работу своей мечты, но у вас нет высшего образования по данной специальности, поэтому перед вами многие двери закрыты? Вы можете купить диплом и осуществить все вами задуманное. Пусть ничто не стоит у вас на пути.


Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024