Спадчына

У Гальшанах заліваюць бетонам унікальнае пахаванне XIV стагодзьдзя

Падчас рэстаўрацыйных працаў у Гальшанскім замку на Ашмяншчыне знішчаецца грунтовы могільнік XIV cтагоддзя.

Як піша «Радыё С**бода» са спасылкай на археолага Яўгена Уласаўца, у працэсе добраўпарадкавання на большай частцы прылеглай да замку тэрыторыі зняты грунт на глыбіню ад паўметра і больш. У выніку сур’ёзна пашкоджаны, а месцамі і цалкам знішчаны грунтовы могільнік, які згадваецца ў даследаваннях ХІХ стагоддзя.

Старыя пахаванні заліваюць бетонам
Адмысловец разам калегамі з Інстытуту гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук выявіў чатыры жаночыя пахаванні перыяду сярэднявечча. Іншымі словамі, яно тут існавала задоўга да пабудовы замку. Адно з іх цалкам зруйнаванае, два іншыя моцна пашкоджаныя гусенічнай тэхнікай. Ацалела толькі апошняе. Пры гэтым амаль уся плошча могільніка або засыпаная пяском, ці залітая бетонам. Літаральна з-пад каўша паспеў выцягнуць косткі ды бясцэнныя ўпрыгожанні 600-гадовай даўнасці, кажа адмысловец.
Чэрап з пахавання невядомага жыхара Гальшанаў

Упрыгожанні, знойдзеныя археолагамі на месцы могільніка
«Беларускія рэаліі ашаламляльна адрозніваюцца, напрыклад, ад літоўскіх, — адзначае археолаг, які мае даўні досвед супрацы з калегамі з суседняй краіны. — На жаль, у нас большасць працаў на аб’ектах гісторыка-культурнай спадчыны праходзяць без якога-небудзь удзелу археолагаў. Сітуацыя з Гальшанскім замкам і могільнікам наглядна паказвае, да чаго прыводзіць дзейнасць, якая арганізуецца з грубейшымі парушэннямі дзейнага заканадаўства».
Уратаваныя бясцэнныя рарытэты XIV стагоддзя
Як кажа суразмоўца, руйнаванне гістарычных аб’ектаў без абавязковага археалагічнага нагляду на Ашмяншчыне мае «даўнія традыцыі». У 2017 годзе гэткім жа чынам «рэстаўравалі» касцёл Пятра і Паўла ў Жупранах, летась у «ахвяру» быў прынесены касцёл Найсвяцейшай Панны Марыі ў раённым цэнтры. Сёлета аналагічная доля спасцігла Гальшанскі замак — адзін з самых важных помнікаў на тэрыторыі раёну ды і ўсёй Беларусі.
Косці пад каўшом экскаватара
Пры гэтым гарадзкі аддзел культуры ніяк не рэагуе на варварскія працы і нават не выяўляе спробаў іх спыніць.

«Грошы выдзеленыя, іх трэба асвоіць — такі аргумент чыноўнікаў на нашыя патрабаванні спыніць знішчэнне сярэднявечнага могільніка, — расказвае археолаг С**бодзе. — Іх логіка невытлумачальная, даходзіць да абсурду: маўляў, няма надмагілляў, значыць, гэта ніякія не пахаванні. І яшчэ засумняваліся, што гэта чалавечыя парэшткі, можа наогул якой жывёлы, бо побач быў кароўнік. А як тады быць са знойдзенымі побач упрыгожаннямі? Карацей, суцэльны жах. Бо адна справа, калі невядомыя пахаванні дзесьці ў лесе ці ў полі, але ж гэта ахоўная зона!».

Замкавая вежа
У сувязі з надзвычайнай сітуацыяй археолаг Яўген Уласавец звяртаецца да ўсіх, каму неабыякавая будучыня ўнікальнай матэрыяльнай спадчыны. Па яго словах, лёс безыменных парэшткаў сярэднявечных жыхароў Гальшанаў цалкам маглі падзяліць і магілы паўстанцаў 1863 году на чале з Кастусём Каліноўскім, каб воляй лёсу яны апынуліся не на тэрыторыі Літвы, а ў Беларусі.

Падзяліцца

Апошнія запісы

Новыя сцены і жалезная брама. Як зараз выглядае Навагрудскі замак: фота

У Навагрудку завяршаецца пяты этап рэканструкцыі замка. Тут з'явіліся фартыфікацыйныя сцены з высокай металічнай брамай…

4 лістапада 2024

21-гадовага курсанта з Гродна асудзілі на 15 гадоў за «здраду дзяржаве»

Курсанта Акадэміі МУС, 21-гадовага Іллю Нарышкіна, асудзілі на 15 гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ўзмоцненага…

4 лістапада 2024

У Гродне прадаюць воданапорную вежу ў новым мікрараёне — там можна адкрыць кафэ

У Гродне на продаж выставілі старую воданапорную вежу ў мікрараёне Фолюш. Паводле ўмоў аўкцыёна, там…

4 лістапада 2024

Выпускніца гродзенскага меда і дзіцячы рэаніматолаг любіць Гродна і хоча спальваць яўрэяў у печах

Анестэзіёлаг-рэаніматолаг з 3-й мінскай дзіцячай бальніцы публікавала ў Х (Twitter) пасты пра сваю нянавісць да…

4 лістапада 2024

Дзеці па цукеркі не пайшлі, а дарослыя пераапрануліся ў вампіраў. Як адзначылі Хэлоўін у Гродне (нягледзячы на ​​забароны)

Пасля негалоснай забароны на правядзенне свята ў Беларусі буйныя вечарынкі напярэдадні Дня ўсіх святых амаль…

1 лістапада 2024

Былому дырэктару шклозавода «Нёман» далі 12 гадоў калоніі за дзяржздраду

Былога дырэктара шклозавода "Нёман" і дзяржаўнага функцыянера Ігара Бацяна прыгаварылі да 12 гадоў калоніі па…

1 лістапада 2024