З хаты з саламянай дахам, якая развальваецца, жыхар Азёраў Мікалай Назараў ў адзіночку зрабіў дом у старарускім стылі з блакітнымі аканіцамі, франтонам і фрызам на даху. У доме, пабудаваным больш за сотню гадоў таму, пабываў журналіст «Вячэрняга Гродна».
Выразаў ўзоры начамі і па выходным
Невялікі жоўта-зялёны домік Назарава знаходзіцца на адной з цэнтральных вуліц вёскі паблізу з інтэрнатам. Стаіць пры дарозе, таму любы чалавек, які праходзіць міма, у дэталях разгледзіць забаўныя драўляныя ўпрыгажэнні на адным баку. Тры акны ўпрыгожаны дэкаратыўнымі блакітнымі аканіцамі, драўляныя элементы франтона і канёк — рознымі ўзорамі і арнаментам. Уся гэтая справа рук пенсіянера Мікалая Аляксандравіча, які простым інструментам выразаў ў хваёвых дошках карункі.
— Сталярнай працай я захапіўся яшчэ ў школе, на тэматычным гуртку. Хтосьці хадзіў спяваць, хто-то маляваць, а ў мяне былі выразанне і выпальванне па фанеры. Адзін час працаваў у сталярнай майстэрні. Яшчэ падчас ваеннай службы ў Уфе зацікавіўся стылем старарускай дамавой разьбы. Такая тэхніка вельмі спадабалася і падабаецца дагэтуль. Збіраў калекцыю малюнкаў, купляў кнігі па тэме, — прызнаецца майстар.
Пры выразанні ён выкарыстаў толькі лучковую пілку і ручную дрыль. Працаваў побач, пад навесам, там жа усталяваны варштат. Працаваў па выходным і часцяком па начах. На выраб ліштвы для аднаго акна спатрэбілася цэлае лета. Ні пра якія электраінструменты ў тыя гады не было і гаворкі.
— Калі муж служыў у вайсковай частцы на Фолюшы, у выхадны дзень з цёмнага рана ехаў сюды з дачкой. А 6-й раніцы ўжо на нагах. Я спачатку была незадаволеная. Як гарадскі жыхар з вёскай не вельмі сябравала. Можна сказаць, раўнавала да хаты. А цяпер ганаруся, што ўсё гэта зрабілі рукі майго мужа, — смяецца жонка Роза.
Пачынаў з нуля
У пачатку 90-х Азёрскі сельвыканкам праводзіў конкурс на самы арыгінальны вясковы дом. Перамагла, вядома ж, пабудова Назарава. Аднак яшчэ за дзесяць гадоў да гэтага яна магла папросту разваліцца. Нахіліліся печкавая труба, працякаў саламяны дах, пакрывіліся драўляныя сцены — такой яе атрымаў Мікалай Аляксандравіч ва ўласнасць.
— У гэтага дома вельмі цікавая гісторыя. Роўна ў 1900 годзе яго пабудаваў мой прадзед. Тут вырасла мая маці. Неўзабаве дом быў прададзены, а наша сям’я пераехала ў іншае жыллё, у дваццаці метрах ад гэтага. Потым новая гаспадыня памерла. У яе дачкі дом выкупіў ў сярэдзіне 1980-х. Ён быў у жахлівым стане: аднаўляў з нуля. Дах замяніў, сцены зноўку абшаляваў. Адначасна рыхтаваў элементы з разным арнаментам, — успамінае Мікалай.
Разнымі ўзорамі ўпрыгожана толькі адзін бок дома, хоць планавалася адштукаваць ўвесь фасад. Аднак на гэта ў майстра няма ні часу, ні сіл. Можна прымяніць сучасныя будматэрыялы — яны хутка мантуюцца і даўгавечныя, але такі варыянт Назаравы нават не разглядаюць. Да доміка падышоў бы разьбяны палісад з «Вологды» «Песняроў». Аднак замест яго Мікалай ўсталяваў акуратны драўляны плот. Зрэшты, нават нягледзячы на гэта, падобных дамоў у акрузе няма.
Людзі просяць фота на памяць
Нягледзячы на знешнюю вытанчанасць, знутры домік адрозніваюць сціпласць і прастата. Ёсць халодная веранда і летняя кухня. У жылым пакоі - печка, электрычны бойлер для падагрэву вады, пральная машына, вадаправод і душавая.
— Цяпер мы ўвесь час жывём тут, у горадзе рэдка бываем. Улетку агарод, а ў лютым пачынаецца сезон расады — праца знаходзіцца круглы год, — кажа Роза.
Зямля на ўчастку, па словах Мікалая, «кіслая» — за урадлівым пластом у 20 сантыметраў хаваецца багністая глеба. Участак размешчаны ў нізіне і каля самага берага возера, таму вырошчваюць гародніну насупраць дома, дзе зямля лепей.
Нярэдка мінакі просяць у гаспадароў сфатаграфавацца на фоне разьбянога фасада. Адзін раз мінчукі спыніліся і папрасілі фота на памяць. Акрамя таго, як кажа Роза, людзям проста растлумачыць, дзе знаходзіцца дом.
— Ведаеце, я ні разу не пашкадаваў, што выдаткаваў час на разьбярства. Усё, што я рабіў, было ад душы, як выкананне жаданняў, — распавядае Мікалай Аляксандравіч.
У тэму
Даўней дома ўпрыгожваліся разьбянымі элементамі не толькі дзеля эстэтыкі. Лічылася, што арнамент або ўзор адпужваюць падступных духаў і паскуддзе, адважваецца бяду і злых людзей. Асаблівую ролю ў дэкарыравання аддавалі менавіта вокны, бо праз іх нябачныя сілы маглі пракрасціся ўнутр.
