Спадчына

Каштоўнасць, пра якую не ведалі. Як 10 гадоў таму ў Гродне зруйнавалі будынак XVI ст.

У 2008 годзе ў Гродне знеслі адзін з пяці самых старых будынкаў горада. І ніхто гэтага не заўважыў, бо гісторыкі і самі яшчэ пра яго амаль нічога не ведалі.

«Рэканструкцыя» Гродна, якая праводзілася былым губернатарам Уладзімерам Саўчанкам у 2005−2009 гг., была суцэльным кашмарам для гісторыка-культурнай спадчыны горада. Закатаная ў плітку Савецкая плошча, знос будынкаў на Новым Свеце, знесеная карэтная палаца віцэ-адміністратара 18 ст. — гэты спіс можна доўжыць і доўжыць…

Аднак некаторыя суперкаштоўныя будынкі Гродна зніклі ў тыя гады так і не будучы «апазнанымі» гісторыкамі. Веды пра архітэктуру нашага горада былі яшчэ занадта слабыя, каб належным чынам ацаніць маштаб пагрозы і паспрабаваць абараніць гэтыя будынкі.

Напрыклад, быў развалены адзін з магнацкіх палацаў на Падоле, які лічыўся сціплай прыбудоўкай да былога тэкстыльнага камбіната.

Але самай вялізнай стратай стала знічшэнне былых каралеўскіх канюшняў, узведзеных яшчэ ў 16 ст. Там трымалі сваіх коней каралі Жыгімонт Аўгуст і Стэфан Баторый. Выглядае, што гэты будынак уваходзіў у пяцёрку самых старых будынкаў нашага горада. Сёння пра яго разбурэнне пісалі б усе сайты, а тады проста не заўважылі.

Раскажам яго гісторыі пры дапамозе малюнкаў, планаў і фатаздымкаў.

Знакаміты будынак Stabula Regia — каралеўскія стайні - вельмі добра бачны на гравюры Цюнта-Адэльгаўзэра 1568 г. Яшчэ няма бернардынскага касцёла, а стайні ўжо ёсць. Навокал скачуць коннікі каб прадэманстраваць прызначэнне будынка.

План бернардынскага манастыра 1804 г. Кругам абведзеныя будынкі стайняў, якія былі ўключаны ў манастырскі комплекс.
Самы стары фотаздымак Гродна. У 1861 г. існавалі яшчэ абодва вялікія будынкі стайняў. Праз некаторы час больш доўгі будынак разваляць, а другі пражыве яшчэ больш за сто гадоў.
У пачатку ХХ ст. у ацалелым будынку ізноў прабілі вокны.
Навокал была вялікая пустая тэрыторыя з агародамі.
На плане 1932 г. будынак стайняў добра бачны. Чырвонымі контурамі нанесены будынак школы № 1.
Фотаздымкі канца 1950-х гг. Будынак стайняў на фоне школы №1.
На здымку 1979 г. добра бачна, што будынак стайняў спакойна прастаяў у двары элітарнай гродзенскай школы ўсю другую палову ХХ ст.
На спутнікавым здымку 2006 г. будынак стайняў бачны.
Таксама відаць яго фасад з-за разрослых дрэваў на здымку 2007 г.
У верасні 2008 г. будынка ўжо няма. Таксама няма і дрэваў. Бетонную гаргару актавай залы больш нічога не закрывае ад прагляду.
Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

Штраф за сцяг, спекуляцыі малаком і сарваны канцэрт — што адбывалася ў Гродне 100 гадоў таму

Гістарычны канал Hrodna 11:27 працягвае публікаваць кароткія фрагменты з жыцця Гродна ў 1924 годзе. Нататкі ўзятыя з…

5 мая 2024

«Баяўся, што мне прад’явяць данаты, за якія павінен адкупіцца». Як гродзенцы на свой страх і рызыку прыязджаюць на радзіму, каб прадаць жыллё

Жонка палітэмігранта Алена эканоміла на манікюры і ездзіла зайцам, каб купіць кватэру - і прадала…

3 мая 2024

$ 200, машынка і мара. 9 гродзенскіх брэндаў, на якія варта звярнуць увагу гэтай вясной

Hrodna.life сабраў у адным месцы некалькі лакальных дызайнераў, у якіх можна абнавіць гардэроб гэтай вясной.…

3 мая 2024

Мерцающие, мраморные и яйца дракона. Тренды Тик Ток на Пасху 2023

Как покрасить яйца необычно? Из фиолетовой капусты можно получить изумрудный цвет, из вина получаются яйца,…

2 мая 2024

У беларускіх студэнтаў у Польшчы з’явіліся праблемы з візамі: МЗС адмаўляе, тэрмін скарачаецца

Беларускім студэнтам пачалі адмаўляць у візе для вучобы за мяжой. Тэрміны, на якія віза выдаецца,…

30 красавіка 2024

«Ходзяць чуткі, што яе завербавалі». Што гродзенцы напісалі ў 600 зваротах у КДБ

Каля 600 зваротаў, адпраўленых гродзенцамі або звязаных з Гродна, ёсць у базе зваротаў у КДБ.…

30 красавіка 2024