У дзень вясновага раўнадзенства нашы продкі пяклі адмысловыя булачкі - жаваранкі. Бо лічылі, што менавіта ў такі час птушкі вяртаюцца ў родныя гнёзды. Гэты дзень і яго абрады былі вельмі важнымі. Ад гэтай пары дзень рабіўся даўжэйшым і можна была рыхтавацца да вясновых працаў у полі. Пазней, згодна з хрысціянскай традыцыяй, у сакавіку сталі адзначаць Саракі. Гэта дзень 40 Севастыйскіх пакутнікаў, што загінулі, не адрокшыся ад веры. Telegram-канал «Тётя Ира разрешила» расказвае, як прыгатаваць традыцыйныя булачкі. Hrodna.life пераказвае рэцэпт.
У дзень вясновага раўнадзенства, 20 сакавіка, можна скарыстацца нагодаю, каб спячы жаваранкаў. З улікам таго, што зараз пост, булачкі таксама будуць посныя.
Прадукты, неабходныя для прыгатавання жаваранкаў
- 500 г мукі;
- 3 ст. лыжкі алею;
- 9 г сухіх (1 упакоўка) ці 25 г свежых дражджаў;
- 3 ст. лыжкі цукру;
- разынкі - для вочак;
- для «сакрэцікаў» — мак, цынамон, ванілін (па жаданню і на смак).
Чытайце таксама: Доля — на шчасце, неразлучнікі - на каханне. Робім лялькі-скруткі і абмяркоўваем іх эфектыўнасць з псіхолагам
Як гатуем цеста для жаваранкаў
Цеста будзе на апары. Дрожджы і цукар разводзім у вадзе і змешваем з паловай мукі. Даём падысці. Дадаём алей, перамешваем. Усыпаем астатнюю муку. Перамешваем да аднастайнасці і пакідаем на адну-дзве гадзіны.
Як цеста падымецца, абамнём і дамо падняцца яшчэ раз.
Гатовае цеста падзелім на порцыі па 60−70 грам.
Раскатаем порцыю ў «каўбаску» і завяжам яе вузельчыкам.
З аднаго боку сфармуем дзюбку і прыклеім разынкі - вочкі.
Другі канец распляскаем і нажом зробім два надрэзы. Гэта будзе хвосцік.
Чытайце таксама: Пулярды, пярдута і вярмізела. Што елі на Гродзеншчыне ў XIX стагоддзі
Сакрэцікі - прадказанні ў жаваранках
Вясновае раўнадзенства раней адзначалі, прыкладна, як зараз Новы год. Бо з гэтага часу пачыналіся палявыя работы ці падрыхтоўка да іх. Таму святочныя булачкі-жаваранкі маглі мець прадказанні. Гаспадыня хавала ў адну птушачку, напрыклад, вузельчык з тканіны. Таму, хто атрымае такое прадказанне, абяцалі прыбытак у сям'і - нараджэнне дзіцяці.
Калі ж у жаваранку патрапілася манетка, то гэта абяцанне дабрабыту і грашовага прыбытку. Адну булачку трэба было зрабіць і з нядобрым прадказаннем. Бо лічылі, што інакш і ўсе добрыя не спраўдзяцца.
Мы возьмем у якасці сакрэцікаў цынамон і мак, змешаныя з цукрам. А для булачкі з кепскім прадказаннем можна ўзяць перац ці імбір. Гэта будзе азначаць, што чалавеку ў наступным годзе прыпячэ.
Чытайце таксама: Лязанкі і вярмізела. А вы ведаеце, што і як елі ў Гродне больш за 150 гадоў таму?
Як зрабіць жаваранкаў з сакрэцікам
Парцыйны кавалачак цеста трэба раскатаць тонкім слоем і пасыпаць цынамонам з цукрам ці макам цэнтральную частку. Пасля скатаць цеста ў трубачку-каўбаску і завязаць на вузельчык. Галаву і хвосцік аформіць, як на звычайных жаваранках.
Каб булачкі румяніліся, змажам іх чорным салодкім чаем — бо яйкі ці масла ў пост не ўжывалі.
Выпякаць булачкі будзем пры тэмпературы 180 градусаў, каля 20−30 хвілін.
Чытайце таксама: «Калі не чмякаеш падчас ежы, значыць, табе не смачна». Гродзенка расказала пра асаблівасці жыцця ў Кітаі
Колькі булачак-жаваранкаў трэба гатаваць?
Найперш, трэба каб булачак хапіла ўсім членам сям'і. Канечне, гатавалі з запасам — каб пачаставаць гасцей і суседзяў. Бо калі вясною не пашкадуеш пачастункаў, то ўвосень атрымаеш багаты ўраджай.
У хрысціянскай традыцыі пякуць 40 булачак, у памяць пра 40 Севастыйскіх пакутнікаў, а іх дзень у хрысціянскім календары называецца «Саракі».
Відэа з тым, як прыгатаваць жаваранкаў, глядзіце тут: Жаваранкі - абрадавая выпечка вясновага раўнадзенства
Чытайце таксама: Смак свята. Як у Горадні адрадзілі рэцэпт традыцыйных калядных пернікаў
Смачна вам есці і ўдала гукаць вясну!
