Спадчына

Загінуў у 1939 годзе, але пакінуў вялікі фотаархіў. Гісторыя аднаго афіцэра з Гродна

У рэдакцыю Hrodna.life 9 красавіка прыйшла гродзенка Тэрэза Саловіч, якая вырашыла падзяліцца сваім сямейным фотаархівам. Больш за 100 старых здымкаў некалі належалі яе дзядзьку Мечыславу Шчэнснаму, які служыў у Гродне ў 76-м пяхотным палку імя Людвіка Нарбута і загінуў у Польшчы ў баях з немцамі ў верасні 1939 года. Больш падрабязную гісторыю афіцэра і яго падраздзялення мы раскажам у верасні - да 80-годдзя пачатку Другой сусветнай вайны. А пакуль невялікія падрабязнасці і некалькі ўнікальных здымкаў.

Мечыслаў Шчэнсны нарадзіўся ў Крывым Беластоцкага ваяводства ў 1911 годзе. У сярэдзіне 1930-х гадоў ён пераехаў у Гродна, тут праходзіў службу ў 76-м пяхотным палку імя Людвіка Нарбута.

У 1920-я і 1930-я гады, аж да пачатку Другой сусветнай вайны, 76-ы полк дыслакаваўся ў Гродзенскім гарнізоне. Ваенны гарадок у той час знаходзіўся на тэрыторыі, абмежаванай вуліцамі Касцюшкі, Бэма, Сабескага і Нарбута. Сёння яны носяць іншыя назвы і ў гэтым месцы ўкліньваюцца астраўкі жылога сектара, крамы і розныя арганізацыі.

У Гродне малады афіцэр сустрэў дзяўчыну Яніну Бубко. У пачатку 1939 года маладыя пажаніліся, жылі на сучаснай вуліцы Заводскай. Неўзабаве Мечыслаў, тады ўжо ў званні паручніка, у складзе свайго палка адпраўляецца на перадавую сустракаць немцаў. Загінуў афіцэр на 4-ы дзень вайны — 4 верасня ў Сулеюве (Лодзінскае ваяводства).

Мечыслаў са сваёй жонкай Янінай, 1930-я гг.
Сам 76-ы ПП ваяваў у складзе арміі «Прусы», у складзе 29-й дывізіі. У ноч з 5 на 6 верасня полк ішоў у атаку ў раёне польскага Пётркава. Дывізія атрымала загад аб адступленні, але ён не дайшоў да палка. Пасля пачатковых поспехаў, пад раніцу жаўнеры сутыкнуліся з упартай атакай мотастралковай бранятанкавай дывізіі немцаў. У няроўным баі, але гераічна змагаючыся, дывiзiя перастала існаваць. Загінула больш за 500 чалавек на чале з камандзірам палка. Тыя, хто застаўся ў жывых, патрапілі ў палон да немцаў, многія былі забітыя.

У пасляваенныя гады жонка Мечыслава Яніна, якая засталася жыць у Гродне, шукала праз Чырвоны Крыж магілу свайго мужа. У 1974 годзе яна атрымала ліст з канцылярыі Рыма-Каталіцкай парафіі святога Фларыяна горада Сулеюва, пра тое, што яе муж пахаваны на мясцовых могілках, з салдатамі, якія загінулі пры абароне горада.

Ліст з Сулеюва да жонкі Мечыслава Яніны
«Сямейным жыццём Мечыслаў пажыў зусім няшмат, але цётка заўсёды памятала свайго мужа, — распавядае Тэрэза Саловіч. — Яна кахала яго да канца сваіх дзён. У нашай сям'і рагатыўка [нацыянальны польскі галаўны ўбор, шапка з чатырохвугольным верхам] і кіцель Мечыслава захоўваліся доўгія гады, але ў нейкі момант усё прапала. Застаўся толькі альбом з фотаздымкамі і частка дакументаў. Я старэю і хочацца каму-небудзь расказаць гісторыю аднаго афіцэра з Гродна, які хацеў жыць, але загінуў маладым. Акрамя яго асабістых здымкаў у альбоме цэлы фотаархіў 76-га палка».









Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024