На кожны настрой знойдзецца свая гарбата? Чаму добрая гарбата павінна быць дарагой? Што трэба піць, каб узбадзёрыцца, а што — ад дэпрэсіі? Пра чайную філасофію расказвае Аляксандр, прадавец у гандлёвай кропцы «Чаю чай» у OldCity.
Саша — «чайны п’яніца». Гэта чалавек, які можа на смак адрозніць розныя віды гарбаты, а таксама сказаць, якасная гарбата ці не. Суворы панк захапіўся чаем тры гады таму, калі вырашыў больш не ўжываць алкаголю, тытуню і хімічных рэчываў. Зараз ён адчувае той жа кайф ад гарбаты, не рызыкуючы сваім здароўем.
Як выбраць?
Спачатку мы выбіраем правільную гарбату. У пакеціках адкідваем адразу — гэта другаякасныя рэшткі ад нармальнай сыравіны. Індыйская і цэйлонская гарбата ў пачках таксама няякасная, бо накіравана на шырокую вытворчасць. Гарбата не павінна ўтрымліваць араматызатараў, за выключэннем эфірных алеяў. Чайны ліст павінен быць аднародным.
Аляксандр раіць браць кітайскую, тайваньскую ці японскую гарбату. Ён кажа, што добрая гарбата павінна быць дарагой. У Гродне кітайскую гарбату можна купіць у некалькіх гандлёвай кропках і ў інтэрнэт-крамах. У інтэрнэце трэба ўважліва чытаць водгукі, каб не купіць падробку.
Якія бываюць чаі?
Ёсць сем груп кітайскай гарбаты: белая, жоўтая, зялёная, улун, чырвоная, чорная і пуэр.
Белая — гэта почкі гарбаты, якія збіраюць і адразу прадаюць. Жоўтая — першыя лісты, якія з’яўляюцца. Гэта самая дарагая гарбата. Зялёная -слабаферментаваная, то бок слабаакісленая гарбата. Яе не варта піць нашча і перад сном, бо ў ёй утрымліваецца больш таніна і кафеіна, чым у каве.
Улун — сярэднеферментаваная гарбата. Ёсць шмат відаў улуну. У залежнасці ад абжаркі вылучаюць цёмны і светлы ўлун. Самыя папулярныя віды — да хун пао, малочны, жэньшэнь. Улун габа падвяргецца бескіслароднай ферментацыі. За кошт гэтага ў ім з’яўляецца гама-кіслата, а габа выкарыстоўваецца як антыдэпрэсант.
Чырвоная гарбата падвяграецца нармальнай ферментацыі. У нас яе называюць чорнай. А відаў сапраўднай чорнай гарбаты мала і ў нас, і ў Кітаі.
Пуэр — самая старая гарбата. Яна, як віно, з гадамі становіцца лепшай і даражэйшай. Пуэр бадзёрыць і мае спецыфічны земляны прысмак, таму падабаецца не ўсім або не з першага разу.
Якая патрэбна тэмпература вады? У чым запарваць?
На 150−200 мл вады бярэцца 5−7 грам (чайная лыжка) гарбаты. Для заваркі ёсць спецыяльны посуд. Напрыклад, чайнік гунфу ці чайнік з ісінскай гліны, які «запамінае» адзін смак. Ёсць гайвань — маленькая піала са сподкам. Аляксандр носіць яе з сабой на працу, яна змяшчаецца ў яго плоскай торбачцы.
Як запарваць?
Спачатку трэба абдаць гарбату кіпнем і праз некалькі секунд зліць ваду. Па-першае, гэта дэзынфекцыя. Па-другое, паводле кітайскіх традыцый, гарбата пасля гэтага «прачынаецца» і гатова аддаваць смак.
Для зяленай гарбаты пасуе тэмпература 80−85 градусаў, для ўлуну — 85−90, для жоўтай 95, а для пуэра — усе 100. Тэмпературу можна вызначаць на вока.
У Кітаі гарбату п’юць гарачай. Лічыцца, што калі заварка прабыла ў кіпятку тры хвіліны, то яна ўжо няякасная, і кітайцы яе піць не будуць. Аптымальны час — дзве хвіліны, пасля заварку трэба дастаць. Ёсць заварнікі, якія дазваляюць гэта зрабіць вельмі лёгка.
Што дадаць у чай?
Дадаванне розных спецый і падсаладжальнікаў Аляксандр называе блюзнерствам. Дадаць цукар, імбір, малако ў сапраўдную кітайскую гарбату — гэта значыць перабіць яе смак і пах.
У якой атмасферы піць?
П’ючы гарбату трэба забыць пра праблемы будняга дня. На кожны настрой ёсць свая гарбата. Пуэр — хуткі чай, бадзёрыць. Да хун пао весяліць. Габа — антыдэпрэсант. Чырвоную гарбату лепш піць вечарам, а улун — у любы час.
З чайнай культурай прыходзяць пэўныя атрыбуты: спецыяльны посуд, падносы, фігуркі. У Аляксандра ёсць фігурка нефрытавага Будды, які змяняе колер ад кіпня.
