Першыя тыдні самаізаляцыі сталі для многіх нечакана цяжкім выпрабаваннем. Як жыць, калі вакол толькі чатыры сцяны і ўвесь час адны і тыя ж асобы? Як у такіх умовах не ўпадаць у паніку і не адкладваць жыццё да лепшых часоў? Аказваецца, сярод нас ёсць эксперты па гэтым пытанні - гэта людзі з інваліднасцю. Яны жывуць ва ўмовах сацыяльнай ізаляцыі многія гады. Часцей за ўсё — цэлае жыццё.
Максім Бацкалевіч з Ліды — адзін з іх. Ён пісьменнік, аўтар пяці кніг. Зараз яму 25 і гэта 25 гадоў жыцця на дыстанцыі. Размаўляць Максім амаль не можа. З сям’ёй мае зносіны з дапамогай азбукі на кубіках. Для сувязі з астатнім светам ёсць клавіятура камп’ютара і ўніверсальны перакладчык — мама.
Усе глядзелі, як на хворага
Дыягназ ДЦП Максіму паставілі ў год. Хадзіць і размаўляць як усе ён так і не навучыўся. Затое асвоіў звычайную школьную праграму з адзнакай, атрымаў залаты медаль і стаў пісаць кнігі.
«У вёсцы было трохі дзяцей, якія прыходзілі пагуляць з ім, — распавядае мама Максіма Алена Бацкалевіч, — а як пераехалі ў горад, наогул нікога не стала. Яго сябрамі былі толькі мы, бацькі. Мы выходзілі з iм гуляць, а ўсе глядзелі на Максіма, як на хворага».
Пазней у сям'і з’явілася яшчэ двое дзяцей: Мацвей і Раман. Максіму стала не так самотна. Потым прыйшоў інтэрнэт. Тут у Максіма больш за 1000 сяброў у сацыяльных сетках.
У двухпакаёвай кватэры Бацкалевічаў жыве сем чалавек: трое дзяцей, мама, тата і бабуля з дзядулем. Бывае, прызнаецца Алена, што гэта нават фізічна цяжка.
«Таму я ўжо менш увагі магу Максіму надаць. Ён больш з братамі кантактуе. Я на кухні, ён мне нешта піша ў кантакце ці ў вайберы, а я чытаю, каб нават проста прыбегчы».
Не «за што», а «для чаго»
«Калі Максім нарадзіўся, у мяне нават прэтэнзіі былі. За што? Чаму? Нават лекары не маглі гэтага сказаць. Я саромелася паказаць, што ў мяне такое дзіця. Людзі ж бачылі, што ён нездаровы. Так што было ўсялякае…
Я вельмі ўдзячная свайму мужу. Ён браў яго, і мы ўвесь час ішлі ў людзі. Заўсёды былі разам, заўсёды ўтрох. Мы любім быць разам. Незалежна ад таго, што хто-небудзь што-небудзь скажа, паглядзіць".
Потым Алена змяніла сваё стаўленне да сітуацыі. Замест пытання «за што?» з’явілася «для чаго?».
Тады і атрымалася «разгледзець цуд у гэтым бездапаможным дзіцяці, якое само нічога не можа» і даць Максіму магчымасць «праз свае кнігі дастукацца да сэрцаў мільёнаў людзей».
З дзяцінства Максіму шмат чыталі і сам ён захацеў расказваць гісторыі. Максім «надыктоўваў» апавяданні па кубікам-азбуцы, а бацькі запісвалі яго словы літару за літарай.
«Мы нават ілюстравалі [яго гісторыі] з татам. Ён пісаў і аповеды, і казкі, і загадкі, і нейкія крыжаванкі. Чаго ён толькі не рабіў. Ён быў тады маленькі, толькі пайшоў у школу. І яму хацелася тварыць».
Калі ўся сям’я Бацкалевічаў збіраецца разам, то ў большасці выпадкаў ладзяць вечары ўспамінаў. «Перачытваем дзіцячыя апавяданні Максіма і смяемся ад душы. Хоць ён і маленькі быў, а так цікава пісаў. Штосьці дзесьці прачытаў, штосьці дадаў, перарабіў, і атрымлівалася ў яго казка».
Усё пачалося «з вакууму»
У школу Максіма з першага разу не прынялі і праграму першага класа ён прайшоў дома з мамай. Потым паехалі ў Гродна на адмысловую камісію па дазвол на вучобу. На наступны год яго залічылі адразу ў другі клас. Скончыў школу Максім з залатым медалём.
У сваёй пятай кнізе «Карцар Душы» ў раздзеле «Ад аўтара», Максім распавядае пра сябе:
«На жаль, у маёй краіне такім людзям як я амаль немагчыма паступіць у ВНУ ці хаця б у каледж.
Нават калі пашанцуе — інвалід атрымае вышэйшую адукацыю, то працы ён усё роўна не знойдзе.
Таму я толькі скончыў сярэднюю школу. Усё, што ў мяне ёсць — гэта мая творчасць. Пішу я вельмі павольна, дзесьці 40 слоў у гадзіну.
Мой творчы шлях пачаўся з таго вакууму, які быў у мяне пасля заканчэння школы.
Мая сям’я вырашыла, што мне будзе вельмі цяжка здаваць ЦТ і потым вучыцца ў ВНУ. Я быў у разгубленасці, шукаў працу ў інтэрнэце, прайшоў анлайн курсы капірайтынгу, трохі працаваў рэрайтарам.
Але сціснутыя тэрміны выканання заказаў дрэнна адбіваліся на здароўі. Я зразумеў, што гэта не маё, і вырашыў паспрабаваць сябе на сцежцы творчасці".
Каму гэта патрэбна
Цяпер Максіма чытаюць людзі рознага ўзросту і розных прафесій. Першая кніга «Чётки» напісаная паводле ранніх успамінаў і будзе цікавая нават дзецям. А аднойчы да Максіма з мамай падышла пажылая жанчына і сказала: «Ах, калі б я прачытала гэта раней. Напэўна, маё жыццё было б іншым».
«Такія словы кранаюць, — прызнаецца Алена. — Вельмі прыемна, што падыходзяць мамы і кажуць, што чытаюць кнігу Максіма сваім дзецям замест казак. Ён вельмі вобразна піша. Ён усё памятае. Пра нас, як мы жылі ў вёсцы, пра дзядулю, пра бабулю. Гэта наогул нешта неверагоднае. Ён жа нават не размаўляў тады».
Мама — нязменна першы чытач усіх напісаных Максімам апавяданняў і кніг. Але да гэтага часу, прызнаецца Алена, чытаць іх без слёз не можа. «Ён часам кажа: „Матуля, хочаш паплакаць?“ І я ўжо ведаю, што Максім нешта напісаў. Потым яшчэ тату падключылі і плакалі мы з татам удваіх».
Другую кнігу «Утро Максима», сын падарыў маме на 50-гадовы юбілей. Потым былі «Из родника моей памяти», «30 размышлений по поводу» и «Карцер души». Знайсці іх можна на Амазоне. Усе кнігі выпусціла выдавецтва «Ridero». Свайго рэдактара і выдаўца, Аляксандра Логінава, Максім знайшоў у інтэрнэце сам.
Рэцэпт для ізаляцыі: праца і вера
«У нас двухпакаёвая кватэра, цесна. І Максіму складана. Абстаноўка такая можа і перашкаджае яму. Але нічога, мы ўжо так прызвычаіліся. Пайшла праца, гэта добра», — разважае Алена.
Прыняць сваю жыццёвую сітуацыю, па яе словах, дапамагае вера: «Калі б не Бог, то я не ведаю, як бы я гэта ўсё вытрымала, праўда. Калі ёсць вера, усё астатняе ўспрымаецца па-іншаму і нашмат лягчэй».
Вядома, і цяпер бываюць моманты, калі апускаюцца рукі. Хочацца дапамагчы сыну, а нічога зрабіць нельга. «Усе аддала б каб ён толькі пайшоў ці хаця б загаварыў. Настолькі лягчэй было б. Але чамусьці так здарылася. Жывем».
У ізаляцыі яна таксама схільная бачыць вышэйшы промысел: «Для чагосьці гэты час даецца. Можа,
каб падумаць над нейкімі сваімі памылкамі, грахамі. Неяк пастарацца змяніць сваё жыццё. Гэта час такога разважання. У мяне яно проста зацягнулася. Я доўга разважаю».
