«Што? Дзе? Калі?» па-гродзенску. Сталыя інтэлектуалы гуляюць супраць Альцгеймера

Шосты год раніца Наташы Лясновай пачынаецца з кубка кавы пад крыжаванку. «Калі разгадваю адразу, значыць прачнулася і мазгі ў норме». Раней раніца пачыналася са збораў на работу. Зараз Наташа на пенсіі. Ёй 61 год. Яна студэнтка «Універсітэта Залатога Веку» і трэнерка клуба «Што? Дзе? Калі?» для пенсіянераў. Гэтымі днямі клуб рыхтуецца да гарадскога турніру па спартыўным «Што? Дзе? Калі?» для сталых, які пройдзе 11 снежня.

Чаму б не згуляць

«Даўно пра гэта марыла, пытаннямі захоплена была па жыцці, — кажа Наташа, — заўсёды крыжаванкі разгадвала, адказы ў розныя часопісы адпраўляла, перадачы „Што? Дзе? Калі?“ глядзела». На большае часу бракавала — усё займала праца. Наташа прыехала ў Гродна па размеркаванні з Ленінграда і з таго часу працавала на «Хімвалакно». «Пачынала з майстра, а на пенсію сыходзіла начальнікам аддзела кантролю. Работа такая, што ад званка да званка, ды яшчэ камандзіроўкі. Бывала, і ў выхадныя працавала. Інакш не атрымлівалася».

Час, калі Наташа вышла на пенсію, супаў з новай хваляй папулярнасці інтэлектуальных гульняў. «Дачка пачала гуляць у „Мазгабойню“ і часта распавядала, што „ўзялі пытанне“ дзякуючы каму-небудзь з пажылых гульцоў, такіх, як я па ўзросце. Падумала — чаму б і мне не згуляць?»

За каманду, супраць Альцгеймера

Пытанне заставалася за тым, дзе знайсці такую ​​каманду, якая б яе ўзяла. Апынулася — ва ўсіх ужо ўсталяваўся склад і для новага гульца няма месца. «Тады вырашыла — раптам ва УЗВ гэта таксама кагосьці зацікавіць. Такія людзі знайшліся і мы стварылі сваю каманду — «Залаты запас».

З тых часоў Наташа стала ў гульцом і трэнеркай. Каманда збіраецца кожны тыдзень, а Наташа рыхтуе для іх пытанні. У мінулым годзе гульцоў было толькі 8, а каманда — адна. Сёлета гуляе больш за 20 чалавек у трох камандах. Да «Залатога запасу» дадаліся сталыя «Самародкі» і «Непаседы».

Слава, ён жа Вячаслаў Паўловіч, адзін з пачаткоўцаў клуба. «Апошні раз гуляў у „Што? Дзе? Калі?“ яшчэ студэнтам», — прызнаецца ён. Потым пытанні задавала галоўным чынам праца і было не да гульні. Толькі часам глядзеў па тэлевізары. «Бывала, раней знатакоў на некаторыя пытанні адказваў. А што сам буду гуляць — нават не думаў». Цяпер Слава ўжо чацвёрты год зноў студэнт і зноў у гульні. Ён — капітан «Непаседаў». Паводле яго слоў, гуляць прыходзіцца не толькі за сваю каманду, але і «супраць Альцгеймера, дэменцыі і іншых балячак».

«Мне наогул падабаюцца такія гульні. Для мазгоў добрая трэніроўка і яшчэ для маральнага самаадчування, — кажа Лора Гірас. Яна гуляе ў клубе з самага пачатку. — Бывае, хтосьці нават прамаўчыць, але гэта падтрымка вялікая. Аднаму быць інтэлектуалам не так эфектыўна і не так цікава».

Пайду, спытаю, што такое «лічка»

У сацыяльных сетках у клуба ёсць свае групы. Туды Наташа закідвае розныя тэсты і карысную інфармацыю — як трэніраваць памяць, якой фізкультурай займацца, як харчаванне і рэжым дня ўплываюць на мозг. Каб знатакі не засумавалі паміж заняткамі, задае ім пытанні. І папярэджвае: «Адказы — ў лічку». Спачатку адказы ўсё роўна з’яўляліся ў першым жа каментары.

— Вы не далі астатнім пагуляць, — засмучалася Наташа.
— Пайду спытаю, што такое «лічка», — прасіў прабачэння знаток, што праштрафіўся.

«Так за адно і камп’ютарную пісьменнасць падцягвалі», — жартуе Наташа.

Не адставаць ад маладых

Каб не адрывацца ад жыцця і не замыкацца толькі на ўзроставай тэматыцы, сябры клуба часта гуляюць у складзе іншых каманд, ці сваёй зборнай у гарадскіх інтэлектуальных турнірах. Гульні з моладдзю паказваюць — з логікай і дакладнасцю высноваў у сталых усё нармальна. Пытанні з мінулага — пра песні Хіля ці люстру Чыжэўскага — таксама не складаюць праблем. А вось з сучаснай музыкай і айцішнымі задачамі ў іх не вельмі.

«Усе гэтыя хэдлайнеры і спойлеры, чаты і юзэры для многіх сталых — проста незнаёмыя словы. Цяпер уключыла ў нашы трэніровачныя гульні пытанні па новых тэрмінах. Каб можна было іх растлумачыць з дапамогай ведаў і логікі. Многія нашы студэнты вучаць замежную, так што атрымліваецца здагадацца, як перавесці гэтыя загадкі на зразумелую мову».

У мінулым годзе зборная УЗВ згуляла ў «зялёнай» і «футбольнай» мазгабойнях. «Нас было 9 чалавек у камандзе. Усе „цётачкі“. Разбавіць жаночую кампанію запрасілі мужа адной з удзельніц, Лоры Гірас, — Гі. Праўда, ён француз і абмяркоўваць пытанні яму было цяжкавата. Але ўсё роўна была мужчынская падтрымка, — успамінае Наташа. — І ведаеш, мы дастаткова добра адказвалі. Хоць і пра футбол, а логіка важная. А ў „зялёнай“ мазгабойні мы былі 17-я з 34-х каманд. Для пачаткоўцаў гэта вельмі добры вынік. Самаацэнку дакладна павышае».

Свая «залатая» ліга

Каб пажылым інтэлектуалам было з кім пагуляць, у мінулым годзе «Універсітэт Залатога Веку» арганізаваў Першы гарадскі турнір па спартыўным «Што? Дзе Калі?» для пенсіянераў. Тады ў горадзе з’явілася адразу 6 такіх каманд. Сваіх пенсіянераў-інтэлектуалаў сабралі «Азот», «ГІАП», «Хімвалакно», Савет ветэранаў Кастрычніцкага раёна і УЗВ.

«Прыйшло вельмі шмат заўзятараў. Яны б самі маглі яшчэ некалькі каманд скласці, проста пасаромеліся, напэўна, вырашылі прыгледзецца. Думаю, у гэтым годзе будзе больш каманд. Ужо пенсіянеры з „карданных валаў“ пыталіся, Савет ветэранаў Ленінскага раёна цікавіўся, Саюз палякаў сваіх пенсіянераў рыхтуе, ад УЗВ будзе тры каманды, так што пагуляем!»

---

Сёлета гарадскі турнір па спартыўным «Што? Дзе? Калі?» для сталых пройдзе 11 снежня. Можа, пенсіянеры вашага прадпрыемства ці двара таксама хочуць скласці сваю зборную? Яшчэ ёсць час заявіцца на ўдзел!