Спадчына

У пошуках страчанага: Шляхецкі дворык у цэнтры Гродна

Калі закрануць тэму неіснуючых цяпер прыгожых дамоў старога Гродна, то расказаць пра дом на вуліцы Татарскай трэба ў першую чаргу.


Пачнем з таго, што Гродна пачатку ХХ ст. быў горадам кантрастаў. Так як цяпер суседнічаюць стогадовыя камяніцы і сучасныя банкаўскія будынкі са шкла і бетона, так і некалі - каля зусім новых тады дамкоў з жоўтай цэглы стаялі драўляныя шляхецкія асабнякі, якія быццам сышлі са старонак раманаў Генрыка Сянкевіча.

Да пажара 1885 г. увесь цэнтр горада амаль суцэльна быў драўляны. Пасля пажара дамоў, зробленых з гэтага прыгожага, але недаўгавечнага матэрыяла, заставалася няшмат. Такія дамы хаваліся ў глыбіні вуліц, каля ручаёў, над абрывамі.

За тытунёвай фабрыкай на вуліцы Кляшторнай стаяў дом Ромеляў з садам, над Нёманам, дзе цяпер школа-ліцэй № 1, дом палкоўніка Баркоўскага. Аднак самым маляўнічым быў дом на вуліцы Татарскай.

Фота 1915 г. з самалёта. Дом на Татарскай выдзелены карычневым колерам

Упершыню яго заўважыў гісторык Юзаф Ядкоўскі, належным чынам апісаў, замаляваў і нават размясціў малюнак у сваёй манаграфіі «Гродна», надрукаванай у 1922 г.

Малюнак Юзафа Ядкоўскага, 1920 г.

Паводле Ядўкоўскага, гэты вялікі дом быў класічным прыкладам шляхецкай сядзібы XVIII, а магчыма і XVII стагоддзя, і быў равеснікам лямуса ў кляштары брыгітак. Высокі дах, крыты дранкай, атынкаваныя драўляныя сцены і ганак такіх шляхецкіх сядзіб натхнілі міжваенных польскіх архітэктараў да стварэння так званага «дварковага стылю», прыклады якога можна ўбачыць на гродзенскіх вуліцах 17 Верасня, Свярдлова, Мядовай. Сядзіба на Татарскай вуліцы акурат і была адным з класічных правобразаў гэтага стылю.

Месцазнаходжанне дома паказана стрэлкай. Сёння гэта тэрыторыя дзіцячага садка за крамай кветак на вул. Баторыя

У 1920-х гг. гэты будынак сфатаграфаваў вядомы віленскі фатограф Ян Булгак, які, таксама як і Юзаф Ядкоўскі, выдатна адчуваў мясцовы каларыт і добра ведаў гісторыю.

Дом так і не дачакаўся аднаўлення ў міжваенныя гады і згарэў у вогненым смерчы ў ноч на 22 чэрвеня 1941 года. Таксама як і ўсе кварталы вакол Сяннога Рынка. Такіх вось утульных дамоў з прыгожымі дворыкамі ў глыбіні вуліц сучаснаму Гродна хіба не хапае найбольш.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024

«Акцэнт» пашыў пальчаткі, «Макей» — сумкі. Як гродзенка паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы

Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…

28 кастрычніка 2024

7 атмасферных месцаў Гродна, якія варта наведаць на Хэлоўін

Набліжаецца Хэлоўін, час восеньскага настрою і містыкі. Пакуль у Беларусі яго цэнзуруюць, Hrodna.life сабраў атмасферныя…

25 кастрычніка 2024

Цішоткі, заплечнікі і торбачкі: падборка для сапраўдных фанатаў Гродна, якія хочуць насіць горад на сабе

Гісторыя і краявіды Гродна натхняюць не толькі мясцовыя брэнды, але і буйных вытворцаў адзення і…

23 кастрычніка 2024