Чатыром гродзенцаў пагражае да 15 гадоў калоніі па справе «Рабочага руху». За ўдзел у фармаванні будуць судзіць і Святлану Ціханоўскую. Рэдакцыя Hrodna.life сабрала факты пра суд па справе «Рабочага руху», які ідзе ў Гомельскім абласным судзе з 9 лістапада. Фігурантаў абвінавачваюць у здрадзе дзяржаве і па шэрагу іншых артыкулаў Крымінальнага кодэкса.
Каго абвінавацілі?
Супракоўнікаў «Гродна Азот» Сяргея Шэлеста, Уладзіміра Жураўко і Андрэя Пагерыла абвінавацілі па арт. 188 «Паклёп», ч. 1 арт. 356 «Здрада дзяржаве», ч. 3 арт. 361−1 КК «Стварэнне экстрэмісцкага фарміравання або ўдзел у ім». Супрацоўніка «Хімвалакно» Валянціна Цераневіча — па ч. 1 арт. 356, ч. 3 арт. 361−1 КК. Іх прызналі палітвязнямі.
Супрацоўнікаў БМЗ, БЧ і «Нафтана» Ганну Аблаб, Аляксандра Гашнікава, Сяргея Дзюбу, Ігара Мінца і Сяргея Шамецьку абвінавачваюць паводле ч.1 арт. 356, ч. 3 арт. 361−1 КК. Аляксандра Капшуля — ч. 2 арт. 295 «Падробка або наўмыснае знішчэнне маркіроўкі агнястрэльнай зброі», ч.1 арт. 356, ч. 3 арт. 361−1 КК.
Паводле версіі следства, некаторыя ўдзельнікі руху планавалі з’ехаць з Беларусі і разглядалі свой удзел у дзейнасці «Руху» як гарантыю ад’езду. І ўсе атрымлівалі за працу ўзнагароджанне. У прыватнасці, былі названыя такія сумы, як не менш за 1500 рублёў, не менш за 11 000.
У чым іх абвінавацілі?
Па версіі следства, удзельнікі фарміравання здзяйснялі злачынствы экстрэмісцкай накіраванасці і незаконна збіралі і перадавалі замежнікам, у тым ліку спецслужбам ЗША і Літвы, сакрэтную інфармацыю пра беларускія прадпрыемствы. Гэтая інфармацыя тычылася санкцый і процідзеяння ім.
Некаторыя ўдзельнікі арганізацыі «Рабочы рух» планавалі варыянты блакавання вытворчасці «Гродна Азот» і «БМЗ» для парушэння працы, пашкоджання і знішчэння іх маёмасці. Таксама ўдзельнікі «Руху» нібыта планавалі на «Гродна Азот» дыверсію з гібеллю людзей.
Ініцыятыву нібыта кантралююць амерыканскія і літоўскія спецслужбы. Па СТВ распавялі аб сувязі руху са Святланай Ціханаўскай і BYPOL.
Хацелі спыніць вытворчасць на «Гродна Азот»
«Гродна Азот», на думку пракуратуры, стаў «аб'ектам для эканамічных і вытворчых дыверсій «Рабочага руху». Абвінавачаных, па версіі следства, цікавілі пратаколы даручэнняў прэм’ер-міністра, звесткі аб закупках і будаўніцтве новага азотнага комплексу. Адзін з абвінавачаных звярнуў увагу суддзі на тое, што некаторыя дакументы, якія разглядаюцца ў судзе, былі несапраўднымі, а некаторыя — не мелі абмежавальнага грыфа.
Таксама яны павінны былі даведацца, як прадпрыемства спраўляецца з санкцыямі і выбудоўвае новыя аагістычныя ланцужкі, у тым ліку па дастаўцы прадукцыі ў іншыя краіны праз марскія парты, паведамляе gp.by.
На думку пракурора, абвінавачаныя хацелі спыніць вытворчасць на «Гродна Азот» праз вывад са строю ліній электраперадачы. Просты абсталявання, выдаткі на яго абслугоўванне падчас паўзы прывялі б да дадатковых выдаткаў.
Ні адной ахвяры не было.
Таксама следства сцвярджае, што абвінавачаныя публікавалі ў інтэрнэце асабістыя звесткі работнікаў прадпрыемства і ветэранаў.
Адзін азотавец прызнаў віну часткова, іншыя — не прызналі
Ніхто з абвінавачаных не прызнаў віну. Былы супрацоўнік «Гродна Азот «Андрэй Пагерыла часткова пагадзіўся з абвінавачваннем у паклёпе, паведамляе «СБ. Беларусь сегодня».
Суд па справе «Рабочага руху» зрабілі закрытым
Крымінальная справа «Рабочага руху» складаецца з 38 тамоў. Ёсць сярод іх і той, які змяшчае сакрэтную інфармацыю.
27 снежня працэс закрылі да вынясення прысуду, хоць да гэтага ён праходзіў у адкрытым рэжыме. Прычына невядомая, паведамляе «Вясна».
Усе 10 палітвязняў адмовіліся даваць паказанні
На працэсе даследавалі матэрыялы справы, дапыталі пацярпелых і сведак. Іх дадзеныя не называліся. У канцы снежня 2022 года павінен быў адбыцца допыт палітвязняў, але ўсе яны адмовіліся даваць паказанні. На судзе агучваюцца ранейшыя паказанні, якія палітвязні давалі падчас следства ў КДБ. Тады допыты фіксавалі на відэа — яны дэманструюцца ў зале суда.
За ўдзельнікамі «Рабочага руху» было аператыўнае назіранне
Для каардынацыі працы «экстрэмісцкага фарміравання» быў створаны закрыты Telegram-канал, у якім праводзіліся Zoom-канферэнцыі з удзелам Ціханоўскай, прадстаўнікоў яе офіса і іншых асоб.
Каля двух тыдняў на судзе праглядалі запісы zoom-канферэнцый. Іх запісваў «крот», які ўвайшоў у «Рабочы рух» як прадстаўнік «Гомсельмаша». «Бо „крот“ і не толькі ён здаў удзельнікаў „руху“ і за імі было ўведзена аператыўнае назіранне», — паведаміла крыніца «Свабоды».
Суразмоўца дадае, што «нічога крамольнага не было на тых zoom-канферэнцыях, акрамя пустой балбатні».
«Былі моманты, калі адзін з фігурантаў справы прапанаваў пачаць пагражаць міліцыянтам, што з іх дзецьмі нешта здарыцца. Двое яго падтрымалі, астатнія былі супраць. Хтосьці прапаноўваў дыверсіі на чыгунцы. Але яго не падтрымалі. Прапаноўвалі выключыць электрычнасць на „Гродна Азот“, але іншыя ўдзельнікі канферэнцыі сказалі, што гэта нічога не дасць. На мой погляд, гэта былі чыста эмоцыі і балбатня», — кажа суразмоўца.
Адзін з абвінавачаных меў пасведчанне народнага засядацеля
Бок дзяржабвінавачання на адным з пасяджэнняў хадайнічаў аб накіраванні запыту ў суд Наваполацка для пацверджання дзейнасці аднаго з фігурантаў у якасці народнага засядацеля. Па словах падсуднага, у гэтай ролі ён аднойчы ўдзельнічаў на судовым пасяджэнні.
Каля 20 сведак па справе «Рабочага руху» пакінулі Беларусь
Гэта адбылося ў лістападзе 2021 года. Іх затрымлівалі і дапытвалі. Пра ад’езд некаторым «намякнулі» знаёмыя ў сілавых структурах.
Сілавікі прыходзілі дадому і да актывістаў, якія з’ехалі — па месцы жыхарства і пыталіся пра іх іх блізкіх.
Што з іншымі фігурантамі?
У лістападзе 2022 года палітвязні Максім Саковіч, Наталля Белабехава і Святлана Зыль былі вызваленыя пад заклад, даручальніцтва і падпіску аб нявыездзе. Астатнія 10 палітвязняў застаюцца пад вартай у Гомельскім СІЗА.
«Рабочы рух» — экстрэмісцкае фарміраванне
Ініцыятыва «Рабочы рух» прызнаная экстрэмісцкім фарміраваннем з забаронай яе дзейнасці. «Канфіскавана атрыбутыка і дэструктыўныя матэрыялы, а таксама файлы і дакументы з закрытай інфармацыяй. Ячэйкі на стратэгічных прамысловых прадпрыемствах ліквідаваныя. Развіталіся з ананімнасцю больш за 400 членаў інтэрнэт-супольнасці», — прагучала ў эфіры БТ восенню 2021.
Рух спрабавалі дыскрэдытаваць ў прэсе
АНТ у кастрычніку 2021 года паказаў сюжэт, прысвечаны «Рабочаму руху». У ім гаварылася, што прадстаўнікі ініцыятывы нібыта рыхтавалі забастоўкі і дыверсіі, займаліся прамысловым шпіянажам пад кантролем амерыканскіх і літоўскіх спецслужбаў.
«СБ. Беларусь сегодня» прысвяціла каля 25 публікацый «Рабочаму руху». Пра рух дазволіў сабе выказацца Аляксей Дзермант.
«Як вынікае з матэрыялаў крымінальнай справы, у руху было тры асноўныя напрамкі дзейнасці. Першая — збор інфармацыі аб працы прадпрыемстваў, кантрактах, як прамысловасць працуе ва ўмовах заходніх санкцый. Другая — дыверсійная. Калі рабочыя не выйшлі б на страйк, то на ААТ „Гродна Азот“ планавалі перакрыць водазабор. Дарэчы, гэтыя дзеянні выклікалі б аварыйную прыпынак вытворчасці. Трэцяя — пагроза кіраўніцтву, чыноўнікам, сілавікам. Удзельнікі руху, не хаваючы сваіх намераў, ясна давалі зразумець падчас размовы, што іх мэта — гэта „рэвалюцыя“, якая заўсёды робіцца любымі, нават самымі крывавымі, метадамі», — пісала «СБ. Беларусь сегодня».
«Гэта яны — тэрарысты, якія стваралі ў Беларусі ячэйкі накшталт „ігілаўскіх“, яны, якія рыхтавалі дыверсіі на заводах і вытворчасцях, якія займаліся эканамічным і проста шпіянажам, — гэта яны нам будуць нагадваць пра Працоўны кодэкс?», — пісаў прапагандыст Андрэй Мукавозчык.
Адзін з абвінавачаных папрасіў забараніць журналістам знаходзіцца ў зале суда — на яго думку, яны скажона перадаюць інфармацыю і фармуюць негатыўнае стаўленне да абвінавачаных. Яму адмовілі.
Нагадаем, віна нікога з абвінавачаных пакуль не даказаная.
Па справе праходзіць і Ціханоўская
«Ціханоўская, з’яўляючыся адным з арганізатараў дзейнасці і стваральнікаў экстрэмісцкага фармавання „Рабочы рух“, узяла ўдзел у планаванні, арганізацыі і каардынацыі правядзення незаконнага страйку сярод работнікаў дзяржаўных прадпрыемстваў, якія маюць крытычна важны характар для краіны, для падрыву эканомікі і ўвядзення санкцый», — пісала ў снежні 2022 «СБ. Беларусь сегодня».
