«Руіны не ўспрымаюць пазітыўна». Стары замак і Каложа атрымалі дыпломы на міжнародным архітэктурным конкурсе

Рэстаўрацыя Старога замка ў Гроднt атрымала дыплом на конкурсе Міжнароднай асацыяцыі саюзаў архітэктараў (МАСА) у Тбілісі. Таксама дыпломам адзначылі капітальны рамонт Каложскай царквы, завершаны ў 2018 годзе. Абодва аб’екты прадстаўлены ў намінацыі «Архітэктурнае спадчына» ў раздзеле рэалізаваных праектаў.

Усяго на 28-м Міжнародным аглядзе-конкурсе МАСА на лепшую праектную і рэалізаваную працу беларусы атрымалі аж девять узнагародаў. Яшчэ адзін дыплом першай ступені, але ўжо ў раздзеле «Праект», дастаўся памятнаму знаку ў Слуцку. Ён будзе прысвечаны знішчанай габрэйскай супольнасці.

Конкурс МАСА праводзіцца штогод сярод прафесійных саюзаў архітэктараў краін СНД, Грузіі і Сербіі. МАСА — член Міжнароднага саюза архітэктараў. Асацыяцыя заснавана ў 1992 годзе, цяпер яна аб’ядноўвае 16 саюзаў архітэктараў, у тым ліку і беларускі. Агляд-конкурс найлепшых праектаў (пабудоў) года з’яўляецца галоўным мерапрыемствам асацыяцыі. У ім удзельнічаюць архітэктурныя праекты, якія ўжо заваявалі ўзнагароды на мясцовых конкурсах.

Выканаўца абодвух праектаў з Гродна, адзначаных на конкурсе, — інстытут «Гроднаграмадзянпраект».

«Тое, што рэалізацыя праекта атрымала такую ўзнагароду, азначае прызнанне — не толькі ў Беларусі, але і за мяжой», — патлумачыла Hrodna.life навуковая кіраўнічка і галоўная архітэктарка праекта абнаўлення Каложскай царквы, супрацоўніца «Гроднаграмадзянпраекта» Алена Шчасная.

Чытайце таксама: Алена Шчасная: «Я — архітэктар па жыцці»

«Гэта значыць, што мы рухаемся ў нармальным сусветным рэчышчы, ўжываем міжнародныя прынцыпы. Пры Савецкім саюзе было адставанне ў плане архітэктуры — не было ўзаемасувязі з іншымі краінамі, людзі мала выязджалі, мала бачылі. Цяпер мы больш інтэграваныя, бачым, што робяць у Польшчы, у Францыі. Рашэнні, якія мы закладваем, — у рэчышчы сучаснага рэстаўрацыйнага падыходу», — распавяла яна.

Алена Шчасная — адна з гераінь кнігі «Гарадзенкі» пра сучасных і гістарычных жанчын, якія змяняюць горад і свет вакол сябе. Выданне падрыхтавана Hrodna.life.

Капітальны рамонт Каложскай царквы выклікаў шмат спрэчак на этапе абмеркавання. У тым ліку былі планы выкарыстоўваць для абнаўлення драўлянай часткі будынка газасілікатныя блокі. У выніку драўляныя элементы царквы ўсё ж выканалі з дуба.

Рамонт Каложы — ювелірная праца без вау-эфекта

Каложская (Барысаглебская) царква, капітальны рамонт якой скончылі да 2019 годзе пад кіраўніцтвам Шчаснай, — намінант на ўключэнне ў спіс ЮНЕСКА. Гэта накладвае абавязацельствы пры рэстаўрацыі выконваць міжнародныя правілы. Такіх аб’ектаў цяпер у Беларусі ўсяго тры: Аўгустоўскі канал, Барысаглебская царква і Спаса-Праабражэнская царква ХІІ стагоддзя ў Полацку. Спіс пераглядаюць кожныя 10 гадоў.

Абноўленыя драўляныя элементы

«Самае галоўнае было звычайным капітальным рамонтам не сапсаваць унікальнасць аб’екта. Напрыклад, калі б мы ўжылі газасілікат, які прапаноўвалі, не было б сэнсу наогул далей нешта рабіць».

У 2019 годзе праект капітальнага рамонту Барысаглебскай царквы заваяваў дыплом першай ступені на Нацыянальным архітэктурным фестывалі.

Чытайце таксама:

Узнагарода 2020 года ад МАСА стала для Алены трохі нечаканай. Архітэктарка патлумачыла, што рамонт Каложы быў хутчэй ювелірнай працай, якая не магла быць ацэненая занадта высока: знешнія змены не былі такімі рэзкімі, як, напрыклад, у замка. «Калі падаеш такое мінімальнае апісанне, і няма бачнага ваў-эфекту, — такія аб’екты не заўсёды могуць заваяваць нейкія ўзнагароды. На конкурс часцей падаюцца больш эфектныя аб’екты. У нас былі сціслыя тэрміны, абмежаванае фінансаванне».

«З замкам іншая сітуацыя»

На конкурсе МАСА ў раздзеле «Пабудова» (рэалізаваныя праекты) у намінацыі «Архітэктурная спадчына» ўлічваюць кароткае апісанне аб’екта, якія работы былі праведзены, у які перыяд, фота стану да і пасля работ. Стары замак атрымаў высокую ацэнку на міжнародным конкурсе, хоць ужо шмат гадоў выклікае дыскусіі архітэктараў і гісторыкаў у Беларусі і Польшчы.

Дыплом першай ступені атрымалі гродзенскія архітэктары за рэалізацыю першай чаргі рэканструкцыі Старога замка

«З замкам крыху іншая сітуацыя. Знутры мы ведаем больш. Руіны, іх кансервацыя, як у Крэўскім замку, наогул успрымаюцца не заўсёды пазітыўна. Гэта такі аб’ект, які, здаецца, ёсць, і быццам яго няма. Звычайнаму наведвальніку, не археолагу, яго цяжка ўспрымаць. Недакладнасці пры аднаўленні ж ёсць на любым аб’екце. У выпадку аднаўлення журы конкурсу бачыць, што было і што стала», — патлумачыла архітэктарка.

Чаму выбралі спрэчны Стары замак

Для замка ў конкурсе вялікім плюсам стала тое, што аб’ект будзе выкарыстоўвацца, у ім размесцяць музейную экспазіцыю. Паводле статыстыкі, большая частка музейных калекцый у свеце размяшчаецца ў запасніках, людзі ж бачаць толькі 10%.

Чытайце таксама:

«Любое павелічэнне выставачных плошчаў заўсёды плюс — і для музея, і для гараджан, і для турыстаў. Афармленне экспазіцыі было ўжо, мякка кажучы, састарэлае. Улічваючы тое, што культура — не толькі ў нас — фінансуецца па рэшткавым прынцыпе, да гэтага б дайшлі рукі няхутка. Для музея жыць у пастаянным чаканні і не атрымліваць грошай нават на бягучы рамонт, бо плануецца буйны — цяжка».

На працы ў замку Алена глядзіць з аптымізмам. «Нельга разглядаць толькі мінусы. Рэстаўрацыйныя нюансы зразумелыя спецыялістам. Я бачу, што многае зрушылася. Напрыклад, была крытыка сграфіто — і іх мянялі. Хоць гэта няпроста, тэхналогія патрабуе збіць ўсе пласты тынкоўкі і рабіць нанова. Але калі на гэта пайшлі, пачулі - можна казаць аб падабенстве дыялогу, зменах у станоўчы бок».

Працы на Старым замку пачаліся з 2017 года. Зараз рэканструкцыя выканана на 18%, паведамлялі на «Гродно Плюс». Асноўны ўпор робіцца на аздабленне. Амаль скончаныя працы па кладцы падлог, тынкоўцы і правядзенні лініі ўнутранай сувязі. Да другой чаргі рэканструкцыі плануюць прыступіць з новага года.

Чытайце таксама: У Гродне прыбралі пасаду галоўнага архітэктара. Як гэта паўплывае на горад

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024