Дыякан, хакер і шматдзетны бацька. Як беларус выканаў амерыканскую мару

Аляксей Кажэнаў з’ехаў з Мінску ў 1998-м годзе. Ён атрымаў працу ў Google, стаў дыяканам Амерыканскай праваслаўнай царквы і рэалізаваў амерыканскую мару — пабудаваў уласны дом. А яшчэ — стаў шматдзетным бацькам і дзядулем. Рэдакцыя Hrodna.life спытала ў Аляксея, як яму ўдалося ўсё сумясціць.

Прадалі машыну, сабраліся і з’ехалі

Аляксей Кажэнаў нарадзіўся ў Мінску. У 96-м годзе скончыў БДУ па спецыяльнасці «Інфарматыка», ажаніўся, стаў бацькам сына. У 1998-м годзе напярэдадні выбуху «dot-com» атрымаў прапанову аб працы ў Амерыцы. «Быў такі бум, калі ўсіх запар мялі туды. Працу знайсці было нескладана, — распавёў Аляксей. — Праграмістаў тут [у Амерыцы — Hrodna.life] любяць і шануюць».

Гутарку з Аляксеем правялі па тэлефоне. І хоць яго англійская была «так сабе» і мэты эміграваць у сям'і не было, яны вырашылі паспрабаваць, раз «праца падвярнулася». Прадалі машыну, сабралі рэчы і з’ехалі.

Ілінойс — Каліфорнія — Арэгон

Два гады сям’я жыла ў штаце Ілінойс за дзве гадзіны язды ад Чыкага. Аляксей апісвае месца жыхарства як «невялікі гарадок пасярод кукурузных палёў». У ім знаходзіцца галоўны офіс адной з найбуйнейшых страхавых кампаній Амерыкі з праектам, на якім працаваў Кажэнаў. На другі раз яго кантракт не працягнулі. Аляксей стэлефанаваўся з мэнэджарам у Каліфорніі, кампаніяй IBM, з якой яны працавалі, калі ён жыў у Мінску. «Вам патрэбныя людзі? Ён кажа: «Вядома, прыязджай», — апісвае працэс працаўладкавання, які адбыўся нават без сумоўя. І сям’я зноў пераехала — у Сіліконавую даліну ў Каліфорніі.

Арэнда там абыходзілася ў тры разы даражэй. У тым ліку таму Кажэнавы там «не вельмі прыжыліся». «Усё вакол хутка рухаецца, шмат людзей. Вельмі насычана. І надвор’е. Сонца дзевяць месяцаў запар і ніводнай кроплі дажджу — не вельмі цікава становіцца», — апісвае Аляксей. Праз два гады жыцця ў Каліфорніі Аляксей з жонкай атрымалі від на жыхарства — green card. Тады стала зразумела, што сям’я асядзе ў Амерыцы.

Яшчэ праз тры гады яны пераехалі на паўночны захад ЗША ў суседні з Каліфорніяй штат Арэгон, у горад Портленд. Дамы тут каштавалі танней. У Кажэнавых з’явіліся зберажэнні на першы ўнёсак. Да таго ж, сям’я да гэтага моманту падрасла: было трое дзяцей і чацвёрты на падыходзе. Кватэру на столькі чалавек папросту было складана знайсці. Праз чатыры месяцы яны рэалізавалі амерыканскую мару — купілі дом у прыгарадзе. Там яны пражылі 16 гадоў.

Дом за мільён

Два гады таму сям’я пераехала ў амерыканскі Ванкувер. Гэта зусім побач з Портлендам, хоць ужо іншы штат, Вашынгтон. Тут яны пабудавалі дом. Пры будаўніцтве Кажэнавы ўдзельнічалі ў праектаванні. Аляксей сам пабудаваў сауну ў двары.

Тут у яго з’явіўся паўнавартасны офіс для працы з хаты — замест «кута ў спальні». Хатні офіс пафарбаваны ў белы колер, на сцяне, пакуль мы гаворым, бачная гітара. Для дзяцей ёсць па пакоі. З Аляксеем і жонкай жывуць двое малодшых дачок. Для старэйшага сына з яго жонкай і ўнучкай пабудавалі асобную аўтаномную «кватэру» ў доме. Старэйшая дачка вучыцца і жыве ў Карэі. Сярэдняя — асобна ў паўгадзіне язды на машыне. Будаўніцтва дома абышлося сям'і амаль у мільён долараў.

3+2

Дома сям’я Кажэновых гаворыць па-руску. Аляксей думае, што было б нядрэнна далучыць дзяцей да беларускай мовы: «Яны, натуральна, ведаюць свае культурныя і этнічныя карані. Я думаю, ім камфортна і ў адным асяроддзі, і ў іншым. Гэта значыць, і сярод рускамоўнага асяроддзя і англамоўнага, амерыканскага. Вядома, усё ж англійская мова ў іх лепшая». Старэйшы сын жанаты на амерыканцы. Унучку плануюць вучыць рускай мове. «І я ведаю такія прыклады, калі людзі другога пакалення вырастаюць тут, але захоўваюць і мову, і культуру».

Жонка Аляксея спявае ў царкоўным хоры. Яе кар’ера — быць мамай.

«У нашай сям'і ходзіць жарт: калі мы пажаніліся і пачалі абмяркоўваць, колькі ў нас будзе дзяцей, я хацеў трох. Але жонка сказала: не, толькі двух. Атрымалася: тры і два», — усміхаецца Аляксей. Ды і лік добры, лічыць ён: пяць+два — сем-я.

У Ванкуверы Аляксей знайшоў кавалачак Радзімы. «У Мінску, напрыклад, ёсць вуліца Чкалава. Гэта савецкі авіятар, лётчык, які са сваім экіпажам першым здзейсніў пералёт праз Паўночны полюс з СССР у ЗША. Ён здзейсніў пасадку як раз у нашым горадзе. Тут таксама ёсць вуліца Чкалава. І манумент яму, помнік невялікі», — распавёў Аляксей.

«Узаконенае» хакерства на працы

Аляксей аддаў IBM 15 гадоў, пасля сышоў на маленькую кансалтынгавую кампанію, папрацаваў на Salesforce. Google ханціў Кажэнава на LinkedIn. Але праз неабходнасць пераезду Аляксей адмаўляўся. Потым здарыўся кавід — і працэсы ў кампаніі памяняліся. Таму чарговую прапанову ад Google тры гады таму мужчына прыняў. Цяпер ён з’яўляецца інжынерам бяспекі ў Google і займаецца бяспекай прадукцыі.

«Распрацоўшчыкі апісваюць, што яны збіраюцца зрабіць, як гэта будзе працаваць. Падключаюць нас. Мы на гэта глядзім з пункту гледжання сучасных патрабаванняў бяспекі. Паказваем, што трэба змяніць, каб хакеры не маглі стырыць звесткі», — тлумачыць сваю працу Аляксей. Частка яго абавязкаў - гэта менавіта хакерства, гэта значыць, праверка ўразлівасці тэставай сістэмы. Гэта робіцца да выпуску прадукту, каб пасля рэлізу яго не змог «хакнуць» зламыснік.

На горад — 12 цэркваў розных юрысдыкцый

Кажэнаў рос у СССР пры атэізме. Прыйшоў да праваслаўнай царквы ўслед за мамай з прыходам перабудовы. Хрысціўся ў 15 гадоў. Да студэнцтва хадзіў у храм кожны тыдзень. Потым — стаў радзей.

«Але пасля пераезду ў Амерыку ў мяне і ў маёй жонкі ўзнікла нейкая духоўная патрэба. Неяк пафасна гучыць», — бянтэжыцца Аляксей.

Сям’я па запрашэнні знаёмых пахадзіла на пратэстанцкія набажэнствы. Жывучы каля Чыкага, некалькі разоў наведвалі праваслаўныя цэрквы там — у тым ліку Беларускую праваслаўную царкву. Потым аказалася, што ў іх мястэчку была праваслаўная місія. Кожную нядзелю амерыканцы ладзілі набажэнствы, куды раз на два тыдні прыязджаў святар з Чыкага — з Амерыканскай праваслаўнай царквы. Арандавалі невялікую каплічку ў каталіцкай школе. Туды прыйшлі і Кажэнавы.

«Мы былі проста здзіўлены: праваслаўнае набажэнства ў нейкім памяшканні, не зусім як класічная праваслаўная царква, ніякіх табе купалаў. Набажэнства на англійскай мове. Ніякага царкоўнаславянскай. Але вельмі выдатна, што ў іх былі такія кніжачкі, буклецікі, дзе гэта набажэнства было напісана. Можна было сачыць, калі на слых не ўлоўліваеш. І мы са здзіўленнем зразумелі: ух, цікава, мы ж цяпер разумеем яго! Калі ў Мінску хадзіў, там было ўсё па-царкоўнаславянску. У цэлым, было не вельмі зразумела, трэба прызнацца», — распавёў Аляксей.

Так Кажэнавы сталі прыхаджанамі ПЦА (Праваслаўная Царква Амерыкі). Гэта Аўтакефальная амерыканская праваслаўная царква. У 1970 годзе Руская праваслаўная царква дала ёй незалежнасць.

У Амерыцы суіснуюць розныя праваслаўныя юрысдыкцыі, распавёў Аляксей. Ёсць грэцкая царква, сербская царква, Руская праваслаўная за мяжой, Амерыканская праваслаўная царква, балгарская, румынская, беларуская. «Усё неяк на адной тэрыторыі існуюць і нават маюць зносіны і сябруюць», — тлумачыць Аляксей.

У Ванкуверы і ваколіцах ёсць каля 12 праваслаўных храмаў з розных юрысдыкцый. Часам вернікі нешта разам святкуюць. У парафіі Аляксея каля 100 чалавек. Ёсць рускамоўныя, але большасць — амерыканцы. Евангелле чытаюць па-англійску і па-руску — каб усім было зразумела. Святар парафіі вывучае рускую мову.

«Яны сталі праваслаўнымі па розных прычынах. Кагосьці хтосьці прывёў, жонка ці муж. У асноўным гэта людзі, якія пачалі нешта чытаць, вывучаць, цікавіцца, якія зразумелі, што для іх гэта тое, што ім трэба. Тое, што яны палічылі сапраўднай Царквой. У цэлым, Амерыка — значна больш хрысціянская краіна, чым Беларусь ці Расія. Тут значна больш людзей выраслі ў царкве і працягваюць хадзіць у царкву, практыкуюць», — распавёў Кажэнаў.

Дыякан-валанцёр

Сябар Кажэнава пачаў займацца па завочнай праграме, пасля якой можна стаць дыяканам. «Я нешта паглядзеў, думаю, а давай я таксама туды пайду. Цікава ўсё ж такі. Там нам выкладалі гісторыю царквы, набажэнствы — такія рэчы, якія было цікава менавіта пачытаць, абмеркаваць. Але ў нейкі момант я адчуў, што, напэўна, усё ж такі мне трэба не проста там павучыцца, а менавіта стаць дыяканам», — распавядае мужчына.

Галоўны і бачны абавязак дыякана — гэта ўдзел у набажэнстве. Ён — «лідар», які прамаўляе рэплікі, на якія адказваюць прыхаджане. Вышэй дыякана па сане стаіць святар. «Я б сказаў, што мэта і прызначэнне дыякана — гэта вызваліць святара для больш, так бы мовіць, вышэйшых, важных спраў», — тлумачыць Аляксей. Аляксей рэгулярна прысутнічае на трох набажэнствах на тыдзень. Гэта «валанцёрства». У некаторых парафіях у дыякана ёсць невялікая стыпендыя, але яна чыста сімвалічная.

Акрамя гэтага, дыякан можа быць настаўнікам, весці курсы для дарослых або дзяцей. Можа казаць пропаведзі падчас службы, займацца гаспадарчымі справамі царквы.

Забаронаў у дыякана няма. Алкаголь можна, але напівацца «да свінскага стану» не варта. Аляксей прымае пад увагу, што яго могуць асацыяваць з царквой. Таму ён абавязаны падтрымліваць маральнае аблічча. Напрыклад, калі ён развядзецца з жонкай — яго «разпасвяцяць».

Станавіцца святаром мужчына пакуль не збіраецца: «Гэта вельмі вялікая адказнасць. Я як дыякан, напрыклад, не магу слухаць споведзі. Святар слухае споведзі, дае нейкія парады, можа быць аўтарытэтам. Гэта займае значна больш часу, чым дыяканства. Цяпер я не магу сабе гэтага дазволіць».

Але адзначае, што калісьці і дыяканам не збіраўся станавіцца.

Навошта падтрымліваць Беларусь?

Аляксей грае на гітары, займаецца фатаграфіяй, падарожнічае ў сваёй паўночна-заходняй частцы ЗША. Любіць горы. Праехаць паўтары гадзіны язды — і акіян. Тры гадзіны — высокая пустыня. А вось лясы падобныя на Беларусь.

Пасля 2020-га года беларуская супольнасць за мяжой кансалідавалася. У Кажэнавых з’явілася шмат новых сяброў і знаёмых. Нядаўна ў іх доме прайшла беларуская вечарына з гатаваннем пельменяў - прыйшло 38 чалавек.

Апошні раз Аляксей быў у Беларусі ў 2018 годзе. Паказаў Беларусь і Еўропу старэйшым дочкам. Пасты на Facebook у знак салідарнасці з Беларуссю Аляксей не стаў сціраць. «Я лічу, што гэта цалкам нармальна, і гэта нават грамадзянскі абавязак: калі дзяржава сябе паводзіць нядобра, звяртаць увагу на гэта і з гэтым змагацца. Кошт слова ў Беларусі цяпер, на жаль, вельмі высокі. Я ўпэўнены, што гэта вельмі важна тым, хто там — ведаць, што яны не адны, што яны не забытыя, што іх падтрымліваюць, і што нас шмат».

Чытайце таксама: Гуд бай, Гродна! Як дызайнерка-рэстаўратарка з’ехала ў ЗША праз Мексіку — нікога не папярэдзіўшы