Люди и дела

Падарожжа з сэнсам. Ёсць магчымасць паехаць у Гватэмалу валанцёрам у дабрачынным праекце

Амаль два гады мы звыкаем да новай рэальнасці - той, дзе трэба насіць маскі, дзе адмяняюць канцэрты і закрытыя межы. За гэты час мы зразумелі, як жыць ва ўмовах пандэміі, а некаторыя нават сталі задумвацца аб падарожжах. Калі вы з такіх, пачытайце пра магчымасць стаць валанцёрам у праекце Health & Help. Яго заснавальніцы распавялі Hrodna.life, як яны пабудавалі клініку, у якой зараз працуюць людзі з усяго свету.

Гватэмала — гэта краіна ў Цэнтральнай Амерыцы, якая славіцца кавай, какавай і ромам. А яшчэ багатай спадчынай майя, беднасцю і амаль поўнай адсутнасцю даступнай медыцыны. Апошнія пяць гадоў у краіне з’явілася яшчэ адна славутасць — клініка праекта Health & Help. Яе пабудавалі і ў ёй працуюць валанцёры амаль з 30 краін, уключна з Беларуссю. Вы таксама можаце далучыцца да іх каманды. Нават калі ў вас няма медыцынскай адукацыі, занятак для вас дакладна знойдзецца.

«Мы з сяброўкай пабудавалі клініку, а ўсе казалі-мы звар’яцелі»

«Мы з сяброўкай пабудавалі дабрачынную клініку ў Гватэмале, а потым яшчэ адну — у Нікарагуа, для людзей, у якіх няма доступу да базавай медыцынскай дапамогі. У нас не было грошай і сувязяў, а ўсе вакол казалі, што мы звар’яцелі. Зараз наш праект Health & Help зарэгістраваны ў ЗША, Гватэмале і Нікарагуа, нас ведаюць, і да нас едуць валанцёры з усяго свету. А пачалося ўсё з „Доктара Хаўса“», — кажа Вікторыя Валікава з Уфы.

Вікторыя Валікава, сузаснавальніца праекта Health & Help

Доктар Хаўс быў інфекцыяністам, а я глядзела серыял, і хацела быць як ён. Я скончыла школу, адвучылася ў башкірскім медыцынскім універсітэце на лекара, а потым выйграла грант і паехала ў магістратуру ў Бельгію. Вывучаць трапічныя інфекцыі і арганізацыю аховы здароўя ў месцах абмежаваных рэсурсаў. Адтуль я з’ехала на практыку лекарам-валанцёрам у Гватэмалу.

Вікторыя Валікава. Пасля валанцёрскай практыкі ў Гватэмале яна вярнулася і стварыла там клініку. Фота: архіў праекта Health & Help

І там я ўбачыла, што такое сапраўдная беднасць. Што дзеці, якія галадаюць, могуць сапраўды галадаць. Што жанчыны могуць не ведаць, што такое пліта — яны да гэтага часу гатуюць на адкрытым агні. Што цяпер, у XXI стагоддзі, ёсць людзі, у якіх няма туалета. Наогул ніякага. Вадаправода ў іх таксама няма, як і доступу да чыстай вады. Яны п’юць ваду са студняў, а потым пакутуюць ад кішачных інфекцый і паразітаў. Вось вы, можа, здзівіцеся, але банальная дыярэя — гэта адна з галоўных прычын смяротнасці ў свеце. Ад яе памірае больш людзей, чым, напрыклад, ад дыябету. І гэта дадзеныя СААЗ.

Чвэрць насельніцтва тут не ўмее чытаць, пісаць і лічыць. Асабліва жанчыны ў вёсках. Афіцыйная мова ў Гватэмале — іспанская, але многія людзі ва ўзросце на ёй не гавораць. У мясцовых тут свае мовы, якія ім дасталіся ад іх продкаў-індзейцаў. Тут у сем’ях у сярэднім па шэсць дзяцей, і звычайна бацькі не могуць іх пракарміць. Але і не нараджаць жанчыны таксама не могуць — тут мала хто ведае, што такое кантрацэпцыя. У людзей няма грошай, каб пайсці да лекара, вось і лечацца змовамі, траўкамі і малітвамі.

У пасёлку мясцовых жыхароў непадалёк ад клінікі. Фота: архіў праекта Health & Help

За час вучобы ў Бельгіі я паспела папрактыкавацца ў Гватэмале і Гандурасе. Я была сярод тых, хто ліквідаваў эпідэмію халеры на Гаіці.

«Супер, — думала я, — зараз вярнуся ў родную Уфу, буду самым можным спецыялістам у горадзе, уладкуюся ў платную клініку. Усе гэтыя карцінкі страшныя забудуцца, а я буду працаваць і атрымліваць добрую зарплату».

Але не забылася. Асабліва запала Гватэмала. З’явілася ідэя — хачу пабудаваць клініку. Каб хоць бы ў адным раёне людзі не паміралі ад пнеўманіі і дыярэі.

Вікторыя Валікава

Калі я вярталася дадому з валанцёрскай місіі, у нашым самалёце загарэўся рухавік. Калі гэта здарылася, мы былі ў паветры ўсяго 20 хвілін. За наступныя 20 хвілін я зразумела, што жыццё можа абарвацца ў любы момант і нельга важныя справы адкладаць на потым. Тады я вырашыла: калі ўсё абыдзецца, то я пабудую клініку.

Валанцёраць усё — ад святароў да фатографаў

«Усё пачалося з таго, што майму сябру трэба было да лекара. Я пайшла за кампанію. У той дзень у прыёмным пакоі башкірскай гарадской бальніцы працавала яго сяброўка — Віка Валікава. У першыя пяць хвілін нашага знаёмства яна распавяла мне пра Гватэмалу і пра ідэю пабудаваць клініку. „А што, давай пабудуем“, — сказала я. І закруцілася», — распавяла Карына Башарава, сузаснавальніца праекта Health & Help.

Карына Башарава

Мне тады было 17 гадоў, я вучылася ў 10 класе, і мне вельмі не хацелася быць як усе. Я адчувала ў сабе сілы зрабіць штосьці глабальнае, выратаваць свет, сябе рэалізаваць. Па сутнасці я тады была гатовая ўзяцца за любую вялікую справу, а тут Віка з клінікай.

На наступны дзень я стаяла ля ўваходу ў бальніцу з ноўтбукам і чакала Віку з дзяжурства. І мы пачалі працаваць. Мы распавядалі пра нашу ідэю ў інтэрнэце, піярылі сябе як маглі, праводзілі лекцыі, на якіх Віка распавядала пра сваё валанцёрства ў Лацінскай Амерыцы. Мы запусцілі кампанію на краўдфандынгавай платформе, і людзі сталі адгукацца: хтосьці дасылаў па 5 даляраў, хтосьці па 10. Так мы сабралі першыя 20 тысяч даляраў і зразумелі, што зваротнага шляху няма.

Валанцёры праекта Health & Help

Высветлілася, што наша ідэя зачапіла многіх, і ў нас сабралася каманда. Знайшліся архітэктары, якія распрацавалі праект будынка, адгукнуліся людзі, якія ўмелі ці хацелі будаваць. У выніку з намі ў Гватэмалу прыехалі людзі абсалютна розных прафесій: ад святара да фатографа.

І вось я здала ЕГЭ і паляцела ў Гватэмалу. Замест выпускнога ў мяне была будоўля.

Клініка для нашчадкаў індзейцаў майя

Міністэрства аховы здароўя Гватэмалы выдала нам спіс месцаў з самай высокай дзіцячай і мацярынскай смяротнасцю. Гэты рэгіён называецца «калідор Сека» або «сухі калідор». Тут беднасць: на гэтых землях дрэнна растуць садавіна і гародніна, людзі харчуюцца ў асноўным кукурузай. Тут жывуць нашчадкі індзейцаў майя, якім, калі нешта здарыцца, складана трапіць у бальніцу: у іх няма машыны, каб прыехаць у горад, яны не могуць заплаціць за прыём і купіць медыкаменты. А многія нават не могуць паразумецца з лекарам на іспанскай, бо размаўляюць на іншай мове, іх у Гватэмале 23.

На будоўлі клінікі. Фота: архіў праекта Health & Help

Мы пачалі будаваць з трэцяй спробы: у першай вёсцы, якую мы выбралі, пачаўся ўзброены канфлікт, у другой — падманулі старэйшыны. Так мы прыехалі ў мястэчка пад назвай Чуінахтахуюб і ўжо хацелі было брацца за працу, але не тут-та было!

Не паспелі мы рыдлёўкі ў зямлю ўторкнуць, да нас падышоў кіраўнік вёскі (па сумяшчальніцтве галоўны шаман раёна) і прапанаваў рушыць услед мясцовай традыцыі і папрасіць блаславення духаў. Нам трэба было прайсці абрад, а да яго нас чакаў тыдзень падрыхтоўкі, на які мы мусілі адмовіцца ад курэння, алкаголю, мату і сэксу.

Па дарозе да клініцы. Фота: архіў праекта Health & Help

Калі наступіў дзень Х, нас прывезлі да майянскага алтара і далі кожнаму некалькі какава-бабоў. Палову боба мы мусілі з’есці самі, а другую кінуць у агонь — падзяліцца з духамі. Потым нас акрапілі святой вадой, і шаман доўга чытаў нейкія замовы. Пасля гэтага духі нас дабраславілі, як сказаў кіраўнік вёскі, і мы пачалі будаваць.

Нашы першыя 20 тысяч додараў сышлі на будматэрыялы, больш грошай не было. І я стала пісаць ва ўсе арганізацыі з просьбамі дапамагчы нам ежай, цаглінамі ці хаця б дзвярнымі ручкамі. А па вечарах мы з Вікай ішлі ў мясцовыя будаўнічыя лавачкі і прасілі ахвяраваць нам краны, цвікі, дошкі.

На будаўніцтве клінікі. Фота: архіў праекта Health & Help

З харчаваннем у нас таксама была напруга — выратавала адна гватэмальская прадуктовая кампанія, якая ахвяравала нам тону ежы. Праблема была ў тым, што ўся гэтая ежа аказалася пратэрмінаванай: нейкія прадукты на месяц, а нейкія на год. Мы выбіралі жучкоў з мукі і пяклі аладкі, запраўлялі старыя макароны прагорклым алеем, елі і пляваліся, але працягвалі будаваць. Мясцовыя нам дапамагалі на будоўлі і часам падкормлівалі.

Валанцёры з атрыманай «гуманітаркай». Фота: архіў праекта Health & Help

Нашы валанцёры-медыкі адкрылі ў вёсцы пункт першай дапамогі і сталі прымаць першых пацыентаў. Лекаў не было зусім — іх з сабой прывозілі валанцёры ў якасці гуманітарнай дапамогі.

Мы жылі ў будынку мясцовай школы, душ у нас быў у нейкай кладоўцы, гарачая вада — праз раз. Але нічога, выжылі неяк і пабудавалі клініку.

…На адкрыццё клінікі прыйшла ўся вёска, там былі старэйшыны на чале з нашым знаёмым шаманам. Гэта было вялікае свята. А мы стаялі і плакалі. Праз некалькі дзён нашы валанцёры сталі раз’язджацца, і мы з Вікай засталіся ў клініцы адны чакаць новых.

Чэргі на прыём выстройваюцца са світання

— Я даведалася пра Health & Help з суполкі ВКонтакте, — распавяла Ганна Плотніцкая з Мінска. — Я тады вучылася на другім курсе Беларускага медыцынскага — марыла паехаць працаваць куды-небудзь у цяжкі рэгіён і пастаянна шукала праграмы для медыкаў у Афрыцы, але знайшла праект у Цэнтральнай Амерыцы. І паехала.

На падрыхтоўку ў мяне сышоў прыкладна год, і вось я ўпершыню лячу ў Лацінскую Амерыку. Адна. З валізкамі, у якіх 50 кг медыкаментаў. Было страшна, але нічога кепскага не здарылася — на перасадцы ў Мексіцы мытнікі нават дапамаглі мне дацягнуць чамадан да майго гейта.

Я памятаю, што ў Гватэмале мяне ўразіла ўсё: ад разетак да менталітэту. Я нават трохі спалохалася — людзі ў нашай вёсцы гавораць на мове кічэ, а іспанскую ведаюць не ўсе.

Ганна Плотніцкая вядзе прыём у клініцы. Фота: архіў праекта Health & Help

Я была ў шоку ад таго, які тут моцны патрыярхат: да нас прыйшла пацыентка з цяжкай пнеўманіяй, а ў нас у клініцы заканчваўся кісларод. Нашы лекары адправілі яе ў шпіталь — нават праезд да горада былі гатовыя ёй аплаціць. А яна: «Я не магу, галава сям'і - сын, ён павінны вырашыць. А ён у горадзе». Але ведаеце, з бальніцамі тут яшчэ адна праблема — моцная дыскрымінацыя, і сельскіх жыхароў рэдка прымаюць у дзяржаўныя клінікі.

У клініцы нас было шасцёра: два лекары, два медбраты, загадчык гаспадаркі і фатограф. Сюды прыязджаюць не толькі людзі з медыцынскай адукацыяй — галоўнае мець жаданне і сілы дапамагаць. Праца знойдзецца кожнаму.

Мы адкрывалі прыём, а 8 раніцы, але чарга пачынала шыхтавацца на досвітку. Да нас прыходзілі людзі з суседніх вёсак, прыязджалі з горада, былі нават пацыенты з іншай часткі краіны. Слых пра нашу клініку разышоўся па ўсім рэгіёне, і кожны дзень мы прымалі па 30−60 чалавек. Не адмаўлялі нікому. Для экстранных выпадкаў мы былі адкрыты 24/7.

Тут няма складанага абсталявання, акрамя УГД-апарата, і няма магчымасці правесці поўную дыягностыку або перанакіраваць на кансультацыю да вузкага спецыяліста. А калі нават перанакіруеш, то ўсё роўна не факт, што пацыент дойдзе. Але гэта вельмі добрая практыка: у клініцы збіраюцца дактары розных спецыялізацый, і атрымліваецца так, што вы пастаянна вучыцеся адзін у аднаго. А яшчэ гэта вельмі добрая школа жыцця — велізарны рост у плане камунікацыі, асабістых межаў і вырашэння бытавых праблем.

На праекце ў Гватэмале я была два разы і яшчэ адзін — у клініцы Health & Help ў Нікарагуа, якая тады яшчэ будавалася. Яна зараз ужо на ўсю моц працуе, прымае валанцёраў і пацыентаў.

Пасля майго досведу ў Лацінскай Амерыцы я не сышла з Health & Help, а засталася працаваць SMM-менеджарам праекта, а зараз зноў збіраюся ў Гватэмалу — ужо надоўга. Зараз я буду дырэктарам клінікі.

Стаць валанцёрам

Health & Help расце і развіваецца, пастаянна шукае новых валанцёраў у сваю каманду і публікуе вакансіі на сайце he-he.org. Праект прапануе як працу ў Гватэмале і Нікарагуа, так і магчымасці дапамагаць анлайн.

Марыя Марыніч, анлайн-валанцёрка праекта Health & Help

«Аднойчы я сустрэла інтэрв'ю з заснавальніцамі праекта, Вікай і Карынай. І мяне зачапіла. Я не медык, у Лацінскую Амерыку паехаць не гатовая, але мне вельмі хацелася стаць часткай такой вялікай справы, — распавяла Hrodna.life Марыя Марыніч. — І я стала дапамагаць анлайн — зараз я валанцёру ў PR-аддзеле Health & Help, дапамагаю знаходзіць СМІ, у якіх мы маглі б расказаць аб праекце. Такая праца дазваляе нам атрымліваць новыя ахвяраванні і шукаць новых валанцёраў у каманду.

Вы таксама можаце зрабіць разавае ахвяраванне або падтрымліваць Health & Help штомесяц на афіцыйным сайце арганізацыі. Так вы дапаможаце своечасова закупляць лекі і выратаваць тысячы пацыентаў. Нам заўсёды патрэбна ваша дапамога — нават невялікая сума важная для нас і нашых пацыентаў".

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024