Спадчына

Стала цёпла — гэта Hrodna.life у пушчы гукаў вясну! Глядзіце фотарэпартаж

На мяжы Гродзенскай вобласці, каля самай Белавежскай пушчы, другі год адраджаюць беларускі абрад гукання вясны. Гуканне ладзяць у вёсцы Залессе, якую ад вымірання ратуе арнітолаг Сяргей Сідарук і яго жонка Наста Хмель, спявачка з гурта «KRIWI».

У Залессі вясну гукаюць у апошнія выхадныя сакавіка. Фармат свята — традыцыйны абрад з аўтэнтычнымі веснавымі спевамі, дзе кожны — ўдзельнік. У перапынках паміж дзеяй людзі стасаваліся, гралі на барабанах, талакой варылі кашу і глінтвейн, ляпілі пельмені і гулялі па дзікіх ваколіцах. Сёлета гуканне вясны, на якое госці з’ехаліся з Мінска, Брэста, Гродна і нават Берліна, супала з днём сусветнай акцыі Гадзіна Зямлі - яно праходзіла 30−31 сакавіка.

«Вядома, што Гадзінай Зямлі мы Зямлю не ўратуем, але гэта масавая акцыя, пра якую 100 чалавек пачуюць, 10 зразумеюць і нешта зробяць. І я хачу ўдзельнічаць у такіх акцыях, каб хоць неяк замарудзіць працэс знішчэння прыроды», — патлумачыла Наста.

Калі Наста Хмель жыла ў Мінску, з 2004 года 10 вёснаў разам з музыкамі гурта «Джамбібум» ладзіла гуканні на востраве пасярод вадасховішча на ўскрайку горада. Перастала ладзіць у сталіцы, бо апасалася, што ўлады палічаць гэта за няўзгодненае масавае мерапрыемства.

Ірына Мазюк, мінская фалькларыстка, адмыслова прыехала, каб дапамагчы са спевамі. Перад гуканнем Ірына паказвала, як правільна спяваць мясцовыя і палескія вяснянкі

Наста кажа, што колькі сябе памятае, вучыцца спалучаць традыцыйныя спевы і барабанныя рытмы, эксперыментуе. Калісьці, годзе ў 1996, пачула дэма-запіс гурта «Троіца» і не змагла забыць
Акрамя сядзібы Сідарука, у вёсцы яшчэ два жылыя дамы, у адным з якіх жыве носьбітка традыцыйных спеваў Марыя Лук’янаўна Сіплівая, 1937 г. н. Усе клічуць яе баба Маня. Калі ў сядзібе госці, старую запрашаюць паспяваць, яна не адмаўляе, рада гасцям, а тыя — ёй. Пра суседзяў кажа, што дапамагалі зімой, як уласныя дзеці

Баба Маня вяжа шкарпэткі, якія ахвотна разбіраюць прыезджыя беларусы і замежнікі. Госці аграсядзібы хваляцца, што носяць іх ужо які год

Частка абраду — падкіданне прэсныя булачкі-птушкі пад вяснянкі. Дзяўчаты і жанчыны стараліся, каб абрадавы ласунак падлятаў як мага вышэй, тады ўсе птушкі вернуцца з выраю, а самі ўдзельнікі будуць здаровыя

Гадзіну Зямлі адзначылі акустычным кацэртам ля вогнішчы, прыгадаўшы, што зямля пад нагамі і неба на галавой — адзіны дом, які мы маем
Ужо на другі дзень пайшлі на бераг ляснога возера, каб перагуквацца песнямі з двух берагоў. У альтанцы на месцы, дзе калісьці была карчма пры тракце з Кракава на Вільню, дамовіліся, каму на якім беразе быць, і што спяваць
Калі спявачкі слухаюць адна адну і гучаць ва ўнісон, ловіцца стан, падобны да медытацыі. У Залессі гэтаму спрыялі яшчэ і барабанныя рытмы

Праз возера спявалі «канонам» — калі спеў другога гурта накладаецца на гучанне першага
Балота Дзікое каля сядзібы — вялікі некрануты абшар, на якім гняздуюць разнастайныя віды птушак, у тым ліку тых, што знаходзяцца пад пагрозай знікнення. Балота ўваходзіць у склад нацыянальнага парку «Белавежская пушча». У ваколіцах вельмі шмат соваў.

Прамачыць ногі ў балоце — малы кошт за добры здымак барадатай кугакаўкі

Верылі, што і вужы вясной вяртаюцца са свайго, вужынага выраю
Аграсядзіба скіраваная на экатурызм. Гаспадары адмыслова не будавалі лазню, каб адсеяць аматараў напівацца. Сюды прыязджаюць замежнікі-натуралісты, бёрдвочары і людзі, якія шукаюць адпачынку ад гораду ў глушы (так званы дзіджытал-дэтокс). Акрамя гукання вясны, тут ладзілі арніталагічныя летнікі, святкаванне Купалля, тэатральны фэст «Прызба», канцэрты, але надта масавыя мерапрыемствы гаспадарам не даспадобы — зашмат працы з арганізацыяй і адказнасці.
Вясну гукалі, бо надвор’е пастаянна мянялася: то пацяпленне, то мароз, і людзі лічылі, што гуканнем і спевамі яны дапамагаюць ёй запанаваць

Апошнія запісы

Тры Белавежскія пушчы. Як агароджы на мяжы змяняюць лес і жывёльны свет у Беларусі, Польшчы і паміж платамі

Белавежская пушча сёння раздзеленая не на дзве, а насамрэч на тры часткі: беларускую, польскую і…

31 сакавіка 2025

«Трэнд — мацоўня, здароўе». Задалі адны і тыя ж пытанні металістам з Беларусі і Польшчы

Ужо некалькі дзесяцігоддзяў метал-музыка аб'ядноўвае людзей не толькі адных музычных прыхільнасцяў, але і падобнага светапогляду.…

26 сакавіка 2025

У гродзенскім ГЦ развяліся прусакі. Куды звяртацца, калі заўважылі насякомых у кафэ ці ў сябе дома

У ГЗК Triniti гродзенцы заўважылі прусака — насякомае бегала па канапе ў зоне фуд-корту. Hrodna.life…

26 сакавіка 2025

«Магчыма, будзе і новы матэрыял». Вакаліст гурта Ulis Слава Корань расказаў, як эміграцыя не дае яму пісаць

Беларускі гурт Ulis праіснаваў больш за 20 гадоў. Яго спадчына жыве - музыканты робяць каверы,…

20 сакавіка 2025

«Мама выпісвала фальшывыя дакументы і дапамагала трапіць у Польшчу». Рэпатрыянтка — пра дзяцінства ў Гродне і эміграцыю ў 1946-м

Крысціна Мішчук (Пянткоўская) нарадзілася ў 1933 годзе ў Гродне ў сям'і мясцовай інтэлігенцыі. Каталічка. Тата…

18 сакавіка 2025

«Мая зямля — што хачу, тое і раблю». З’ездзілі ў польскую вёску ля мяжы з Беларуссю, куды стараста запрашае жыць усіх ахвотных

У 500 метрах ад плота, узведзенага на польскім баку мяжы з Беларуссю, стаіць вёска Азяраны…

17 сакавіка 2025