Спадчына

«Гродзенскія анёлы» спусціліся з нябёсаў на могілкі. Там прайшла прэзентацыя кнігі Святланы Несцярэнкі

«На могілках! А дзе ж яшчэ праводзіць прэзентацыю?» Аўтарка кнігі пра гродзенскі праваслаўны некропаль Святлана Несцярэнка ні хвіліны не сумнявалася, што жадаючыя пазнаёміцца ​​з кнігай і атрымаць аўтограф не спалохаюцца гэтага месца. Бо сама Святлана яго горача любіць і добра ведае. Аб тым, як з’явілася кніга і з якімі гісторыямі пазнаёмяць чытачоў «Гродненские ангелы», яна распавяла для Telegram-канала «Тётя Ира разрешила».

На гродзенскія могілкі - праз Пер Лашэз

Святлане Несцярэнцы амаль 70. Па прафесіі яна эканамістка, а па прызванні - фатографка. Цяпер Святлана на пенсіі і кажа, што без хобі жыццё было б сумным. У мастацкай фатаграфіі яе любімая тэма — архітэктура. Працы Несцярэнкі адзначалі дыпломамі міжнародных конкурсаў і дэманстравалі на некалькіх персанальных выставах.

Чытайце таксама: Балконы, двери, окна: гродненка 10 лет фотографировала Гродно в деталях

Некропалямі Святлана зацікавілася яшчэ ў маладосці.

«Патрапіла ў Львове на старыя могілкі і была ўражана прыгажосцю помнікаў. У Парыжы на Пер Лашэз правяла цэлы дзень — і не хапіла! Гродзенскія могілкі пачалі фатаграфаваць з 2000-х».

Праз фатаграфіі Святлана Несцярэнка пазнаёмілася і з гродзенскім гісторыкам Андрэем Вашкевічам.

«Спачатку проста дзялілася здымкамі, потым пачала шукаць інфармацыю пра пахаваных і захапілася. А потым Андрэй прапанаваў напісаць кнігу».

Тры гады неверагодных гісторый

Частка інфармацыі ў кнізе — з асабістых архіваў Андрэя Вашкевіча, якімі ён падзяліўся з аўтаркай. Таксама Святлана Несцярэнка выкарыстоўвала дадзеныя з кнігі Валерыя Чарапіцы «Гродзенскі праваслаўны некропаль». Большую частку склалі і ўласныя архіўныя знаходкі.

«Працавала прыкладна тры гады. Для пошукаў імя пахаванай пад металічнай капліцай дзяўчыны прыйшлося ехаць у Пецярбург. Там і знайшла нататку аб яе пахаванні ў старой гродзенскай газеце. Калі складала радавод дзяўчыны, вельмі дапамагалі мясцовыя гісторыкі і краязнаўцы. Для гісторыі „Анёл-захавальнік 102 палка“ звязвалася з краязнаўцамі з Валдая і Цверы. Гэта было вельмі цікава. Збіраючы матэрыял для кнігі, паралельна напісала шмат артыкулаў для мясцовай прэсы».

Таксама дапамагаў у працы над кнігай і святар Марфінскай царквы — храма, які стаіць на могілках — айцец Павел. Гісторыя «22 чэрвеня, роўна ў 4 гадзіны» з’явілася дзякуючы таму, што ён убачыў, як людзі даглядаюць старую магілу, падышоў і распытаў.

Ад новых імёнаў да могілкавай моды

«Анёльскіх» гісторый набралася больш, чым на 180 старонак. Уся інфармацыя ў кнізе падзелена на тры часткі:

  • «Могілкавыя гісторыі» — 14 апавяданняў пра людзей, там пахаваных. Сем з іх — зусім новая інфармацыя. «Асабліва ганаруся тым, што знайшла імя дзяўчыны, пахаванай пад сіняй капліцай, і ўстанавіла там таблічку», — адзначае аўтарка.
  • Другі раздзел кнігі - «Могілкавая мода». Тут сабраны артыкулы аб сімволіцы, крыжах, гродзенскіх майстрах і прыкладах эпітафій.
  • Трэці раздзел — гэта самы поўны на сённяшні дзень спіс пахаваных — тых, чые магілы ўдалося ідэнтыфікаваць, з пачатку XIX стагоддзя па 30-я гады XX стагоддзя. «Амаль пра кожнага з іх ёсць хаця б нейкая інфармацыя. А вось аб людзях, пахаваных пазней, ніякай інфармацыі няма. На жаль, старыя спісы пахаваных згублены назаўжды — падчас вайны згарэлі ўсе дакументы ў царкве. А адразу пасля вайны быў наладжаны ўлік і спісы пахаваных ёсць ва ўпраўленні могілкамі».

Ці ёсць жыццё пасля могілак

Кніга «Гродненские ангелы» выйшла ў выдавецтве «ЛитАРы» ў верасні 2024 года. Разам з гісторыямі чытачы знойдуць тут шмат каляровых фатаграфій.

А Святлана Несцярэнка ўжо рыхтуе для публікацыі новыя фатаграфіі. Яны стануць ілюстрацыямі для кнігі Андрэя Вашкевіча пра кафляныя печы, якія захаваліся ў Гродне.

Чытайце таксама:

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Мама умерла». Гродзенец пасля страты жонкі сам выхоўвае сына і шукае новае каханне

У адзін з дзён снежня 2021 года сямігадовы Артурка прачнуўся і знайшоў у суседнім пакоі…

20 студзеня 2025

Беларуская магія: як нашы продкі дамаўляліся з прыродай

У тым, што беларусы цанілі і да гэтага часу цэняць магію, упэўніцца не складана. Мы…

19 студзеня 2025

«З сабой я важу Беларусь». Калекцыянер з Гродна назбіраў некалькі дзясяткаў тысяч марак

Гродзенец Андрэй Мялешка захапіўся маркамі яшчэ ў першым класе, калі далучыўся да філатэлістычнага гуртка. І…

18 студзеня 2025

Каложскі вадаліў: гродзенскі артэфакт, які перажыў стагоддзі

Каложскі вадаліў, або акваманіл, — гэта адзін з найцікавейшых артэфактаў, якія захаваліся ў Гродне з…

18 студзеня 2025

«Як выкладаць, пракуратуру не цікавіць». 7 фактаў, як улады і патрыятызм змянілі беларускія школы

Цяпер замест пісьменнікаў і музыкаў у беларускія школы ўсё часцей запрашаюць актывістаў з “моцнай грамадзянскай…

17 студзеня 2025

Плошча Сцяга і падвесны мост да замка. Андрэй Хмель расказаў, як зменіцца Гродна (але не сказаў, калі)

Зараз гораду больш за ўсё не хапае паркаў і сквераў, лічыць старшыня Гродзенскага гарвыканкама Андрэй…

14 студзеня 2025