Спадчына

Гісторыя, празрыстая як шкло. 10 фактаў пра Гродзенскі шклозавод, якіх вы не ведалі

Гродзенскі шклозавод — адно з найстарэйшых прадпрыемстваў горада. Сёлета ў жніўні ён святкуе 95-гадовы юбілей. За амаль векавую гісторыю завода адбылося шмат цікавых і незвычайных падзей. Да свята завода мы раскажам пра 10 нечаканых і малавядомых фактаў.

1.

Гродзенскі шклозавод — адзінае прадпрыемства ў Беларусі, дзе вараць празрыстае і зялёнае шкло. Сіне-зеленаватае адценне шклу надаюць окіслы жалеза, якіх шмат у мясцовй сыравіне. Каб надаць шклу глыбокі зялёны колер, пры варцы дадаюць яшчэ хром.

2.

У 1922 годзе, калі завод быў пабудаваны, ён працаваў на вуглі. Завод меў рэгенератыўную станцыю, дзе з цвёрдага паліва атрымлівалі гаручы газ. На прыродны газ вытворчасць перавялі ў 1964 годзе.

3.

У 1964 годзе па замове ваенных на заводзе зварылі партыю стронцыевага шкла. «У той час да гэтага спакойна ставіліся. Для якіх патрэбаў шкло, нам не тлумачылі. Ведалі толькі, што для абаронкі». Пра гэты выпадак распавёў Барыс Шут, былы дырэктар завода. Ён браў удзел у эксперыменце, бо ў гэты час праходзіў на заводзе пераддыпломную практыку.

Фота з сайта Гродзенскага шклозавода grodnoglass.by

4.

Прамысловы выпуск шклоблокаў у Савецкім Саюзе з’явіўся дзякуючы канструктарам з Гродзенскага шклозавода. Эксперыментальную лінію па вытворчасці шклоблокаў усталявалі ў 1978 годзе. Апрабацыя абсталявання ішла на Гродзенскім і яшчэ некалькіх заводах Саюза. Першыя іспыты выявілі шмат недахопаў і міністэрства вырашыла спыніць эксперымент. Але ў Гродне вырашылі разабраццца з праблемай і самастойна дапрацаваць абсталяванне. У выніку — на канец года лінія ўвайшла ў рэжым. Гродзенскія распрацоўкі распаўсюдзілі на астатнія заводы. Пра гэты факт таксама распавёў Барыс Шут.

5.

У 1999 годзе Гродзенскі шклозавод займаўся перапрацоўкай адходаў з «Азота». З іх на заводзе выраблялі плавільную соду для металургічнай прамысловасці.

«На той час адходы былі нікому не патрэбныя і мы ўзяліся за іх перапрацоўку. У старым бутылачным цэху стаялі тры старыя аўтаматы. На іх базе і запусцілі лініі па вытворчасці плаўсоды. За кошт атрыманых прыбыткаў расшыралі вытворчасць, збудавалі новы бутылачны цэх», — успамінае Барыс Шут.

6.

Пакаваць гатовыя бутэлькі на палеты ў Гродне пачалі толькі ў 2002 годзе. Да гэтага часу для перавозкі бутэлькі скручвалі дротам па 15 штук. А яшчэ раней, у 60−70-х, запакоўвалі ў мяхі са стружкай.

Фота з сайта Гродзенскага шклозавода grodnoglass.by

7.

Першы кандыцыянер з’явіўся на заводзе ў 2004 годзе ў састаўным цэху. Падчас рэканструкцыі тут была ўсталявана новая аўтаматычная лінія, каторая патрабавала павышанай чысціні паветра.

8.

Аліўкавы фарбавальнік для шкла на Гродзенскім заводзе з’явіўся праз амаль дэтэктыўную гісторыю. Яе распавяла Ірына Грэкава, што працавала намеснікам дырэктара па якасці.

«Рэцэпт фарбавальніка мы самі склалі, але дакладна паўтарыць колер не атрымлівалася. Накіравалі нас с галоўным тэхнолагам на Саратаўскі завод. Было даручана падпісаць дамову, каб у аліўкавы колер яны для нас шкло фарбавалі. Дамову не падпісалі, але з прыватных размоваў і назіранняў за працай калег нам удалося высветліць, у чым таямніца колеру і чаму не працуе наш рэцэпт. Аказалася, што трэба было змешваць фарбавальнік з селітрай заранёў. Вярнуліся на свой завод, паспрабавалі і - атрымалася».

Фота з сайта Гродзенскага шклозавода grodnoglass.by

9.

У пяску, што з’яўляецца асноўнай сыравінай для варкі шкла, часам трапляюцца незапланаваныя складнікі. Напрыклад — боепрыпасы часоў вайны.

«Неяк гранату ў шыхце знайшлі, прышлося выклікаць вайскоўцаў, каб абясшкодзілі. Другі раз у сушыльным барабане снарад выбухнуў. Спрацавала абарона, выбуховая хваля сышла і ніхто не пацярпеў», — пра гэта расказаў былы дырэктар завода Аляксандр Крупенка.

10.

Разам з першаснай сыравінай для вытворчасці шкла на заводзе выкарыстоўваюць шклобой. Штогод у Гродне перапрацоўваюць каля каля 10 тысяч тон другаснага шкла.


На сегодняшний день стеклозеркальная продукция получила очень широкое распространение во многих сферах. Процесс обработка стекла — это не одна процедура, а целый комплекс мероприятий различной сложности, которые производятся в условиях производства. Более полную информацию читай тут stekla-zerkala-spb.ru/obrabotka-kromok. Обработаем любое стекло.


Падзяліцца

Апошнія запісы

Тры Белавежскія пушчы. Як агароджы на мяжы змяняюць лес і жывёльны свет у Беларусі, Польшчы і паміж платамі

Белавежская пушча сёння раздзеленая не на дзве, а насамрэч на тры часткі: беларускую, польскую і…

31 сакавіка 2025

«Трэнд — мацоўня, здароўе». Задалі адны і тыя ж пытанні металістам з Беларусі і Польшчы

Ужо некалькі дзесяцігоддзяў метал-музыка аб'ядноўвае людзей не толькі адных музычных прыхільнасцяў, але і падобнага светапогляду.…

26 сакавіка 2025

У гродзенскім ГЦ развяліся прусакі. Куды звяртацца, калі заўважылі насякомых у кафэ ці ў сябе дома

У ГЗК Triniti гродзенцы заўважылі прусака — насякомае бегала па канапе ў зоне фуд-корту. Hrodna.life…

26 сакавіка 2025

«Магчыма, будзе і новы матэрыял». Вакаліст гурта Ulis Слава Корань расказаў, як эміграцыя не дае яму пісаць

Беларускі гурт Ulis праіснаваў больш за 20 гадоў. Яго спадчына жыве - музыканты робяць каверы,…

20 сакавіка 2025

«Мама выпісвала фальшывыя дакументы і дапамагала трапіць у Польшчу». Рэпатрыянтка — пра дзяцінства ў Гродне і эміграцыю ў 1946-м

Крысціна Мішчук (Пянткоўская) нарадзілася ў 1933 годзе ў Гродне ў сям'і мясцовай інтэлігенцыі. Каталічка. Тата…

18 сакавіка 2025

«Мая зямля — што хачу, тое і раблю». З’ездзілі ў польскую вёску ля мяжы з Беларуссю, куды стараста запрашае жыць усіх ахвотных

У 500 метрах ад плота, узведзенага на польскім баку мяжы з Беларуссю, стаіць вёска Азяраны…

17 сакавіка 2025