Спадчына

З — Заменгоф. 5 фактаў пра чалавека, які стварыў мову «надзеі»

З дзяцінства адчуў прагу да мовазнаўства, хацеў памірыць людзей праз мову і пакінуў свой след на адной з цэнтральных вуліц Гродна. Усё гэта — пра Людвіга Заменгофа ў новых нататках «Гараденскай азбукі».

«Гарадзенская азбука» ад Hrodna.life — гэта 32 артыкулы пра цікавосткі Гродна. Кожнаму з іх адпавядае адна з літар алфавіту. А — Ажэшка, Б — Баторый, В — Вітаўт і так далей. У кожным артыкуле азбукі вы знойдзеце па пяць цікавых фактаў аб адметных гродзенскіх асобах, месцах ці з’явах.

Людвіг Лазар Заменгоф. Малюнак Ігара Варкулевіча

1. Пачаў цікавіцца мовамі праз бацьку

Людвіг Лазар Заменгоф нарадзіўся ў Беластоку. Бацькам будучага мовазнаўцы быў настаўнік нямецкай мовы. Таму Людвіг з малых гадоў пачаў цікавіцца мовамі розных народаў і вывучаць іх. У дзяцінстве хлопчык авалодаў рускай, французкай, нямецкай мовамі, а таксама іўрытам. Паступіўшы ў гімназію, вывучыў англійскую і лацінскую мовы. Агулам за сваё жыццё Людвіг авалодаў 20 мовамі.

2. Сцерці моўныя бар’еры

Сям’я Заменгофаў жыла на Беласточчыне. Жыхары гэтага рэгіёна размаўлялі на некалькіх мовах: польскай, ідыш і беларускай. Праблема разнамоўя час ад часу рабілася падставай для канфліктаў паміж людзьмі. Аднойчы маленькі Людвіг стаў сведкам аднаго з іх. Пад уражаннем у Заменгофа з’явілася ідэя стварыць агульную для ўсіх мову эсперанта (эсп. espero — «надзея». — Заўв. Hrodna.life) — каб сцерці моўныя бар’еры, непаразуменні і канфлікты.

3. Каб мова была ўніверсальнай, недастаткова назваць яе так

Заменгоф вучыўся ў Маскве, Варшаве і Вене на афтальмолага. Скончыўшы адукацыю, паехаў у Варшаву працаваць па спецыяльнасці. Нягледзячы на медычную адукацыю, Людвіг працягваў займацца стварэннем універсальнай мовы. У 1887 годзе ў Расіі Заменгоф выдаў невялікую кнігу на 40 аркушаў. У ёй змяшчалася поўная граматыка. Аўтар кнігі быў падпісаны як «Доктар Эсперанта», і быў размешчаны дэвіз — «Для таго, каб мова была ўніверсальнай, недастаткова назваць яе так».

Праз вялікую заангажаванасць у стварэнні мовы эсперанта, усё меньш часу ў Заменгофа заставалася на медыцыну. У пошуках новай практыкі ў 1893 годзе Людвіг з сям’ёй пераязджае ў Гродна. Тут на вуліцы Паліцэйскай (суч. Кірава, 5. — Заўв. Hrodna.life) у здымнай кватэры ён адкрыў афтальмалагічны кабінет.

4. Стварыў у Гродне клуб эсперантыстаў

У час пражывання ў Гродне аўтар універсальнай мовы працягваў працу над паляпшэннем эсперанта. У 1893−1897 гадах Заменгоф скончыў працу над «Усеагульным слоўнікам», а таксама зборнікам практыкаванняў. У горадзе быў арганізаваны клуб эсперантыстаў. У гэты ж час Людвіг Заменгоф пераклаў на эсперанта твор Уільяма Шэкспіра «Гамлет» і аповесць гродзенскай пісьменніцы Элізы Ажэшкі «Марта».

5. Узнагародзілі найвышэйшай адзнакай пашаны і афіцыйнага прызнання асаблівых заслуг у Францыі

У 1905 годзе Людвіг Лазар Заменгоф быў узнагароджаны Ордэнам Ганаровага Легіёна. З таго ж года ён удзельнічаў у кожным з’ездзе і канферэнцыях на тэму мовы эсперанта. Стваральнік мовы «надзеі» памёр у 1917 годзе ў акупаванай нямецкімі войскамі Варшаве.

З 1920 года па ініцыятыве вянгерскага эсперантыста Дзьюла Багі 15 снежня (дзень народзінаў Людвіга Заменгофа. — Заўв. Hrodna.life) святкуецца ўсеагульнае свята эсперантыстаў.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

«Прабіце, калі ласка». Як у Гродне адным талончыкам ламалі сістэму

Гродзенскія кантралёры - самыя суровыя, а пасажыры - самыя дружныя. Квіток можна на выхадзе з…

4 лістапада 2024

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024

«Акцэнт» пашыў пальчаткі, «Макей» — сумкі. Як гродзенка паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы

Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…

28 кастрычніка 2024

7 атмасферных месцаў Гродна, якія варта наведаць на Хэлоўін

Набліжаецца Хэлоўін, час восеньскага настрою і містыкі. Пакуль у Беларусі яго цэнзуруюць, Hrodna.life сабраў атмасферныя…

25 кастрычніка 2024