Спадчына

«Бацька ўцёк з Гродна ў 1916 годзе». Доктар з Бразіліі прыехаў знаёміцца з зямлёй продкаў

Доктар Нэльсан Хамершлак з бразільскага Сан-Паўлу шмат год марыў прыехаць у Гродна, адкуль родам яго бацька. У маі 2018 года, пасля паездкі ў Швецыю, у мужчыны выпаў рэальны шанец патрапіць на зямлю продкаў. Скарыстаўшыся бязвізавым рэжымам, Нэльсан са сваёй жонкай Ганнай прыехаў у Гродна і распавёў журналісту Hrodna.life гісторыю, як ягоны бацька Ізраіль у разгар Першай сусветнай вайны ўцёк з дому і апынуўся ў Паўднёвай Амерыцы.

Нэльсан першы з сям'і Хамершлак, хто прыехаў з-за акіяна ў Гродна. Апошні раз яго бацька быў тут у 1916 годзе, калі Еўропа была ахоплена Сусветнай вайной. Мужчына прыехаў у Гродна, каб даведацца, што магло насамрэч прымусіць маленькага Ізраіля пакінуць родны горад.

«Мой бацька Ізраіль нарадзіўся ў Гродне ў 1903 годзе. Калі яму было 13 гадоў ён збег ад бацькоў. Усё жыццё ён мне распавядаў, што зрабіў гэта з-за мачахі. Паводле яго слоў, ён адплыў з горада на лодцы, але я проста не ўяўляю, як ён мог гэта зрабіць. Магчыма, гэта быў чыйсьці карабель і ён там схаваўся, — разважае Нэльсан. — А калі ён апынуўся пасярод акіяна, яго выявілі. Высаджваць яўрэйскага хлапчука не было куды і яму далі працу: мыць падлогу цягам усяго падарожжа. Канчатковым прыпынкам карабля была сталіца Аргенціны — Буэнас-Айрэс».

З Аргенціны перабраўся ў Бразілію

Па прыездзе ў Аргенціну малады Ізраіль доўгі час бадзяўся. Вельмі часта яго будзіла паліцыя на вуліцах і вакзалах. Нэльсан кажа, што будзілі яго, як розных п’яных людзей.

«З часам бацьку дапамаглі добрыя людзі і навучылі фарбаваць сцены. Ён стаў маляром. Калі бацьку было 26 гадоў ён перабраўся ў Бразілію ў горад Сан-Паўлу і я нават не ведаю чаму. Там ён хадзіў у яўрэйскі клуб, пазнаёміўся з маёй мамай і закахаўся. Яны ажаніліся ў 1927 годзе. У мамы ж аўстрыйскія карані і яе бацька быў камуністам. Ён часта ў Бразіліі выступаў на вуліцах з лозунгамі. За гэта яго арыштоўвала паліцыя. А мой бацька Ізраіль хадзіў і забіраў яго з участка».

Нэльсан Хамершлак працуе доктарам у Бразіліі

30 гадоў таму сустрэўся са сваякамі

Нэльсан распавядае, што з цягам часу яго бацька дапамог перабрацца з Гродна ў Аргенціну свайму брату і сястры. Але ці падтрымліваў ён сувязь з бацькамі, мужчына так і не даведаўся.

«Мой дзядзька і цётка перабраліся праз акіян у 1920-х гадах. Атрымліваецца бацька неяк падтрымліваў сувязь з роднымі. Ці была ў яго размова з дзедам за вар’яцкі ўчынак, я нават і не ведаю. 30 гадоў таму мне ўдалося сустрэцца са сваімі сваякамі ў Аргенціне, але нешта даведацца мне так і не ўдалося. Сувязь у нас з часам абарвалася. А бацька памёр у 1986 годзе».

Зразумець і адчуць гэты горад

Гісторыя сям'і Хамершлак агорнутая таямніцамі, якія Нэльсан спрабуе разгадаць ужо не адзін год. У Гродне бразілец спадзяваўся знайсці адказы на некаторыя свае пытанні, але пакуль гэта праблематычна.

«Галоўная прычына чаму я ў Гродне — я не ведаю шматлікіх дэталяў з таго, як мае бацькі апынуліся ў Аргенціне. А пра свайго гродзенскага дзеда Юзэфа і бабулю Геню я практычна нічога не ведаю, а яны жылі і памерлі ў Гродне. Мы прыехалі сюды з жонкай, каб зразумець і адчуць гэты горад».

Дакумент выдадзены Ізраілю Хамершлаку ў 1927 годзе ў Аргенціне

Будуць шукаць адказы далей

Ізраіль свайму сыну Нэльсану пра Гродна распавядаў мала. Казаў, што не хадзіў у школу і яму выкладалі дома. Калі да яго прыходзілі настаўнікі, то магчыма, сям’я была не з бедных, думае Нэльсан. А можа і дзед яго вучыў.

«Усё жыццё я марыў пра паездку ў Гродна і вось гэта здарылася. Я шчаслівы, што трапіў на зямлю продкаў. Пачуцці мяне перапаўняюць і я разумею, што Гродна — гэта мой горад. Ёсць у мяне і невялікая расчараванасць — мы не знайшлі пакуль інфармацыі па сваяках. Для мяне важна было даведацца прычыну, па якой бацька пакінуў Гродна — мачыха ці ўсё ж такі Першая сусветная вайна. Будзем шукаць адказы на свае пытанні далей».

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024