Людзі і справы

Меў мянушку «Саша Мінскі» і паказваў мемы. Уладыку Арцемія ўзгадвае багаслоў Наталля Васілевіч

«Вораг народу» і герой, «Саша Мінскі» і кіраўнік моладзевага праваслаўнага руху, называў «сваёй дзяўчынкай» і паказваў мемы. Наталля Васілевіч, каардынатарка групы «Хрысціянская візія» і багаслоў, напісала для Hrodna.life некралог па ўладыку Арцемію. Ён стаў фактычна адзіным епіскапам Беларускай Праваслаўнай Царквы, хто адважыўся і гатовы быў ісці на ахвяры.

Адным з апошніх відэа, якое мне даслаў уладыка Арцемій, была песня Андрэя Макарэвіча «Я расскажу вам про страну», дзе ёсць такія словы:

Я расскажу вам про страну,
Где в храм пустили сатану.
На гибель сына гонит мать,
А поп велит вам убивать.
Румяны и плечисты
Поклоны бьют чекисты.

Архіепіскап Арцемій (Кішчанка) памёр у ноч з 21 на 22 красавіка. Ён кіраваў Гродзенскай епархіяй Беларускай Праваслаўнай Царквы з 1996 да 2021 года. У 2020 годзе Арцемій асудзіў гвалт сілавікоў і ўдзел настаўнікаў у фальсіфікацыях вынікаў галасавання. Ён не дажыў тры дні да 70-годдзя. Архіепіскап цяжка хварэў.

«Не ад Духа Святога» — так лаканічна былы гарадзенскі архіепіскап ацаніў пазіцыю кіраўніцтва Руская Праваслаўнай Царквы ў дачыненні да вайны ва Украіне. Менавіта такой, як у песні, стала тая царква, дзе ён знайшоў Хрыста ў гады савецкіх ганенняў, і куды прыйшоў служыць усім сваім жыццём. Гэтая царква, якая прагнулася пад улады, яго таксама адрынула — ён, са сваёй бескампраміснасцю да зла, стаў у ёй чужародным элементам.

«Цяпер я — Вораг Народу,» — так часам жартаваў ён. Але ён быў ворагам для «румяных чэкістаў», для народу ж ён быў героем — пасля таго як мужна ўзвысіў свой голас дзеля абароны праўды, справядлівасці, салідарнасці, міру — евангельскіх прынцыпаў, хрысціянскіх каштоўнасцяў. Ён стаў фактычна адзіным епіскапам Беларускай Праваслаўнай Царквы, хто адважыўся, не пабаяўся, і гатовы быў ісці на ахвяры.

Вось што пісалі яму ягоныя былыя студэнты, калі даведаліся пра ягонае выгнанне з кафедры, а таксама праваслаўныя вернікі з Беларусі. Хтосьці з былых студэнтаў напісаў, што ўладыка, нібыта лампада, — і сапраўды, калі архіепіскап Арцемій быў яшчэ простым паслушнікам у Пскова-Пячэрскім манастыры, ён там «праводзіў святло» — рамантаваў праводку. Лямпачкі ў храме гарэлі дзякуючы працы Сашы Мінскага, так яго называлі ў манастыры ў той час.

Наталля Васілевіч. Фота: Іварс Купцыс/ВСЦ

Сама я з архіепіскапам Арцеміем пазнаёмілася ў 2002 годзе, тады яшчэ малады і поўны сілаў ён узначальваў моладзевы праваслаўны рух у Беларусі. Уладыка запомніў і палюбіў мяне беларускамоўнай праваслаўнай неафіткай і нефармалкай, заўсёды па-добраму з мяне кпіў, і напэўнае, самы дарагі ўспамін, калі ён ласкава называў мяне «дзяўчынка мая». І цяпер, сталая пані, я дагэтуль хачу, каб быць годнай гэтага слова — «мая». Каб яму не было сорамна лічыць мяне «сваёй». Бо я ганаруся, што ён — «мой». Мой духоўны лідэр і спадзяюся, што і мой сябра.

Я ведала, што ён сочыць за маёй царкоўнай дзейнасцю, што падтрымлівае яе, і для мяне гэта было надзвычай важна — адчуваць падтрымку епіскапа, у той час, калі кіраўніцтва БПЦ спрабала ад мяне дыстанцыянавацца ці нават змагалася са мной.

Па-сапраўднаму блізка мы пачалі кантактаваць ужо ў 2020 годзе, калі падтрымка патрэбна была яму самому. Калі ён адзін стаяў супраць зла і няпраўды, сярод тых, хто вырашыў адсядзецца, адмаўчацца, альбо пайсці на службу злачыннаму рэжыму.

Мы, я, група «Хрысціянская візія», перакладалі ягоны казані на замежныя мовы і публікавалі іх у соцсетках, ладзілі лісты ў яго падтрымку, прымалі заявы, дзяліліся сваімі планамі і пыталіся парадаў, ён дзяліўся сваімі казанямі і меркаваннямі. Часта ён на складаныя сітуацыі рэагаваў мемамі - у яго была цэлая калекцыя карцінак са смешнымі подпісамі, і я з цяжкасцю прыгадываю, каб хоць адна нашая размова праходзіла без смеху. Шмат ён кпіў і з самога сябе, нават у самыя цяжкія моманты свайго жыцця, пры гэтым ён усё ж быў надзвычай сур’ёзным у сваёй веры.

Ягоным сімвалам быў алень з крыжам паміж рогамі - як на гербе любімай Горадні, як у паданні пра св. Губерта, як у жыццяпісе св. вяліка-пакутніка Яўстафія Плакіды. Ягоным духоўным слоганам быў верш з 41 псалма: «Як алень прагне да крыніцы водаў, так прагне душа мая да Цябе, Божа».

Сімвал Арцемія. Фота: даслана Наталляй Васілевія

Цяпер Ягоная душа разам з Богам, да Якога ён так прагнуў.

Чытайце таксама:

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024