З 8 красавіка на тэрыторыі былога яўрэйскага квартала Школьны двор па вуліцы Вялікай Траецкай пачаўся археалагічны нагляд. Там праходзіць рэканструкцыя старога дома, які пасля будаўнічых работ вырасце ў некалькі разоў.
Дом на Вялікай Траецкай, вядомы як “крывы”, некалькі гадоў пуставаў і быў на грані зносу. У 2017 годзе новы ўласнік – чайны дом «ЧайКоффский» у асобе Дзмітрыя Рыхліцкага – вырашыў перабудаваць будынак пад гасцініцу з броварам і офісамі. Ён адразу паведаміў грамадскасці, што на тэрыторыі будаўнічай пляцоўкі падчас земляных работ будзе праводзіцца археалагічны нагляд.
Гэта важна, бо ў выніку будаўніцтва новага аб’ёму могуць быць знішчаныя падмуркі сямі камяніц і сінагог. Мабыць, самым каштоўным будынкам, які тут калісьці знаходзіўся, была яўрэйская малітоўня цэха мяснікоў 19-20 стст.
Сітуацыя не задаволіла некаторых мясцовых краязнаўцаў і гісторыкаў. Сярод іх актыўна выступаў Мечыслаў Супрон, які напісаў зварот у Міністэрства культуры. Супрон лічыць, што новае будаўніцтва можа назаўсёды пахаваць ідэю адраджэння і рэгенерацыі Школьнага двара.
Гісторык застаўся незадаволены адказам з Міністэрства культурыі. Ён адзначыў, што адзінае, чаго можна і трэба дамагацца зараз – правядзення нармальных археалагічных раскопак на месцы, а не археалагічнага нагляда.
«Працэс запушчаны і яго нельга спыніць. Я не задаволены адказам з Міністэрства культуры, гэта проста адпіска», – сказаў Мечыслаў Супрон.
Уласнік будынка Дзмітрый Рыхліцкі распавёў Hrodna.life, што перад будаўнічымі работамі ён прайшоў усе экспертызы і грамадскія абмеркаванні. Таксама ён прапанаваў Супрону выкупіць 15 сотак сваёй зямлі, каб той паказай, “як трэба рабіць”.
Усё будзе ў справаздачы
Археалагічны нагляд на будаўнічай пляцоўцы пачаўся 8 красавіка, у той момант, калі пачаліся земляныя работы. На тэрыторыі аб’екта працуюць спецыялісты з Акадэміі Навук.
«Праводзім нагляд па 4-й форме – назіранне. Знаходкі ёсць, але пакуль нічога казаць не будзем. Уся інфармацыя будзе ў справаздачы, якую перадамо ў Акадэмію Навук», – распавялі Hrodna.life на аб’екце.
Сёння ад аднаго з самых шчыльных яўрэйскіх раёнаў старога Гродна засталіся толькі чатыры будынкі. Астатнія былі зруйнаваныя ў мірны пасляваенны час. Як выглядаў старадаўні квартал Школьны двор, можна паглядзець тут.
