У апошнія гады Беларусь і Польшча спрабуюць «перазагрузіць» адносіны, што адбілася ў тым ліку, і на росце тавараабароту. Краінам удалося дасягнуць паразумення па шэрагу пытанняў, але праблем па-ранейшаму хапае, піша «Ежедневник».
— Адносіны Беларусі і Польшчы за апошнія 20 гадоў былі складанымі, яшчэ больш складанымі яны сталі пасля снежня 2010 года, гэта значыць пасля прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі і ўвядзення санкцый ЕС супраць Беларусі, таксама і па ініцыятыве Польшчы, — заўважыў, прэзентуючы на днях у Мінску даследаванне варшаўскага Фонду імя Стэфана Баторыя «Перазагрузка і працяг. Палітыка ураду „Права і справядлівасьці“ у дачыненні да Беларусі» польскі эксперт Кшыштаф Мрозек.
Ён адзначыў, што стасункаў паміж Беларуссю і ЕС, Беларуссю і Польшчай фактычна наогул не існавала шмат гадоў. Дыялог аднавіўся толькі ў 2013 годзе. А пасля анэксіі Крыма ў 2014 Захад і Беларусь яшчэ больш ўсвядомілі неабходнасць адносін. З гэтага часу пачаліся інтэнсіўныя перамовы паміж Мінскам і Варшавай, а таксама Мінскам і Бруселем.
— Палітыка «перазагрузкі» дасягнула за апошнія тры гады пэўных поспехаў, — упэўнены польскі эксперт. — Адбылося нямала візітаў высокага ўзроўню паміж кіраўніцтвам Польшчы і Беларусі. У Мінску за апошнія два гады пабываў як віцэ-маршал сейма Польшчы Рышард Цярлецкі, так і спікер Сенату Польшчы Станіслаў Карчэўскі. І падчас іх візітаў не раз гучала, што трэба развіваць міжпарламенцкае супрацоўніцтва і кантакты паміж дзвюма дзяржавамі.
Аднак пакуль адносіны паміж суседнімі краінамі не дасягнулі такога ўзроўню, каб адбылася сустрэча кіраўнікоў дзяржаў і ў Беларусь мог бы прыехаць сам прэзідэнт Польшчы.
Падтрымліваць грамадзянскую супольнасць і медыі
— Хачу таксама адзначыць рост тавараабароту, які за апошнія гады вырас з 2 да амаль 3 млрд долараў. Хоць з Украінай таваразварот Польшчы ўсё ж больш амаль у два разы і складае каля 5−6 млрд долараў у год, — заўважыў Кшыштаф Мрозек.
Аўтар даследавання лічыць, што было б правільным, калі б Польшча ў будучыні аказвала падтрымку беларускай грамадзянскай супольнасці, у асаблівасці тым арганізацыям, якія ў гэтым маюць патрэбу. Акрамя гэтага, важна працягваць і далей, на думку польскага эксперта, падтрымліваць канал «Б****т». Хоць, вядома, прызнаў Мрозек, маюцца розныя погляды наконт якасці яго матэрыялаў.
— На мой погляд, спыненне фінансавай падтрымкі гэтага праекта можа нашкодзіць іміджу Польшчы, — сказаў ён.
«Беларусь — гэта адзіная краіна „Усходняга партнёрства“, якая плаціць максімальную цану за шэнгенскую візу»
Акрамя гэтага, польскае кіраўніцтва магло б выступіць з ініцыятывай перад Еўрасаюзам аб адмене візавага рэжыму для Беларусі альбо выдачы шэнгенскіх віз для грамадзян краіны бясплатна, лічыць Кшыштаф Мрозек.
— Зразумела, што ў адпаведнасці з цяперашнім законам гэта немагчыма. Але нейкая краіна магла б пачаць такія перамовы. Чаму не Польшча? — задаўся пытаннем Мрозек. — Паколькі сёння Беларусь — гэта адзіная краіна «Усходняга партнёрства», якая плаціць максімальную цану за шэнгенскую візу. І калі для Еўрасаюза важна, каб як мага больш беларусаў прыязджала ў краіны ЕС, сустракалася з іншымі каштоўнасцямі, паняццямі, трэба максімальна палегчыць візавы рэжым для грамадзян гэтай краіны.
Што з малым памежным рухам?
Варта адзначыць, што, нягледзячы на палітыку «перазагрузкі», нявырашаных пытанняў паміж Мінскам і Варшавай яшчэ дастаткова. На адзін з іх звярнуў увагу акадэмічны дырэктар варшаўскага аналітычнага цэнтра EAST Андрэй Елісееў.
— Гэта тычыцца адкладвання запуску малога прыгранічнага руху з Польшчай, пагадненне аб якім было заключана яшчэ ў 2010 годзе. На жаль, пакуль таксама не чуваць ніякіх заяў ад беларускіх уладаў запусціць гэта пагадненне ў бліжэйшы час, — адзначыў эксперт.
Чаму ўлады Беларусі тармозяць малы памежны рух
Нягледзячы на тое, што беларускае кіраўніцтва апраўдвае васьмігадовае прамаруджванне ў дадзеным пытанні непадрыхтаванасцю інфраструктуры, Елісееў лічыць, што сапраўдныя прычыны замаразкі малога прымежнага руху як з Польшчай, так і з Літвой маюць палітычны, а галоўнае, эканамічны характар.
— Беларускае кіраўніцтва асцерагаецца, што беларусы будуць часцей ездзіць у Польшчу і купляць там прадукты і іншыя тавары, а значыць вывозіць валюту з сваёй краіны, тым самым, падрываючы эканоміку Беларусі, — сказаў на заканчэнне эксперт.
