Спадчына

Каштоўнасць, пра якую не ведалі. Як 10 гадоў таму ў Гродне зруйнавалі будынак XVI ст.

У 2008 годзе ў Гродне знеслі адзін з пяці самых старых будынкаў горада. І ніхто гэтага не заўважыў, бо гісторыкі і самі яшчэ пра яго амаль нічога не ведалі.

«Рэканструкцыя» Гродна, якая праводзілася былым губернатарам Уладзімерам Саўчанкам у 2005−2009 гг., была суцэльным кашмарам для гісторыка-культурнай спадчыны горада. Закатаная ў плітку Савецкая плошча, знос будынкаў на Новым Свеце, знесеная карэтная палаца віцэ-адміністратара 18 ст. — гэты спіс можна доўжыць і доўжыць…

Аднак некаторыя суперкаштоўныя будынкі Гродна зніклі ў тыя гады так і не будучы «апазнанымі» гісторыкамі. Веды пра архітэктуру нашага горада былі яшчэ занадта слабыя, каб належным чынам ацаніць маштаб пагрозы і паспрабаваць абараніць гэтыя будынкі.

Напрыклад, быў развалены адзін з магнацкіх палацаў на Падоле, які лічыўся сціплай прыбудоўкай да былога тэкстыльнага камбіната.

Але самай вялізнай стратай стала знічшэнне былых каралеўскіх канюшняў, узведзеных яшчэ ў 16 ст. Там трымалі сваіх коней каралі Жыгімонт Аўгуст і Стэфан Баторый. Выглядае, што гэты будынак уваходзіў у пяцёрку самых старых будынкаў нашага горада. Сёння пра яго разбурэнне пісалі б усе сайты, а тады проста не заўважылі.

Раскажам яго гісторыі пры дапамозе малюнкаў, планаў і фатаздымкаў.

Знакаміты будынак Stabula Regia — каралеўскія стайні - вельмі добра бачны на гравюры Цюнта-Адэльгаўзэра 1568 г. Яшчэ няма бернардынскага касцёла, а стайні ўжо ёсць. Навокал скачуць коннікі каб прадэманстраваць прызначэнне будынка.

План бернардынскага манастыра 1804 г. Кругам абведзеныя будынкі стайняў, якія былі ўключаны ў манастырскі комплекс.
Самы стары фотаздымак Гродна. У 1861 г. існавалі яшчэ абодва вялікія будынкі стайняў. Праз некаторы час больш доўгі будынак разваляць, а другі пражыве яшчэ больш за сто гадоў.
У пачатку ХХ ст. у ацалелым будынку ізноў прабілі вокны.
Навокал была вялікая пустая тэрыторыя з агародамі.
На плане 1932 г. будынак стайняў добра бачны. Чырвонымі контурамі нанесены будынак школы № 1.
Фотаздымкі канца 1950-х гг. Будынак стайняў на фоне школы №1.
На здымку 1979 г. добра бачна, што будынак стайняў спакойна прастаяў у двары элітарнай гродзенскай школы ўсю другую палову ХХ ст.
На спутнікавым здымку 2006 г. будынак стайняў бачны.
Таксама відаць яго фасад з-за разрослых дрэваў на здымку 2007 г.
У верасні 2008 г. будынка ўжо няма. Таксама няма і дрэваў. Бетонную гаргару актавай залы больш нічога не закрывае ад прагляду.
Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

Парасон, халат, check-up здароўя. 11 ідэй, што падарыць мужчыну на свята

Лічыцца, што складана выбраць падарунак менавіта мужчыну - мужу, сыну, бацьку, партнёру ці сябру. Сітуацыя…

20 снежня 2024

«Навявае сплін і абурэнне». Беларус наведаў Навагрудак і расчараваўся — горад запушчаны, а сэрвіс не развіты

Беларус Алекс Вазнясенскі наведаў Навагрудак як турыст. Мужчыну ўразіла, што горад з багатай гісторыяй знаходзіцца…

18 снежня 2024

Віціна, дракар ці славянскае фэнтазі? Чаму праект рэстарана-ладдзі на Нёмане выклікае пытанні

Рэстаране-кафэ “Нёманская віціна” ў выглядзе ладдзі - частка канцэпцыі новай гродзенскай набярэжнай, якую абмеркавалі ў…

18 снежня 2024

Дыякан, хакер і шматдзетны бацька. Як беларус выканаў амерыканскую мару

Аляксей Кажэнаў з'ехаў з Мінску ў 1998-м годзе. Ён атрымаў працу ў Google, стаў дыяканам…

17 снежня 2024

Усяслаў Чарадзей — квадробер, а Францішка Уршуля Радзівіл — найк про. Тлумачым моладзевы слэнг на гістарычных постацях

Слэнг пастаянна змяняецца - у апошні час пад ўплывам TikTok. Зразумець яго адразу і ўвесь …

9 снежня 2024

Можна пакаштаваць на большасці заправак. Як у Гродне пражаць каву для ўсёй Беларусі

Кожны месяц 22 тоны кававага зерня выязджаюць з Гродна, каб патрапіць на запраўкі па ўсёй…

9 снежня 2024