Спадчына

Зразумець хуткаплыннасць жыцця. Выйшаў фотаальбом Наталлі Дораш «Гродзенскія фотагісторыі»

Гродзенская фотамастачка Наталля Дораш выпусціла альбом пра жыццё горада. Ён складаецца з дзвюх частак: архіва негатываў і сучасных выяў горада. Наталля кажа, што такія фотаальбомы патрэбны, каб зразумець хуткаплыннасць жыцця і сваё месца ў ім.

Архіў і сучаснасць

Што для вас «Гродзенскія фотагісторыі»?

Выдавецтва «ЮрСаПрынт» стала для мяне чараўніком, які выканаў маё запаветнае жаданне — выдаць альбом са здымкамі для шырокага кола гледачоў. За апошнія гады адбылося некалькі маіх персанальных фотавыстаў, але выстава гэта кароткачасовая падзея ў творчасці фатографа, а выданне ў выглядзе альбома — канчатковы вынік шматгадовай працы.

Вокладка фотаальбома
За які перыяд сабраны здымкі для альбома?

У першую частку ўвайшлі здымкі са старых негатываў, некаторыя прыйшлося рэстаўраваць, прыбіраць драпіны і плямы. У другую частку сабрала сучасныя фатаграфіі горада і гараджан.

Некалькі гадоў таму разварушыла свой архіў плёнкавых негатываў, яны ляжалі ў кладоўцы, на антрэсолі, у кніжнай шафе ў скрынках з-пад абутку. Захоўваліся пачварна, у рулонах, былі не падпісаныя. Купіла сканар для фотаплёнак і стала пераводзіць іх у лічбавы варыянт. Знайшла здымкі нашага горада пачатку 70-х — канца 90-х гадоў.

Тут і далей — фота розных гадоў, якія не ўвайшлі ў альбом
Нарынулі ўспаміны юнацтва: я зноў апынулася на цэнтральных вуліцах з будынкамі, якія даўно знесены або перабудаваныя, убачыла стары парк, зарослы хмызнякамі бэзу, зялёны сквер на Савецкай плошчы, мітусню гараджан, апранутых у балоневыя плашчы па модзе таго часу. Фатаграфавала ў часы СССР святочныя дэманстрацыі савецкіх працоўных, ветэранаў ВАВ, будаўнікоў мікрараёна Дзевятоўка. Але ў той час не магла нават уявіць, што фатаграфіі з відамі горада могуць аднойчы спатрэбіцца для гісторыі, здымала і не надавала ім ніякага значэння.

Кожны здымак — свая асобная гісторыя

Як праходзіў адбор фатаграфій?

Не ўвайшлі ў першую частку альбома здымкі дрэннай якасці, паўторы кадраў, здымкі з маімі сяброўкамі і сваякамі. Такіх здымкаў аказалася большасць. У другую частку альбома аказалася немагчымым змясціць увесь зняты матэрыял за апошнія пяць гадоў. Адбірала сучасныя фатаграфіі, сугучныя старым здымкамі, і з відамі нашага горада, які за гэты кароткі тэрмін ужо паспеў змяніцца.

У наш час здымаю тыя ж сюжэты: гараджан, старыя будынкі, падворкі, папулярныя ў турыстаў віды горада. Але не між іншым, а ўжо з пазіцыі ўважлівага назіральніка. Здымаю тое, што зачапіла погляд, што на мяне зрабіла ўражанне, да чаго не засталася абыякавай. Кожны здымак — свая асобная гісторыя. Няма ў ім гісторыі, няма і фатаграфіі.

У адным з інтэрв'ю вы сказалі, што фатаграфіі «такога Гродна» не возьмуць для публікацыі ў афіцыйным выданні з-за цэнзуры.

«Такі Гродна» — выключна аўтарскае бачанне гарадскога штодзённага жыцця. Фотаальбом адбыўся без цэнзуры ў галаве аўтара і цэнзуры яго выдаўца. Гэта тая самая свабода творчасці, пра якую можа марыць любы фатограф.

Мужчына, які гуляе на грабянцы ў пераходах, стаў гарадской славутасцю. Ён свішча папулярныя мелодыі і як артыст зарабляе на пражытак сваёй працай. Яго грамадскасць не адвяргае, людзі кідаюць у яго скрыначку грошы. Я са спачуваннем стаўлюся да вулічных музыкаў і гарадскіх бамжоў. Сярод апошніх больш светлых і прыстойных людзей, чым у асяроддзі багатых камерсантаў і на высокіх пасады начальнікаў.

Замест Новага свету — гасцініцы і прыватныя катэджы

Якія імгненні сённяшняга жыцця і архітэктуры важна захаваць?

Трэба захоўваць старыя пабудовы, такія, напрыклад, як ва ўнікальным раёне Новага Свету. Прадчуваю, што хутка яго не будзе, бульдозерамі змятуць з твару горада, каб пабудаваць безаблічныя банки, гасцініцы і прыватныя катэджы.

Як моцна змяніўся Гродна за апошнія 40 гадоў?

Пра новабудоўлі не буду казаць — натуральны працэс, калі горад расце. Калісьці здымала Румлёва, на месцы цудоўнай дубровы цяпер стаяць безаблічныя скрынкі жылых дамоў. Здымала паваленыя будаўнікамі волаты-дубы, вывернутыя з карэннем, яны прыгняталі сваёй пакорай перад вар’яцкай сілай чалавека. Плёнкі з кадрамі гэтага варварства я не знайшла, яны згубілася.

Калі казаць пра цэнтр горада, то змены нязначныя, хіба толькі дрэвы зніклі з вуліц, сквераў і плошчаў. Парк Жылібера стаў няўтульным, будынак гарвыканкама на плошчы з помнікам Леніну адабралі ў горада Швейцарскую даліну. Уявіце, які б маляўнічы куток прыроды быў бы тут сёння, калі б гэты ландшафт не знішчылі.

Партрэт гродзенца не змяніўся

Які ён — сучасны гараджанін?

Для мяне ён не змяніўся, хіба толькі мода змянілася і моладзь у грамадскіх месцах, асабліва ў транспарце, імкнецца аддзяліцца ад навакольных з дапамогай гаджэтаў.

Чаму вы так любіце працаваць у чорна-белым колеры?

У асноўным здымаю ў колеры. Чаму альбом выйшаў з чорна-белымі здымкамі? Па-першае, старыя негатывы на чорна-белай фотастужцы, па-другое, хацелася, каб альбом быў вытрыманы ў адной танальнасці. Акрамя таго, аддрукаваць каляровыя здымкі для выдаўца тэхнічна складаней і даражэй.

Якую вашу фатаграфію вы называеце ўдалай?

Такую, падчас здымкі якой я атрымала пазітыўныя эмоцыі, сюжэт якой мяне заінтрыгаваў або зарадзіў на будучы «шэдэўр». Напрыклад, здымак на вокладцы «Гродзенскіх фотагісторый» — менавіта той самы выпадак з інтрыгай, на якую я дзяўбнула. Некалькі разоў у цэнтры горада мне сустракаўся дзіўны чалавек вельмі высокага росту, у доўгім шэрым паліто і капелюшы.

Але яго твару я не магла ўбачыць, таму што дзіўны чалавек у капелюшы цудоўным чынам праходзіў міма мяне, я паспявала сфатаграфаваць толькі яго спіну. Ён так імкліва пайшоў па вуліцы, што дагнаць яго, каб зазірнуць у яго твар, не ўяўлялася магчымым. Для мяне ён назаўжды застанецца інкогніта з чужой планеты.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024