У пачатку 2020 года закрылася найстарэйшая запалкавая фабрыка Беларусі, якая знаходзілася ў Пінску. Мала хто ведае, але і ў Гродне ў міжваенны перыяд была свая буйная фабрыка, якая выпускала запалкі. Праўда, пра гэта прадпрыемства захавалася вельмі мала інфармацыі.
Запалкавая фабрыка ў Гродне была заснавана ў 1919 годзе. Ёй валодалі Марголіс і Ясялевіч. Фабрыка знаходзілася на вуліцы Ерусалімскай, 17 (суч. Антонава). У 1927 годзе на ёй працавала не менш за 150 чалавек. Гэта было адно з самых буйных прадпрыемстваў горада. Прадукцыю фабрыка рэалізоўвала праз уласныя прадстаўніцтвы ў Вільні, Сасноўцы, Баранавічах, Беластоку і некаторых гарадах Расіі.
«Чужое хвалім, свайго не заўважаем — пра запалкавую фабрыку «Marjos»
«Маючы ў самім Гродне фабрыку запалак, якая дае магчымасць зарабіць сотням працаўнікоў, са здіўленнем трэба адзначыць, што ў мясцовым гандлі знаходзіцца куды больш запалак прывазных, чым вырабленых на месцы. Размова ідзе не пра нейкі квасны патрыятызм, але пра рэчы зусім рэальныя. Калі б фабрыка абслуговывала ўвесь попыт, тады яна б была ў стане павялічыць колькасць працаўнікоў і адначасова яшчэ больш падвысіць якасць сваіх вырабаў. Трымаймася ж здаровага прынцыпа гандлю: «набывай у свайго».
У кнізе «На гродзенскім бруку» гісторыкі Андрэй Вашкевіч і Віктар Саяпін так пісалі пра гродзенскую фабрыку:
«Мы вельмі мала ведаем пра фабрыку запалак, якая працавала ў Гродне ў міжваенныя гады на вуліцы Ерусалімскай, 17. Першапачаткова фабрыка называлася „Марголіс і Ясялевіч“ (ад імёнаў уласнікаў), а ў 1926 годзе яна згадваецца ўжо як Першая дзяржаўная фабрыка запалак „Марыёс“ („Marjos“). Сваю прадукцыю фабрыка рэалізоўвала праз уласныя прадстаўніцтвы».
Гродзенская запалкавая фабрыка праіснавала 20 гадоў і закрылася з пачаткам Другой сусветнай вайны. Падчас нямецкай акупацыі ў былым будынку прадпрыемства функцыянавала самакіраванне другога гродзенскага гета. Будынак гродзенскай фабрыкі пацярпеў падчас баёў у 1944 годзе. Сёння на яго месцы знаходзіцца банк і рэдакцыя газеты «Гродзенская праўда».
Сёння ў гродзенскіх калекцыянераў не захавалася аніводнага карабка гродзенскай запалкавай фабрыкі.
“Каб цябе пярун забіў!” - адзін з найбольш вядомых беларускіх праклёнаў. У 1934 і 1935…
З надыходам цяпла ў заходніх рэгіёнах Беларусі - Гродзенскай і Брэсцкай абласцях - сталі з'яўляцца…
Змяшаць два знаёмыя спосабы афарбоўкі яек і атрымаць аліўкавы колер, знайсці спосаб з дапамогай хімічнай…
Яніна Міхайлаўна Земба нарадзілася ў Гродне ў 1934 годзе. Падчас нямецкай акупацыі яе маму вывезлі…
«Еўрасаюз нам не патрэбен!» Гэты наратыў папулярны не толькі ў беларускай прапаганды, але і ў…
У пошуках лепшага жыцця тысячы людзей выязджалі з беларускіх зямель больш за сто год таму.…