Спадчына

У Польшчы адраджаюць футбольны клуб WKS Grodno

Група польскіх рэканструктараў з Казяніцкага таварыства гістарычнай рэканструкцыі ўзялася за адраджэнне футбольнага клуба WKS Grodno, які існаваў у міжваенны час і быў адным з самых моцных у Беластоцкай акрузе. Каманда будзе выступаць у польскай Рэтра Лізе.

У Казяніцах (Kozienice, мястэчка паміж Варшавай і Люблінам) аматары галоўным чынам займаюцца рэканструкцыяй 76 пяхотнага палка імя Людвіка Нарбута, які ў міжваенны час базаваўся ў Гродне. У клубе рэканструктараў ёсць спартыўны аддзел, дзякуючы якому і з’явілася ідэя адрадзіць вайсковую каманду з Гродна.

Рэканструктары гуляюць у Рэтра Лізе

Кшыштаф Заяц — адзін з кіраўнікоў праекту рэканструктараў у Казеніцах. Ён займаецца адраджэннем старых традыцый амаль 12 гадоў. Галоўным чынам яго цікавяць польская армія міжваеннага перыяду, верасень 1939 года, а таксама час Першай сусветнай вайны — польскія легіёны.

«У нашай асацыяцыі ёсць спартыўны аддзел, у якім мы ўзнавілі даваенныя футбольныя строі, — распавядае Кшыштаф Заяц. — Кожны год у Ловічы (Łowicz, горад паміж Варшавай і Лоддзю — рэд.) праходзіць футбольны турнір у якім прымае ўдзел шэсць каманд з Польшчы — усе ў рэканструяваных гістарычных футбольных строях».

У пачатку 2018 года стартаваў новы праект рэканструктараў - Рэтра Ліга. Таварыствы рэканструктараў у гэтай лізе будуць гуляць у ролі неіснуючых ужо польскіх футбольных каманд міжваеннага перыяду.

«Многія спартыўныя клубы былі створаныя на базе вайсковых палкоў. Падобная гісторыя ў WKS Grodno — гэты клуб быў заснаваны на Лідскім палку пяхоты імя Людвіка Нарбута, які знаходзіўся ў Гродне», — кажа Заяц.

Каманда рэканструктараў падчас аднаго з матчаў. Яны гуляюць з аленем на грудзях, як і футбалісты WKS Grodno
У верасні 1939 года 76-ы пяхотны полк з Гродна ваяваў з немцамі. У Казяніцкім павеце ёсць пачатковая школа, названая ў гонар гэтага фарміравання. Там ёсць таксама два помнікі, прысвечаныя памяці загінуўшых салдат і афіцэраў палка.

«Менавіта таму мы выбралі клуб, звязаны з гэтым палком. Ды і каманда WKS Grodno ў міжваенны час была адной з лепшых польскіх футбольных дружын, якая неаднаразова станавілася чэмпіёнам Беластоцкай акругі».

Футбол у даваенным Гродне трэба вывучаць

У польскіх рэканструктараў мала інфармацыі наконт клубу WKS Grodno. Таму зараз яны шукаюць усе магчымыя ўспаміны і фатаграфіі.

«Да таго як мы абралі сабе спартыўны клуб, мы мала ведалі пра яго. Пры пошуку інфармацыі пра WKS Grodno я сустракаў усё цікавейшыя тэмы, звязаныя са спортам і футболам у Гродне, у тым ліку артыкулы гродзенскага журналіста Руслана Кулевіча. Гэты матэрыял для нас быў вельмі карысны. Футбол у даваенным Гродне — вельмі цікавая тэма, якую трэба вывучаць. Спадзяюся, што дзякуючы праекту Рэтра Ліга і супрацоўніцтву энтузіястаў гісторыі з Беларусі і Польшчы, гэтая тэма будзе лепш вывучацца».

Футбалісты WKS Grodno раней і сёння

Адкрытыя для супрацоўніцтва

«У бліжэйшы час мы хацелі б прыехаць у Гродна, наведаць месцы, звязаныя з 76 палком і WKS Grodno, магчыма, правесці таварыскі матч з жыхарамі горада. Мы таксама будзем рады вітаць гродзенцаў падчас матчаў у Рэтра Лізе. Было б выдатна, калі б хтосьці з Гродна мог папоўніць шэрагі нашай каманды. Мы адкрытыя для супрацоўніцтва, якое, я спадзяюся, толькі пачынаецца», — кажа Кшыштаф.

Даведка

У Гродне футбол мае даўнія традыцыі, яны бяруць пачатак у 1911−1912 гадах, калі ў горадзе з’явілася Таварыства садзейнічання фізічнага развіцця, а да 1913 годзе ўжо былі створаны дзве футбольныя каманды. Сваё другое нараджэнне гродзенскі футбол адзначыў пасля Першай сусветнай вайны ў 1920 годзе. Першай пасляваеннай камандай стаў клуб трэцяга пяхотнага палка легіёнаў «Тшэцяк». Яшчэ з розніцай у год былі ўтвораны каманды «КС Крэсовія» і «ВКС 76 ПП» — «Ваенны спартыўны клуб 76-га пяхотнага палка». А далей пачынаецца «эпідэмія» футбола: з’яўляюцца каманды асобных вайсковых частак, гімназій, нацыянальных арганізацый. Напрыклад, у Гродне ўтварылася адразу некалькі яўрэйскіх каманд: «Макабі», «Хасманея», «Крафт».

Гродзенскае дэрбі паміж мясцовымі Макабі і 76 PP (WKS)
«ВКС 76 ПП» пасля стаў прадстаўляць увесь гродзенскі гарнізон. Большасць яе «штыкоў» былі вайскоўцамі. Праўда, у камандзе гулялі яшчэ і гродзенскія студэнты ды некалькі рабочых. Вайсковыя футбалісты выступалі ў зялёна-чырвонай форме. Прэзідэнтам клуба быў палкоўнік Журакоўскі кіраваў футбольнай секцыяй паручнік Даўгяла.

У 1934 годзе паўстаў новы гродзенскі клуб WKS Grodno — дзве сур’ёзныя дружыны «Крэсовія» і «76 пп» аб’ядналіся ў адну. Гэтая каманда неўзабаве стала безумоўным лідарам Беластоцкага ваяводства. Гродзенцы заваявалі восем з адзінаццаці магчымых тытулаў чэмпіёна акругі. Адзін з сакрэтаў перамог заключаўся ў тым, што за каманду выступалі знакамітыя футбалісты, якія траплялі ў Гродзенскі гарнізон для праходжання ваеннай службы, напрыклад Ежы Хассельбуш з «Варшавянкі», член зборнай каманды Польшчы паўабаронца «Гарбарні» (Кракаў) Адам Халішка, нападнікі Леон Габрысяк, Казімір Скшыпчак, Дыяс, Буга, Цыган, Капчэўскі, паўабаронца Стэмпінскі, абаронца Кешкоўскі, брамнік Мінеўскі. Былі ў складзе каманды і знакамітыя гродзенцы — браты Адамчыкі і Мельнікавы.

Каманда WKS Grodno (1930-я гады)
Каманда WKS Grodno перастала існаваць у верасні 1939 года. Многія футбалісты адправіліся на вайну і не вярнуліся, а хтосьці застаўся ў Гродне і працягнуў гуляць у футбол пры саветах.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024