Людзі і справы

«Выбраў веру продкаў». Як гродзенец стаў паганцам

Наш герой, які папрасіў не называць яго імя, — блакітнавокі мужчына, добра апрануты, мае сям’ю. Ад большасці гродзенцаў яго адрознівае вера — ён язычнік. Ужо некалькі гадоў ён жыве паводле законаў прыроды і адраджае ў Гродне старыя традыцыі.

Hrodna.life па запрашэнні мясцовага язычніка пабываў на ўшанаванні багоў у лесе. Праўда, фатаграфаваць людзей нам там строга забаранілі.


У апошні дзень красавіка ў прызначаны час мы сустрэліся з Олафам (вырашылі, па яго просьбе, называць яго выпадковым скандынаўскім імем) на ўскраіне горада, каб разам адправіцца да так званага свяцілішча. Там ён збіраўся адзначаць з блізкімі сябрамі «Ноч вогнішчаў Вальбург» — паганскае свята скандынаўскіх народаў. Паказваць свой твар і называць імя мужчына не захацеў па асабістых прычынах. Кажа — так будзе лепш.

Адраджэнне старажытнай веры — шанаванне прыроды

Ад трасы мы накіраваліся ўглыб сасновага лесу. Пачынала цямнець. Па дарозе да святыні хлопец распавёў, як стаў паганцам.

«Я быў ахрышчаны ў царкве, але з часам абраў тое, што мне больш па душы, — распавядае мужчына. — Я не маю нічога супраць традыцыйных рэлігій, кожны ў наш час мае права выбіраць тое, што яму больш падабаецца. Я абраў веру продкаў, якія калісьці жылі тут да хрысціянскай эпохі.

Адраджэнне старажытнай веры для мяне гэта перш за ўсё шанаванне прыроды, імкненне не чыніць нікому і нічому шкоды, імкненне да жыцця ў гармоніі. Мая вера не нясе ніякага экстрэмісцкага і супрацьзаконнага характару, не зневажае і не абражае рэлігійныя пачуцці і веру іншых канфесій і цэркваў".

Першы ідал багіні Фрэі на свяцілішчы гродзенца
Веды аб новай веры мужчына папаўняе вывучэннем гісторыі, а таксама чытаннем старажытных скандынаўскіх саг і паданняў.

«У адраджэнні старых традыцый велізарную ролю мае навукова-гістарычны інтарэс. Так што чым больш чытаеш рознай старажытнай літаратуры, тым больш за ўсё даведаешся. У Беларусі, у тым ліку і Гродне, такіх язычнікаў, як я, няшмат. Ва ўсякім выпадку, я ведаю толькі некалькіх чалавек», — кажа Олаф.

Выпадковы чалавек свяцілішча не знойдзе

Для сябе мужчына ў 2016 годзе на ўскраіне Гродна стварыў свяцілішча. Час ад часу ён прыязджае туды каб пабыць сам насам з прыродай і пакланіцца багам.

Свяцілішча язычніка з новым ідалам багіні Фрэі
Каля 30 хвілін нам давялося ісці па лесе на ўскраіне горада, каб патрапіць на месца, дзе нас чакалі сябры Олафа. Недасведчаны чалавек сапраўды ў адзіночку гэтае месца не знойдзе. А выбрацца адтуль яшчэ больш складана. Наш язычнік спецыяльна выбіраў такое месца, каб туды акрамя яго ніхто не мог патрапіць.

«У гэтага месца вельмі добрая энергетыка. Мне тут добра, часам я бяру намёт і прыходжу сюды начаваць. Тут можна пра многае падумаць», — кажа мужчына.

Свяцілішча гэта невялікая палянка ў густым лесе, дзе стаяць драўляныя статуі і камяні з дзіўнымі надпісамі.

«Маё свяцілішча пабудавана ў гонар багіні кахання, вайны, урадлівасці і сямейнага ачага Інгві-Фрэі. Тут я і пакланяюся.
Святыня для мяне гэта месца яднання з прыродай, з вышэйшымі сіламі і з самім сабой. Месца, дзе ты адчуваеш сябе жывым і часткай жывога без нейкіх сацыяльных масак і патрэбаў. Час ад часу я прыводжу сюды сваіх родных і сяброў.

На свяцілішчы ўсё адбываецца ў выглядзе цінгу — сходу. Мы весялімся, дзелімся пазітыўнымі эмоцыямі, адпачываем, балюем. А на самім абрадзе мы славім Фрэю і іншых багоў. Дзякуем ім за тое, што было дазволена ажыццявіцца, славім прыроду і жыццё ў цэлым, дзякуем адзін аднаму, жадаем усім поспехаў і здароўя".

Святыня язычніка на «Ноч вогнішчаў Вальбург»

У Гродна варажскія карані

Сёння паўночная вера найбольш распаўсюджаная, як і шмат стагоддзяў таму, у Паўночнай Еўропе. У Ісландыі гэта адна з афіцыйных рэлігій, у Расіі таксама ёсць абшчыны — менавіта ў тых раёнах, дзе ў мінулым сяліліся варагі: Ладага, Ноўгарад і наваколлі сённяшняга Санкт-Пецярбурга.

Олаф лічыць, што людзі, якія ў старажытнасці прытрымліваліся паўночнай веры, жылі і на тэрыторыі сучаснай Гродзеншчыны.

«Апошнія знаходкі археолагаў кажуць пра тое, што на нашых землях з 9 па 15 стагоддзі жылі і сяліліся язычнікі, якія нярэдка хаваліся тут ад ганенняў з боку хрысціянскай царквы. Раскопкі гарадзішчаў і курганоў адкрылі велізарную колькасць прадметаў альбо відавочна скандынаўскага паходжання, альбо маючых варажскі след.

Не варта забываць што Нёман, хоць і ў меншай ступені, чым Дзвіна, меў не апошнюю ролю на шляху з «варагаў у грэкі». Нават Гродна, Гарадзен у старажытнасці, на мой погляд мае яўна варажскае паходжанне ад старажытнага скандынаўскага кораня «гарад» ці «герд» — абарона ці заслон, то бок форт ці фарпост на гандлёвым шляху", — растлумачыў мужчына.

Пасля пакланення багам — трэба баляваць

Калі сцямнела і на небе з’явіўся месяц, язычнік Олаф прыступіў да рытуалу — пакланіўся статуі багіні Фрэі, падняў келіх у яе гонар, вымавіў словы падзякі і запаліў вогнішчы Вальбарга. Пасля пакланення багіні ён запрасіў сяброў баляваць у яе гонар. Галоўным пачастункам ночы быў традыцыйны паўночны напой — медавуха ўласнага прыгатавання. Урачыстасці на свяцілішчы працягваліся да раніцы.

Падзяліцца

Апошнія запісы

Статус — першы крок да захавання. Інструкцыя, як унесці аб’ект у спіс спадчыны

У мястэчку Радашковічы на 6 тыс. чалавек стаіць касцёл, дзе хрысцілі Янку Купалу. У Вілейцы…

22 лістапада 2024

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024