Спадчына

У Гродне паставяць спектакль пра Вітаўта на старабеларускай мове

Вітаўт і Ягайла ў выкананні студэнтаў і актораў-аматараў прамовяць са сцэны на старабеларускай і польскай мовах. Пастаноўку пра канфлік паміж уладарамі, дзяцінства Вітаўта і яго каханне падрыхтуюць у Гродне да канца зімы 2018 года.

Спектакль пачнецца са… смерці Вітаўта

Пастаноўка будзе рэтраспектыўнай. Вітаўт памірае, не дачакаўшыся кароны, і яго душа ўзгадвае асноўныя моманты жыцця. Спектакль пакажа няпростую гісторыю князя, яго талент і складаны вопыт, які дапамог пабудаваць моцную дзяржаву, а таксама духоўнасць і ментальнасць жыхароў княства.

— Вітаўт будзе паказаны з дзяцінства: як яны сябравалі з Ягайлам, як дзіцячае сяброўства з цягам часу ў непрастых палітычных абставінах пераўтварылася ў канфрантацыю, — кажа стваральнік п’есы Максім Пархамчук, загадчык лабараторыі вучэбнай тэлестудыяй ГрДУ. — У гісторыі Беларусі мала прыкладаў, калі барацьба братоў такая моцная, што адзін з іх забівае бацькоў іншага. Затым крыжакі забіваюць першую жонку Вітаўта і двух яго сыноў. Як Вітаўт знаходзіць сілы, каб прымірыцца з Ягайлам? Вядома, у яго былі палітычныя амбіцыі, але ўсё ж ён змог пераадолець гэтую нянавісць.

Максім Пархамчук

Язычніцкая духоўнасць

Максім Пархамчук лічыць, што прабачыць брату забойства дарагіх людзей Вітаўту магло дапамагчы старажытная вера — паганства. Але і хрысціянства па-свойму паўплывала на князя. Аўтар у пастаноўцы паспрабуе зразумець гэты момант узаемаўплыву рэлігій у той час.

— Вітаўт быў язычнікам, як і яго маці. Ён верыў багоў, якія давалі моцную энергію і сілы і вучылі з павагай адносіцца да прыроды. Пазней Вітаўт быў і праваслаўным, і католікам, але гэта было больш дзеля палітыкі. Аднак, хацелася б насамрэч паказаць Вітаўта веруючым чалавекам, які змог прабачыць за ўсё брату і прымірыцца з ім дзеля ўмацавання краіны. Спадзяюся, што спектакль дасць людзям магутны глыток духоўнасці і любові, — кажа Максім.

Навуковая дакладнасць у тэатры

Будзе ў спектаклі і некалькі ліній кахання: Вітаўта, Ягайлы і простых людзей. Прагучыць легенда пра дзяўчыну, якая выратавала Вітаўта са зняволення ў Крэўскім замку. Гісторыкам невядома, загінула яна тады ці не, але Максім у п’есе пакіне яе жывой. Бо, як ён кажа, каханне заўсёды перамагае.

Максім плануе зрабіць п’есу навукова дакладнай. Ён, гісторык паводле адукацыі, піша яе на аснове архіўных матэрыялаў і гістарычных кніг. А таксама кансультуецца ў Алеся Краўцэвіча і гісторыкаў з факультэта гісторыі, камунікацыі і турызму ГрДУ, якія займаюцца гэтай эпохай.

— Мне хацелася б паказаць Вітаўта неадназначным і загадкавым. Пра такіх палітычных лідараў нельга казаць адназначна. Вітаўт быў і жорсткім, яму даводзілася забіваць людзей. Ён быў рыцарам з палітычнымі амбіцыямі. Яму не хацелася саступаць Ягайлу, ён таксама хацеў быць каралём. Калі б ён зрабіў Вялікае Княства Літоўскае каралеўствам, гэта, магчыма, і не паўплывала б моцна на далейшую гісторыю, але ўсё ж дало б краіне больш сур’ёзны юрыдычны статус. Вялікае княства Літоўскае фактычна ўжо было каралеўствам, заставалася адна фармальнасць — каранаваць Вітаўта.

Каб зрабіць спектакль больш атмасферным, Максім плануе выкарыстоўваць старабеларускую мову, а таксама даўнюю музыку. Некаторыя рэплікі Ягайлы будуць гучаць па-польску. Як кажа аўтар, гэта будзе цяжэй для актораў, але зробіць успрыманне эпохі больш натуральным.

У марах — мастацкі фільм пра Вітаўта

— Як жыхара Гродна, які часта прагульваўся вакол замку, мяне штосьці зачаравала, — расказвае Максім пра выбар героя для сваёй п’есы. — Яшчэ калі вучыўся на гістфаку, мне быў цікавы гэты перыяд. Да таго ж, Вітаўт у Гродне жыў, тут была яго рэзідэнцыя. Шмат маршрутаў звязана з яго дзейнасцю, а ў нас няма нават вуліцы Вітаўта.

Стрыт-арт з Вітаўтам у Гродне
Граць у спектаклі будуць студэнты і, магчыма, вопытныя акторы. Максім Пархамчук плануе паўдзельнічаць і ў якасці пастаноўшчыка, і ў якасці актора. Вопыт у яго ёсць: калісці ў гарадскім камсамольскім штабе «Каравелла» Максім яшчэ студэнтам ставіў тэатральныя гумарыстычныя пастаноўкі, удзельнічаў у вечарах бардаўскай песні. Зараз ён прымае ўдзел ва ўніверсітэцкіх літаратурных і музычных вечарынах кафедры і факультэта.

Марай Максіма застаецца калі-небудзь зняць фільм пра князя Вітаўта, але пакуль-што гэта вельмі складана. Максім піша п’есу пра князя, будзе ставіць спяктакль і спадзяецца, што некалі хтосьці падхопіць яго ідэю — зняць мастацка-гістарычны фільм пра Вітаўта і яго эпоху.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024