У бальніцы хуткай медыцынскай дапамогі (БХМД) у Гродне пасля мірных акцый знаходзяцца 7 чалавек. Яшчэ некалькі пацыентаў - у абласной бальніцы. У іх траўмы рук і ног, чэрапна-мазгавыя траўмы (ЧМТ) і мноства ранак, сінякоў, удараў па ўсім целе. Людзей прывозілі ў бальніцу пасля збіцця сілавікоў - моцна збіўшы, іх не затрымлівалі, а адразу везлі лекарам. Таксама наплыў пацярпелых здарыўся пасля першых вызваленняў з ізалятара часовага ўтрымання і СІЗА № 1. Медыкі з БХМД Гродна распавялі Hrodna.life аб стане пацыентаў пасля збіцця і ў які дзень АМАП асабліва «зверстваваў».
Імёны і пасады лекараў ёсць у рэдакцыі Hrodna.life, але мы не публікуем іх для бяспекі гэтых людзей.
150 мірных траўмаў
У гродзенскую бальніцу з траўмамі пасля збіцця АМАПам трапілі прыкладна дзесяць чалавек. Цяпер яны ляжаць у палатах на ўсіх паверхах, паведаміў Hrodna.life крыніца ў БХМД. Колькасць у 10 пацыентаў пацвярджае і іншы медработнік БХМД.
У Гродзенскай вобласці да медыкаў пасля мірных акцый звярнулася каля 150 чалавек, паведамілі БТ 4 у Галоўным упраўленні аховы здароўя аблвыканкама. Паводле афіцыйнай версіі, больш за 20 чалавек у Гродзенскай вобласці шпіталізавалі. На 17 жніўня ў бальніцах вобласці знаходзіліся 14 чалавек, у БХМД Гроднаі- сямёра.
— Я працаваў у ноч з 9-га. Выклікаў было шмат, у асноўным хроны (пацыенты з хранічнымі захворваннямі - Hrodna.life), трохі было да затрыманых. У асноўным былі ЧМТ — можа, з дзясятак. Я думаў, будзе больш. Усе (АМАП — Hrodna.life) ах**нець не паспелі. Потым паваліла, — распавёў супрацоўнік адной з падстанцый «Хуткай дапамогі» ў Гродне.
Пік збіцця — у ноч з 11 на 12 жніўня
Спачатку пацярпелыя паступаюць у траўмапункт БХМД, які аказвае амбулаторную дапамогу. Калі ў іх ёсць падазрэнне на ЧМТ, пераломы, траўмы, якія патрабуюць шпіталізацыі, пацыенты паступаюць у прыёмны пакой і іх кладуць у бальніцу.
Агульную колькасць пацярпелых пасля мірных акцый выявіць складана. У залежнасці ад траўмы некаторыя з іх паступілі ў Гродзенскую ўніверсітэцкую клініку, некаторыя — у нейрахірургічнае аддзяленне БХМД.
Пацярпелыя пасля мірных акцый пачалі паступаць у траўмапункт і прыёмны пакой днём 10 жніўня пасля таго, як выпусцілі з СІЗА № 1 і ізалятара часовага ўтрымання, затрымаўшы 9 жніўня.
Вечарам і ноччу з 10 па 12 жніўня паступалі тыя, каго пры затрыманні збілі асабліва моцна. Такіх АМАП не адпраўляў у ізалятар, а адразу дастаўляў у бальніцу. Асабліва шмат збітых было пасля 01.00 з 11 на 12 жніўня, калі АМАП ва ўсіх гарадах асабліва «зверстваваў», распавёў Hrodna.life адзін з лекараў. «Лупасілі, каб выбіць ўсё жаданне хадзіць далей». Паступілі людзі, якіх дасталі прама з аўтамабіляў, выбіўшы шкло. «Супрацоўнікі АМАПу самі бачылі, што моцна збілі, і прывозілі», — растлумачыў работнік.
У тую ноч асноўнымі траўмамі былі чэрапна-мазгавыя. Былі «выразныя збіцці», сказаў лекар. «Не першы раз бачу збітых, але па-зверску збітых — такое бывае рэдка. Нават пасля алкагольных сварак два разы на тыдзень хтосьці ды паступае, бойкі нейкія… Гэта не тое, не такія траўмы. Тут відаць выразнае збіццё чалавека — па сутнасці, гвалт і здзек з канкрэтнай мэтай збіць і запалохаць».
«І палку паміж ног спрабавалі засунуць»
Аднаго маладога чалавека затрымалі днём 11 жніўня на вуліцы Захарава, прыгадаў у размове з Hrodna.life іншы лекар. Ён паглядзеў за плот вайсковай часткі, якая там знаходзіцца. Яго з-за гэтага схапілі, збілі і пачалі здзекавацца, перадае лекар яго словы.
— З ягоных слоў, і палку паміж ног спрабавалі засунуць — як мінімум, запалохвалі, — распавёў урач. — Яго білі, здзекваліся — спіну і твар размалявалі маркерам. На спіне відавочна былі не пазнакі, а нешта накшталт таблічкі ў крыжыкі-нулікі. Ён быў спалоханы. Пры іх (супрацоўнікаў АМАПу — Hrodna.life) наогул нічога не казаў. Калі ўжо яго шпіталізавалі, я з ім пагутарыў.
— У нас было няшмат пацярпелых, таму што не было як такіх пратэстаў і такога вялікага супраціву. Але я веру, што 90% інфармацыі аб траўмах ў Мінску — праўда. Гэта не выдумкі, не фэйкі. Таму што над людзьмі мэтанакіравана здзекаваліся, білі. У момант, калі білі, пыталі, колькі заплацілі. Пакуль не скажаш, колькі заплацілі, не перастаюць біць. Ты кажаш «ніколькі», цябе яшчэ раз б’юць. І так, пакуль не назавеш нейкую суму. Не спадабаўся ім — білі. Проста збівалі, здзекаваліся, пагражалі смерцю — што нас усіх пераб’юць, перарэжуць, перастраляюць, — пераказаў медработнік гісторыі хворых. — Зверствавалі над тым, хто больш не спадабаўся або калі ў тэлефоне нешта знайшлі. Падпісаны на некаторыя тэлеграм-каналы — атрымаў 10 лішніх удараў. Пазнакі, мяркуючы па ўсім, таксама па гэтым прынцыпе былі.
Затрыманых сапраўды «пазначалі» зялёнымі і чорнымі маркерамі, распавёў Hrodna.life раней праваабаронца «Вясны» Уладзімір Хільмановіч. Такія «пазнакі» былі і ў затрыманага журналіста Hrodna.life Руслана Кулевіча.
- «ОМОНовец орал, что расстрелял бы таких как мы». Жена репортера Hrodna.Life, — о жестком задержании, «помеченных» ОМОНом и беременности
- УВД, СИЗО и врачи Гродно засекретили количество задержанных и избитых ОМОНом в городе
Яшчэ аднаго гродзенца збілі 11 жніўня каля 2.00. «Кідалі ўніз галавой вертыкальна. У яго на МРТ выяўлены закрытыя пераломы шыйных і грудных пазванкоў першай ступені. Яны не патрабуюць аператыўнага ўмяшання. Але ўсё лячэнне зойме больш за тры месяцы. Ён будзе хадзіць у карсетах шыйнага і груднога аддзела пазваночніка. Карсеты дапамаглі купіць валанцёры за гадзіну. Цяпер усё добра. Што будзе пазней, невядома», — распавёў яшчэ адзін медработнік.
«Яны ведалі: па гэтых месцах можна біць балюча, але не забіць»
Тыповыя траўмы для пацыентаў БХМД — ЧМТ, моцныя ўдары мяккіх тканін, удары з крывападцёкамі. У асноўным ўдары былі ў паяснічнай вобласці і на ягадзіцах, радзей — на лапатках і плячах. Пацыенты ў БХМД не патрабуюць аператыўнага лячэння.
— У некаторых, можна сказаць, жывога месца не было. Яны ведалі, што можна балюча біць па гэтых месцах, але не забіць. Таму што, калі б білі па грудной клетцы, яны б палову такім метадам перабілі на месцы, — сказаў Hrodna.life медработнік.
«Шклянка вады і кубік цукру»
14 жніўня ў БХМД павялічыўся наплыў людзей, якія прабылі некалькі сутак у ізалятары часовага ўтрымання і СІЗА № 1.
— Усё вельмі сумна. У СІЗА толкам не кармілі. Не было месца ў камерах. Шклянка вады і кубік цукру, са слоў пацыента. Зверскія ўмовы, — ацаніў лекар.
У турме збівалі менш — часцей гэта адбывалася на этапе затрымання і транспарціроўкі, сказаў медработнік. У СІЗА ёсць свае медработнікі. «Ведаю, што ў СІЗА накшталт як затрыманых аглядалі супрацоўнікі. Са слоў пацыента: «Мяне паглядзелі і сказалі «вязіце гэтага ў бальніцу». Хто глядзеў, не ведаю», — сказаў медработнік.
Рэанімацыя і трупы
Падчас вулічных пратэстаў у рэанімацыю ўніверсітэцкай клінікі пацярпелых амаль не дастаўлялі. У асноўным іх прымала бальніца хуткай дапамогі. «Да нас прывозяць, толькі са складанымі траўмамі твару, вачэй сківіц. Але такія людзі былі ў горадзе ў дні пратэстаў. Аднаму з якія паступілі прыйшлося выдаліць вока, — паведаміў Hrodna.life Валерый Лышчык, загадчык аддзялення анестэзіялогіі і рэанімацыі № 3 Гродзенскай універсітэцкай клінікі.
Чытайце таксама: Реаниматолог из Гродно про Covid-19: «Мы лечили вас честно. Но статистику спускали сверху«
Дадзеных пра пацыентаў у рэанімацыі БХМД Гродна няма. Лёс гродзенца, якога меркавана збіў спецтранспарт 10 жніўня каля прыпынку вул. Гарнавых, невядомы. Таксама там пракаментавалі чуткі пра памерлых пасля акцый у Гродне.
— Трупы да нас (у БХМД — Hrodna.life) не прыязджаюць. Яны калі дзесьці і былі, то хутчэй за ўсё іх павезлі на судмедэкспертызу.
— Але вы такое не выключаеце?
— У Мінску — 100% не выключаю. У Гродне — толькі за кошт таго, што масавасць пратэсту была не вельмі вялікая. Не магу сказаць.
У Дзяржаўным камітэце судовых экспертыз Рэспублікі Беларусь па Гродзенскай вобласці няма звестак аб загінуўшых на мірных акцыях у Гродне.
17 жніўня ўсіх затрыманых у Гродне адпусцілі
Па стане на 14.00 17 жніўня ў ізалятары часовага ўтрымання УУС Гродзенскай вобласці грамадзян РБ, затрыманых у рамках адміністрацыйнага заканадаўства за ўдзел у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах, няма, паведамілі Hrodna.life у прэс-службе УУС Гродзенскага аблвыканкама. Адзін грамадзянін іншай краіны знаходзіўся пад арыштам, вырашалася пытанне аб яго выдварэнні з тэрыторыі Беларусі.
Ім аказаўся турыст з Расіі, якога забралі выпадкова падчас аднаго з мітынгаў. У яго знайшлі пару сотняў даляраў у кашальку і пачалі дапытваць: каму ён прывёз грошы, ці хоча ён дэстабілізаваць абстаноўку ў краіне. Пра гэта ён распавёў на мітынгу ў Гродне 17 жніўня.
Чытайце таксама: Схватили, избили, посадили. Танго-диджея из России обвиняли в финансировании протестов в Гродно
Усяго за некалькі дзён затрымалі каля 900 чалавек, паведаміў Вадзім Сіняўскі, начальнік УУС Гродзенскага аблвыканкама, падчас сустрэчы з прадстаўнікамі Каардынацыйнай рады грамадскасці ў гарвыканкаме.
У судзе Кастрычніцкага раёна на затрыманых на мірных акцыях завялі больш за 200 спраў паводле арт.23. 34 КаАП (Парушэнне парадку арганізацыі або правядзення масавых мерапрыемстваў). У судзе Ленінскага раёна даць інфармацыю адмовіліся. «Мы не маем такой статыстыкі, таму не можам вам паведаміць», — сказалі Hrodna.life у прэс-службе суда.
Вядома, што на некаторых гродзенцаў завялі крымінальныя справы за напад на супрацоўнікаў унутраных органаў. Hrodna.life будзе сачыць за іх гісторыямі.
Як абскардзіць рашэнні судоў і збіцця?
Начальнік УУС аблвыканкама Вадзім Сіняўскі сыйшоў ад пытання Hrodna.life 17 жніўня на сустрэчы ў аблвыканкаме аб тым, калі будуць скасаваныя незаконныя пастановы аб арыштах гродзенцаў на масавых акцыях. На пытанне аб тым, калі будзе адменена рашэнне аб затрыманні і арышце журналіста Hrodna.life Руслана Кулевіча, Сіняўскі прапанаваў яму звярнуцца асабіста для праверкі абставінаў яго затрымання. «Мы правядзем разбіральніцтва і дыялог. Будзе дадзена адпаведная ацэнка», — сказаў ён.
- 124 заявы паступіла пра гвалт з боку пратэстоўцаў у дачыненні да супрацоўнікаў праваахоўных органаў, знішчэння і пашкоджання маёмасці;
- больш за 600 грамадзян звярнуліся з заявамі аб атрыманні цялесных пашкоджанняў пры іх затрыманні супрацоўнікамі праваахоўных органаў;
- каля 100 чалавек — аб атрыманні цялесных пашкоджанняў у месцах часовага ўтрымання.
Аб гэтым 17 жніўня паведаміў СК.
Чытайце таксама: Гродненские активисты встретились с чиновниками. На какие вопросы (не)ответили власти
