З’яўленне краснаярскай сеткі «Светофор» у Беларусі выклікала такі перапалох, што мясцовыя рэтэйлеры звярнуліся са скаргай у Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю з просьбай праверыць сетку на прадмет выканання закона.
Між тым, нават у Расіі аб сетцы, якая хутка перасягне рубеж у 1000 крам, і ўжо выйшла на рынкі Германіі, Румыніі і Казахстана, да гэтага часу амаль нічога не вядома, піша marketmedia.ru.
Асацыяцыя рознічных сетак Беларусі напісала ліст на імя міністра антыманапольнага рэгулявання і гандлю (МАРГ) Уладзіміра Калтовіча з просьбай праверыць расійскую сетку жорсткіх дыскаунтараў «Светофор» (у Беларусі яе развівае кампанія «ЛенПродуктСервис»), паведаміў партал belretail.by.
Расійская сетка дыскаўнтэраў «Светофор» прыйшла ў Гродна
У выніку з 4 па 18 сакавіка прадстаўнікі МАРГ манітораць крамы «Светофор» у Беларусі на прадмет выканання заканадаўства аб гандлі. У прыватнасці, правяраючыя звернуць увагу на захаванне асартыментных пералікаў (павінны пераважаць беларускія тавары), умовы захоўвання прадуктаў харчавання, тэрміны прыдатнасці тавараў.
прадаюцца прадукты са скончаным тэрмінам прыдатнасці, гаворыцца ў лісце, адрасаваным у МАРГ.
«Рэтэйлер працуе ў фармаце жорсткага дыскаўнтара, які не ўпісваецца ў досыць жорсткае заканадаўства ў Беларусі. У нас дзейнічаюць жорсткія нормы для прадпрыемстваў рознічнага бізнесу (асартыментныя пералікі, пажарныя і санітарныя нормы).
Асноўная праблема „Светофора“ — невыкананне дадзеных нормаў. Усе рэтэйлеры разумеюць, што прадукцыя расійскіх вытворцаў часцяком танней за беларускую і гатовыя запаўняць паліцы гэтымі прадуктамі, але асартыментныя пералікі абавязваюць сеткі вытрымліваць пэўны працэнт прадукцыі нацыянальных вытворцаў. Акрамя таго, больш танная прадукцыя мае больш нізкую якасць. Аднак для новых суб’ектаў гаспадарання дзейнічае двухгадовы мараторый на правядзенне праверак з моманту рэгістрацыі. Так ці інакш „Светофору“ прыйдзецца падстройвацца пад заканадаўчыя нормы», — паведаміў MarketMedia кіраўнік партала belretail.by (аб рознічным гандлі і e-commerce ў Рэспубліцы Беларусь) Сяргей Скараход.
«Еўрагандаль» запусціў яшчэ адну сетку дыскаунтараў - нават танней «Бруснічкі»
У цяперашні час у Рэспубліцы Беларусь працуе 12 дыскаўнтараў «Светофор». У 2019 годзе расійская сетка спачатку планавала адкрыць 50 магазінаў у краіне, але затым павялічыла прагноз да 100 кропак. Мясцовыя сеткі асцерагаюцца, што новы гулец можа «пасунуць» нацыянальных гульцоў.
Пра фармат сеткі «Светофор»
Крама-склад «Светофор» працуе ў фармаце жорсткага дыскаўнтара, прыкладная плошча 800−1200 м2. Асартымент — да 1000 найменняў хадавых тавараў (харчовыя і нехарчовыя) з максімальным абаротам, 80% тавары штодзённага спажывання. Лагістычныя функцыі для «Светофора» аказвае яе партнёрская кампанія — «Региональный Логист Светофора», якая мае 11 складоў у Расіі - ад Масквы да Хабараўска, і ТАА «Юнитрэйд».
Цёмная лашадка
Жорсткі дыскаўнтар «Светофор» — самая незвычайная сетка ў прадуктовым рэтэйле Расіі. Па-першае, яе ўладальнікі - сям’я Шнайдар і партнёры — закрытыя для бізнес-супольнасці людзі. Сетка «Светофор» — гэта далёка не першы бізнес сям'і Шнайдар. Першыя дзве крамы адкрыліся толькі ў 2009 годзе. А ў сярэдзіне 90-х гадоў Шнайдары займаліся дыстрыбуцыяй піва і слабаалкагольных напояў, у сярэдзіне нулявых — развівалі сетку піўных крам «Напільнік».
«Гэта вельмі закрытая кампанія. У яе нават няма адзінага кіраўніцтва, усё па рэгіёнах падзелена. Такое рэдка бывае ў кампаніях», — кажа генеральны дырэктар ІА INFOLine Іван Федзякоў.
Мяркуючы па дадзеных СПАРК, у «Светофора» няма і адзінай юрыдычнай асобы. Крамы аформлены на розныя юрыдычныя асобы — адна назва, мяняюцца толькі лічбы, напрыклад, ТАА «Торгсервис 124», ТАА «Торгсервис 70» і гэтак далей. Ва ўсіх гэтых юрасоб адны і тыя ж уласнікі: Валянціна Шнайдар, Андрэй Шнайдар, Іван Шнайдар, Валерый Якаўлеў і Андрэй Вейкулайнен. У нейкіх рэгіёнах юрасобы аформленыя, відаць, на топ-менеджмент.
На сайце лагістычнага партнёра федэральнай сеткі крам «Светофор» — «Регионального Логиста Светофора» (РЛС) пададзена, што гадавы абарот дыскаўнтараў перавышае 80 млрд рублёў. Таксама на сайце напісана, што ў цяперашні час сетка налічвае 942 крамы ў Расіі, і ў планах на 2019 г. давесці яе да 1800 кропак у краіне.
На сайце самога «Светофор» указана, што кампанія налічвае 800 магазінаў у Расіі. Па дадзеных Geomatrix Predictive Analytics, у цяперашні час сетка налічвае 827 аб’екта ў Расіі, а актыўна развівацца стала з 2014 года.
Па дадзеных ІА INFOline, па выніках 2018 года было 885 крам у Расіі, у студзені сетка адкрыла яшчэ 15 аб’ектаў. Выручка сеткі ў 2017 годзе склала 60 млрд рублёў (без ПДВ, 2018 год яшчэ не падлічаны).
Не такі як усе
Умовы працы сеткі з пастаўшчыкамі прынцыпова адрозніваюцца ад тых, што склаліся сёння на рынку прадуктовай розніцы. Па-першае, у «Cветофоре» адсутнічае «плата за ўваход», рэтра-бонусы і іншыя ўзнагароджанні, якія прыводзяць да падаражэння тавараў. Па-другое, кошт тавару, з улікам дастаўкі да крамы, павінен быць на 20−30% ніжэй кошту тавару на паліцы канкурэнта. Пастаўшчык павінен забяспечыць вяртанне 100% нерэалізаванай прадукцыі, абвяшчаюць патрабаванні сеткі да пастаўшчыкоў.
«Светофор» закупляе толькі тавары эканом-класа. Прапановы аб пастаўках прэміяльнага сегмента, а таксама скорапсавальных тавараў, не разглядаюцца, паказана на сайце сеткі. Выкладка ў асноўным палетная, на 1 м2 прыходзіцца адно найменне тавару, напрыклад, сок, выкладзены на палетах.
Ярка характарызуе падыход да асартыменту і перапіска сеткі са спажыўцамі. Напрыклад, на пытанне аднаго з пакупнікоў у сацгрупе сеткі, чаму ў «Светофоре» не бывае ніякага мяса, асабліва курынага ахалоджанага, адміністратар групы адказаў, што курынага ахалоджанага мяса не бывае па шэрагу прычын, асноўная з якіх — яго можна набыць у любой краме «каля дома» або найбліжэйшым мікрарынку.
«У крамах „Светофор“ увесь тавар знаходзіцца ў гандлёвай зале, няма зоны захоўвання, як у звычайных сетках. Асартымент у рэгіянальных крамах налічвае 750 пазіцый. Але цэны на тавар, сапраўды, танныя, ніжэй акцыйных коштаў іншых крам. Напрыклад, 3 кг грэчкі каштуе 84,5 рубля [2,75 бел.руб.]. У гэтых крамаў ёсць свой пакупнік — эканомны, ашчадны, для якога важная цана. На жаль, у нас цяпер шмат людзей у Расіі, для каго гэтыя крамы даюць магчымасць забяспечыць сабе поўны рацыён харчавання і дапамагаюць зачыняць асноўныя патрэбы ў частцы спадарожных гаспадарчых тавараў», — адзначае Ганна Цішчанка, бізнес-кансультант, трэнер кампаніі Retail Practical Management (больш за 10 гадоў прапрацавала дырэктарам камерцыйнага дэпартамента ў Х5 Retail Group).
Эксперты адзначаюць, што праблем з закупкай тавару ў сетцы быць не павінна, бо асартымент занадта вузкі, акрамя таго, закупнікоў «Светофора» цікавіць толькі кошт, а не ўпакоўка, знешні яркі выгляд прадукцыі.
Яшчэ раз, хто не зразумеў
Жорсткі прынцып прасочваецца не толькі ў дачыненні да асартыменту, патрабаванняў да працы з пастаўшчыкамі, але і пры зносінах з пакупнікамі: усё вельмі канкрэтна, лаканічна і ніякага friendly. На афіцыйным сайце крамы наогул няма часткі, прызначанай для пакупнікоў, а толькі для арэндадаўцаў і пастаўшчыкоў. Затое ўсё канкрэтна распісана ў сацыяльнай групе сеткі. Напрыклад, у раздзеле «Часта задаваныя пытанні», ёсць, напрыклад, такія:
П: Як даведацца тэлефон крамы «Светофор»?
А: Тэлефоны ў краме «Светофор» выкарыстоўваюцца толькі ў службовых мэтах. Кансультацыі па наяўнасці тавару, яго цане і іншых пытаннях не праводзяцца.
Або такое:
П: Пры безнаяўнай аплаце ў мяне былі знятыя двойчы грошы. Што рабіць?
П: Я аплаціў тавар безнаяўна, пасля чаго вырашыў адмовіцца ад пакупкі. Праз 3 дні грошы на карту не вярнуліся. Што рабіць?
А: Усе пытанні, звязаныя з безнаяўнай аплатай вырашаюцца ТОЛЬКІ ВАШЫМ банкам-эмітэнтам карты і крамай, у якой здзейсненая аплата. Па ўсіх пытаннях вяртання грашовых сродкаў звяртайцеся ТОЛЬКІ Ў КАМУ ці Ў СВОЙ БАНК. Не трэба пісаць на сайт, праз форму зваротнай сувязі, у групе ВК і ў іншыя месцы — там вам ніхто не дапаможа. Яшчэ раз, хто не зразумеў. ВАШ БАНК або КРАМА, дзе здзейсненая купля. Вяртанне грошай можа займаць да 30 дзён.
І аптэкі таксама
Сям’я Шнайдар з партнёрамі займаецца актыўна і іншымі відамі бізнесу. Калі аналізаваць юрыдычныя асобы, у якіх яны з’яўляюцца заснавальнікамі, то гэта аптовы гандаль півам (у юрасобах таксама мяняецца лічба — ТАА «Алкотрэйд 102», «Алкотрейд 54», «Алкотрэйд» і інш), медыцынскія цэнтры (ТАА «Варрикоза нет», ТАА «Медицинская практика», у розных рэгіёнах — Пермскі край, Валгаградская, Растоўская вобласці і інш), і аптэчная сетка «Аптека-Светофор», пераважна, у Краснаярскім краі - ТАА «Здоровье 24», ТАА «Здоровье 27», ТАА «Здоровье 75» і гэтак далей. Палічыць агульную выручку ўсіх бізнесаў бізнес-партнёраў вельмі складана.
Па дадзеных кампаніі «2Гис», у Краснаярску і шэрагу рэгіёнаў працуе каля 12−15 аптэчных пунктаў нізкіх коштаў «Светофор».
Рускі ALDI
З 2016 года ўладальнікі сеткі «Светофор» сталі актыўна выходзіць на замежныя рынкі. У прыватнасці, на рынку Казахстана «Святофор» з’явіўся ў канцы 2016 года, і плануе адкрыць пункты ва ўсіх буйных населеных пунктах краіны, у красавіку 2018 года пачаў развівацца ў Беларусі. Па дадзеных «РЛС», у цяперашні час сетка мае 22 кропкі ў Казахстане, 16 — у Беларусі.
З гэтага года сетка заявіла пра сябе і ў краінах далёкага замежжа, дзе стала адкрываць дыскаўнтара пад брэндам «MERE». У прыватнасці, у студзені адкрыты магазін у германскім Лейпцыгу. Гэта адкрыццё нарабіла шмат шуму ў нямецкай прэсе.
Нягледзячы на гучны старт у Лейпцыгу, эксперты не вераць у доўгатэрміновы поспех расійскай Aldi. Група анансавала 100 крам у Германіі. «Але гэта не можа быць эканамічна выгадна», — сказаў Марцін Фасснахт з бізнес-школы WHU Spiegel Online .
Таксама нямецкая прэса прадракае расійскаму гульцу лёс амерыканскага Walmart, які ў 2006 годзе выйшаў на рынак Германіі, адкрыў 85 крам, але потым прадаў іх сетцы Metro, бо не змог вытрымаць канкурэнцыю па цэнах і працаваць паводле мясцовых правілаў. Тлумачэнне трывіяльнае: трэба мець вялікую сетку, каб атрымліваць нізкія закупачныя цэны. Аднак тая ж нямецкая прэса зрабіла маніторынг цэн і выявіла, што ў рускай краме, сапраўды, цэны ніжэй, чым у нямецкіх канкурэнтаў.
У Румыніі расійская кампанія таксама паспела адкрыць ўжо два дыскаўнтары — у Брашаве і Бухарэсце. На сайце «MERE» напісана, што «на дадзены момант мы плануем адкрыць крамы ў Румыніі, Германіі, Азербайджане і Польшчы. Мы плануем запусціць 105 гандлёвых кропак у Польшчы». На польскамоўным раздзеле англійскага сайта MERE напісана, што ў 2018 годзе кампанія плануе адкрыць 8 крам на поўдні Польшчы. Аднак да гэтага часу па ўсёй бачнасці так і не адкрыла, бо дзеючых адрасоў у раздзеле «крамы» няма.
«У Еўропе, напрыклад, у Аўстрыі, нават у буйных сетак ёсць сацыяльныя крамы без фіксаванага асартыменту з нізкай цаной.
У іх яны прадаюць тавар з блізкім да канца тэрмінам прыдатнасці, не прададзеныя ў асноўнай сетцы. І на такія тавары ёсць свой пакупнік. Калі расійскі рэтэйлер будзе знаходзіць правільныя месцы ў Еўропе і зможа забяспечыць стабільнасць асартыменту і цэн, то ў яго ўсё павінна атрымацца», — упэўненая Ганна Цішчанка.
Іван Федзякоў, наадварот, не разумее, навошта расійскі рэтэйлер пайшоў у Еўрасаюз. «Навошта сетка пайшла ў краіны Еўропы, не зразумела. У іх няма ніякай сінэргіі - ні ў лагістыцы, ні ў закупках. Як будзе ісці кіраванне адарваных ад галаўнога офіса крам у Германіі, Румыніі, Польшчы — незразумела. Наколькі яны будуць эфектыўныя — вялікае пытанне», — лічыць Іван Федзякоў.
