Спадчына

Сустрэча з Рут Маркус у рэдакцыі: «Бацька быў бы рады, калі б ведаў, што я на Кірава расказваю гродзенцам пра сям’ю»

У нядзелю 22 верасня ў рэдакцыі Hrodna.life прайшла сустрэча чытачоў з госцяй з Ізраіля, Рут Маркус. Яна прафесарка матэматыкі, а гісторыю Гродна вывучала сама і прысвяціла ёй шмат гадоў. Цяпер у Рут адзін з самых вялікіх яўрэйскіх архіваў пра Гродна. На сустрэчы жанчына распавяла пра свае гродзенскія карані і яўрэйскае жыццё горада да Другой сусветнай вайны.

Для Рут Маркус гэта восьмы прыезд у Гродна. Ён стаў адным з самых лепшых. У Беларусь жанчына ўпершыню прывезла сваіх траіх унукаў, каб пазнаёміць з радзімай продкаў, а таксама паказаць горад, пра які яны шмат разоў чулі, але ніколі не бачылі.

Рут Маркус з унукамі на вуліцы Васілька

Бацька пераехаў у Гродна і быў лідарам сіанісцкага руху

Рут нарадзілася ў Тэль-Авіве, яе продкі з боку маці перабраліся ў Палестыну з Вільні. Бацька быў родам з мястэчка Лунна, але сваю маладосць правёў у Гродне.

«У 1925 годзе мой бацька пераехаў у Гродна і пяць гадоў вучыўся ў яўрэйскай гімназіі» Тарбут «. Яго клас быў першым выпускам у гэтай гімназіі. Навучальная ўстанова была размешчана на вуліцы Лістоўскага, сёння там знаходзіцца музычная школа (Кірава, 40). Таксама мой бацька быў вельмі актыўным удзельнікам сіянісцкага руху ў Гродне (палітычны рух, мэтай якога з’яўляецца аб’яднанне і адраджэнне яўрэйскага народа на яго гістарычнай радзіме — у Ізраілі - рэд). Бацька быў кіраўніком руху да 1932 года, пакуль не з’ехаў у Палестыну».

Рут Маркус. На сустрэчу з ёй у рэдакцыю Hrodna.life прышлі чытачы і гродзенскія старажылы, героі кнігі «Горад адзін, успаміны розныя». Рут Маркус — пастаянная чытачка Hrodna.life. Яна заўжды кансультуе аўтараў па яўрэйскай тэматыцы гісторыі Гродна. Таксама яна вядзе перапіску з нашчадкамі яўрэяў з Гродна, якія зараз жывуць у іншых краінах. Некалькі матэрыялаў яна напісала і для Hrodna.life.

Падчас сустрэчы спявалі песні і ўспаміналі Гродна

У 1937 годзе ў Палестыне бацька Рут сустрэў сваю будучую жонку, яны пражылі ўсё жыццё ў Тэль-Авіве. У гэты горад таксама пераехалі і сёстры бацькі з Польшчы.

«Падчас сустрэч яны часта ўспаміналі Гродна і раку Нёман, спявалі песні на ідыш, іўрыце і рускай мове, якую вывучылі ў юнацтве. Са слязамі на вачах ўспаміналі свайго бацьку, які памёр у 1934 годзе і іншых сваякоў з Польшчы, якія загінулі падчас Холоксту».

Паспела сфатаграфаваць млын

Некалькі блізкіх сваякоў бацькі Рут ў розны час пераязджалі з Лунна ў Гродна. Сярод іх быў і Ашэр Касоўскі, уладальнік паравога млына ў Гродне. Будынак знаходзіўся на вуліцы Васілька і быў знесены ў 2007 годзе.

«Да гэтага часу многія будынкі на сучаснай вуліцы Кірава нагадваюць мне пра сям’ю. Гімназія «Тарбут», дом Ашэра Касоўскага.

Рут з унукамі каля дома Ашэра Касоўскага

А побач на вуліцы Васілька ёсць месца, дзе быў млын Ашэра і супраць зносу якога змагаліся мясцовыя жыхары. Яшчэ падчас свайго першага візіту ў Гродна ў 2006 годзе я паспела яго сфатаграфаваць".

Моладзь Гродна бараніла млын, але яго ўсё роўна знеслі ў 2007 годзе
Рут на вуліцы Васілька. Зараз на месцы млына будюць літоўскае генконсульства

Гродна — другі дом

Рут вывучае гісторыю сваёй сям'і напрацягу 13 гадоў і цяпер працуе над кнігай. Магчыма, з яе прэзентацыяй таксама прыедзе ў Гродна і Лунна.

«За ўвесь гэты час я сабрала вялікую колькасць інфармацыі пра сваю сям’ю, а таксама розных фатаграфій і старых лістоў, звязаных з Гродна і Лунна. Цяпер я пішу кнігу пра сям’ю Касоўскіх. Я вельмі задаволеная сваім чарговым прыездам. У гэты раз прывезла з сабой ўнукаў, каб яны ўбачылі месцы, адкуль пайшлі іх сямейныя карані. Для мяне Гродна — другі дом. Я вельмі люблю хадзіць па вуліцах гэтага горада, успамінаць сям’ю і даваенную яўрэйскую суполку. А як быў бы рады мой бацька, калі б ведаў, што я сёння сяджу з гродзенцамі на Кірава і распавядаю пра сваю сям’ю…».








Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024