Каля 6 раніцы 19 снежня рабочыя прыступілі да зносу драўлянага дома на рагу вуліц Валковіча і 17 Верасня. Некалькі гадоў таму старадаўнюю пабудову ва ўнікальным раёне Новы Свет прызналі аварыйнай і адсялілі. Некаторыя гродзенцы спрабавалі пераканаць будаўнікоў спыніць знос, распавядаючы пра яе ўнікальнасць і заканадаўства. Але тое было не спыніць.
Дом на Ваўковіча пуставаў больш за 6 гадоў. Пасля высялення апошніх жыхароў гарадскія ўлады так і не знайшлі яму прымяненне, пабудову пачалі зносіць з-за аварыйнасці.
Чытайце таксама: Выратаваць яшчэ можна. Дом на Валковіча некалькі дзён быў адкрыты для ўсіх жадаючых
Гродзенцы, якія прыйшлі раніцай да дома на Валковіча, спрабавалі данесці будаўнікам, што 12 снежня ўступіла ў сілу пастанова Мінкульта аб новай ахоўнай зоне гістарычнага цэнтра Гродна. Драўляны дом якраз уваходзіў у гэтую зону, але не меў статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці. Але нягледзячы на гэта яго не павінны былі зносіць. Статус помніка архітэктуры для гэтага будынка не абавязковы, бо ён гістарычны і знаходзіцца ў межах ахоўнай зоны гісторыка-культурнай каштоўнасці.
Чытайце таксама: «Утвердили охранную зону и сразу же решили сносить». Новый Свет может лишиться очередного символа
«Мы глыбока абураныя гэтым бязладдзем»
Гродзенцы, якія раніцай сталі сведкамі зносу дома, маюць намер пісаць скаргі ў пракуратуру на гарадскія службы.
«Няхай пракуратура праверыць правамернасць дзеянняў гарвыканкама і іншых гарадскіх службаў. Проста немагчыма праходзіць міма, — распавядае гродзенка Тамара Марціросава. — Што яны сабе дазваляюць, чаму ахоўная зона не працуе? Я ўпэўнена, што ўлады пабудуюць на месцы старога дома яшчэ адзін дом для шматдзетных сем’яў і так яны апраўдаюць свае дзеянні. Вырашаюць сацыяльную праблему і праблему аварыйнасці старых аб’ектаў. Маральна яны будуць на вышыні, прыкрываюцца дзецьмі і бяспекай грамадзян. Але не коштам гістарычнага аб’екта. Элементарна грошы на кансервацыю можна было б знайсці з гарадскога бюджэту. Улады самі давялі гэты дом да аварыйнага стану і цяпер зносяць. Мы, нашы дзеці і ўнукі проста пазбаўляемся гістарычнай памяці. Мы глыбока абураныя гэтым бязладдзем».
Новаму ўласніку прапануюць зрабіць копію старога дома
Знос дома пракаментаваў старшыня Гродзенскага гарвыканкама Мечыслаў Гой.
«Мы разумеем, што людзі турбуюцца, але дом быў у аварыйным стане. Яшчэ 15 гадоў таму ён вычарпаў свой канструктыўны рэсурс. У наступныя гады жыхароў рассялілі і старую пабудову з-за аварыйнасці вырашылі знесці. На яго месцы не плануецца будаўніцтва дома сямейнага тыпу, мы ўжо вырашылі гэтае пытанне на бліжэйшыя два гады. Будзе праведзены аўкцыён і па яго ўмовах новы ўласнік абавязаны будзе аднавіць архітэктурнае аблічча старога будынка. Для гэтага перад зносам былі зробленыя фатаграфіі і чарцяжы старога дома».
Некаторыя дэкаратыўныя элементы са старога дома за дзень да зносу знялі гарадскія службы і павезлі на базу УЖРЭП.
Даведка
Дом на вуліцы Валковіча, 23 быў пабудаваны ў пачатку 20 стагоддзя ў стылі «рускага драўлянага мадэрна». Падобных пабудоў у горадзе больш няма. Да Другой сусветнай вайны ў двары дома стаяў фантан са скульптурамі. Дом да апошняха здзіўляў рэшткамі былой раскошы. На галоўным фасадзе былі захаваныя рэшткі дэкаратыўнага разьбянога дэкору. Кампазіцыйным акцэнтам фасада з’яўляецца асіметрычны эркер (выступ і выглядзе закрытага балкона). Над галоўным уваходам у дом захаваўся каваны казырок працы гродзенскіх майстроў.
У 2005 годзе раён Новы Свет страціў статус ахоўнай зоны і з тых часоў многія драўляныя пабудовы зніклі, іншыя на мяжы зносу. Дом на Ваўковіча пачалі адсяляць ў 2010 годзе. З тых часоў дом не рамантаваўся і не абаграваўся.
