Горад

Пярэселка, Шанхай і Палестына: у Гродне стварылі карту «народнага» раянавання горада пасляваенных гадоў

Гродзенскія гісторыкі Андрэй Вашкевіч і Яўген Махнач падрыхтавалі карту Гродна з указаннем аб’ектаў, якіх часцей за ўсё не пабачыш на афіцыйных картах. Гэта месцы «тусовак» моладзі 1960−70-х гг., а таксама неафіцыйныя раёны, на якія дзяліўся Гродна 1960−70-х гг.

Сёння гродзенцы, якія жывуць у шматпавярховых мікрараёнах Вішняўца ды Альшанкі, часта нават не чулі пра існаванне гродзенскіх Палестыны ды Шанхая. А між іншым гэта толькі сёння сонныя квартальчыкі прыватнай забудовы, якія хаваюцца недалёка ад гістарычнага цэнтра. Яшчэ гадоў 40−50 таму большая частка гродзенскай моладзі жыла менавіта ў гэтых раёнах.

Кажа гісторык Андрэй Вашкевіч: «У кожнага з нас свой Гродна. І пачынаўся ён не з Замкавай Гары і Каложы, а з прапахлых гудронам ды асфальтам мікрараёнаў. Мы раслі ў 1980−90-х гг. і гэтая эпоха яшчэ дачакаецца сваіх летапісцаў, а вось тыя, хто памятае Гродна 1960−70-х гг. ужо немаладыя людзі і асабліва цікава зафіксаваць іх успаміны ў такім картаграфічным варыянце.

Адразу скажу — наша карта ахоплівае адрэзак часу ў чвэрць стагоддзя і моладзь 70-х гг. можа шмат чаго не ведаць пра нефармальнае раянаванне 60-х гг. Гэта быў натуральны працэс — там дзе было найбольш моладзі, там і з’яўляліся моладзевыя групоўкі. Напрыклад густа заселеныя ў 1950-х гг. Цагельня або Учхоз да 1970-х гг. ужо былі зусім ціхімі раёнамі, а Камароўка і Фарты з’явіліся толькі ў другой палове 1960-х гг."

Гісторыкі нанеслі на карту больш 50 аб’ектаў: раёны, пляжы, кінатэатры і іншыя «нефармальныя» тапонімы. Яны падкрэсліваюць, што высвятленне адносін паміж гродзенскай моладзю амаль ніколі не набывала адкрыта крымінальны характар, як гэта было, скажам у Воршы. Цэнтр і Занёманскія сыходзіліся ў сутычках пад навагодняй елкай на Савецкай плошчы або на Старым мосце, але ніхто ніколі не ставіў задачу скалечыць чалавека, або тым больш — забіць яго.

Цікава таксама паглядзець і на мову тапонімаў. Яны адлюстроўваюць тое шматмоўнае асяроддзе, якое існавала ў Гродне пасля Другой сусветнай вайны. Дзеці савецкіх чыноўнікаў і вайскоўцаў гаварылі па-руску, рабочая моладзь актыўна карысталася беларускай мовай, або хаця б трасянкай, а маладыя з даваенных раёнаў умелі па-польску. Толькі не чутно ўжо было ідыша, паколькі яўрэйская абшчына была знішчана ў гады вайны амаль цалкам.

Гісторыкі дзякуюць за дапамогу ў складанні карты старэйшым гродзенцам і запрашаюць да яе далейшага рэдагавання і дапаўнення.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

Грэчка з чарніцамі, жывая музыка і «сарамлівы» стрыптыз. Рэстаранам «Беласток» у Гродне і Grodno ў Беластоку споўнілася 50 гадоў

У Гродне працуе рэстаран «Беласток», а ў польскім Беластоку – бар Grodno. У 1974 годзе…

5 лістапада 2024

«Прабіце, калі ласка». Як у Гродне адным талончыкам ламалі сістэму

Гродзенскія кантралёры - самыя суровыя, а пасажыры - самыя дружныя. Квіток можна на выхадзе з…

4 лістапада 2024

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024

«Акцэнт» пашыў пальчаткі, «Макей» — сумкі. Як гродзенка паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы

Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…

28 кастрычніка 2024