Горад

Пярэселка, Шанхай і Палестына: у Гродне стварылі карту «народнага» раянавання горада пасляваенных гадоў

Гродзенскія гісторыкі Андрэй Вашкевіч і Яўген Махнач падрыхтавалі карту Гродна з указаннем аб’ектаў, якіх часцей за ўсё не пабачыш на афіцыйных картах. Гэта месцы «тусовак» моладзі 1960−70-х гг., а таксама неафіцыйныя раёны, на якія дзяліўся Гродна 1960−70-х гг.

Сёння гродзенцы, якія жывуць у шматпавярховых мікрараёнах Вішняўца ды Альшанкі, часта нават не чулі пра існаванне гродзенскіх Палестыны ды Шанхая. А між іншым гэта толькі сёння сонныя квартальчыкі прыватнай забудовы, якія хаваюцца недалёка ад гістарычнага цэнтра. Яшчэ гадоў 40−50 таму большая частка гродзенскай моладзі жыла менавіта ў гэтых раёнах.

Кажа гісторык Андрэй Вашкевіч: «У кожнага з нас свой Гродна. І пачынаўся ён не з Замкавай Гары і Каложы, а з прапахлых гудронам ды асфальтам мікрараёнаў. Мы раслі ў 1980−90-х гг. і гэтая эпоха яшчэ дачакаецца сваіх летапісцаў, а вось тыя, хто памятае Гродна 1960−70-х гг. ужо немаладыя людзі і асабліва цікава зафіксаваць іх успаміны ў такім картаграфічным варыянце.

Адразу скажу — наша карта ахоплівае адрэзак часу ў чвэрць стагоддзя і моладзь 70-х гг. можа шмат чаго не ведаць пра нефармальнае раянаванне 60-х гг. Гэта быў натуральны працэс — там дзе было найбольш моладзі, там і з’яўляліся моладзевыя групоўкі. Напрыклад густа заселеныя ў 1950-х гг. Цагельня або Учхоз да 1970-х гг. ужо былі зусім ціхімі раёнамі, а Камароўка і Фарты з’явіліся толькі ў другой палове 1960-х гг."

Гісторыкі нанеслі на карту больш 50 аб’ектаў: раёны, пляжы, кінатэатры і іншыя «нефармальныя» тапонімы. Яны падкрэсліваюць, што высвятленне адносін паміж гродзенскай моладзю амаль ніколі не набывала адкрыта крымінальны характар, як гэта было, скажам у Воршы. Цэнтр і Занёманскія сыходзіліся ў сутычках пад навагодняй елкай на Савецкай плошчы або на Старым мосце, але ніхто ніколі не ставіў задачу скалечыць чалавека, або тым больш — забіць яго.

Цікава таксама паглядзець і на мову тапонімаў. Яны адлюстроўваюць тое шматмоўнае асяроддзе, якое існавала ў Гродне пасля Другой сусветнай вайны. Дзеці савецкіх чыноўнікаў і вайскоўцаў гаварылі па-руску, рабочая моладзь актыўна карысталася беларускай мовай, або хаця б трасянкай, а маладыя з даваенных раёнаў умелі па-польску. Толькі не чутно ўжо было ідыша, паколькі яўрэйская абшчына была знішчана ў гады вайны амаль цалкам.

Гісторыкі дзякуюць за дапамогу ў складанні карты старэйшым гродзенцам і запрашаюць да яе далейшага рэдагавання і дапаўнення.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024