Людзі і справы

Пратэсты апазіцыі як турыстычны брэнд: адкуль з’явіўся самы вядомы турыстычны сімвал сучаснага Вроцлава

З-пад помніка Леніну вызірае бронзавая фігурка «дармаедзіка» з вялікай лыжкай ці пустой патэльняй. Мяркую, такі скульптурны герой нашага часу хутка стаў бы турыстычнай цікавосткай і абавязковым месцам наведвання ў Гродне. А заадно, назбіраў бы ў шапку патрэбныя для развіцця турыстычнай інфраструктуры грошы. Толькі ці згодзяцца ўлады Гродна ўслед за калегамі з Вроцлава зрабіць народныя пратэсты мясцовых жыхароў турыстычным брэндам горада? Палякам на пераасэнсаванне пратэстных графіці і мітынгаў у турыстычныя цікавосткі і брэндавыя сувеніры спатрэбілася 20 гадоў.

Скульптуркі-красналюдкі з’явіліся на вуліцах Вроцлава на пачатку 2000-х як напамін аб пратэстных акцыях «сацыялістычнага сюррэалізму» пад кіраўніцтвам Вальдэмара Фыдрыха
Зараз у Вроцлаве малыя гномы-красналюдкі цікуюць за людзьмі з-за кутоў, вылазяць на сонца з-пад дамоў, сядзяць на падваконнях, чакаюць каля ўваходаў у крамы і гатэлі. Яны такія мілахі, што мімаволі хочацца да іх дакрануцца, сфатаграфаваць і даведацца аб іх гісторыі. І вось тут непадрыхтаванага турыста чакае неспадзянка. Аказваецца, вроцлаўскія красналюдкі прышлі не з народных казак, а з народнага супраціву сацыялістычным уладам у сярэдзіне 80-х гадоў мінулага стагоддзя.
Красналюдкі, як і людзі, маюць розныя здольнасці. Але гэта не перашкаджае ўсім разам падарожнічаць па горадзе і знаёміцца
Падняў хвалю баламуцтва ў Вроцлаве мастак Вальдэмар Фыдрых. З яго лёгкай рукі выявы гномаў у аранжавых каўпаках пачалі з’яўляцца на сценах будынкаў у знак пратэсту супраць камуністычнай улады. Аранжавы колер, паводле мастака, меў стварыць альтэрнатыву чырвонаму, што запаланяў прастору праз савецкія сцягі і транспаранты.

Самай вядомай акцыяй «Аранжавай альтэрнатывы» была дэманстрацыя на Свідніцкай плошчы, куды арганізатары заклікалі прыйсці ў касцюмах гномаў - у каўпаках ды плашчах аранжавага колеру. Паблюзнерыць на галоўнай плошчы выйшла многа людзей. Яны танчылі, весяліліся і ўвогуле паводзілі сябе як і належыць нармальным гномам. Нават спявалі дзецям калыханкі і раздавалі цукеркі.

Казачныя красналюдкі любяць дзяцей больш за дарослых. Яны прыходзяць, калі ў дзіцячай спальні гасне святло і расказваюць казкі. Але ў Вроцлаве пабачыць самага сапраўднага красналюдка можна і днём
Канечне, міліцыя заклікала разысціся і спыніць несанкцыянаваны сход. Канечне, прыехалі аўтазакі і супрацоўнікі пачалі хапаць гномаў. Тут гномы і самі праявілі нарэшце грамадзянскую пазіцыю — пачалі хапаць за шыварат адзін аднаго і таксама цягнуць да міліцэйскіх фургонаў. А калі машыны запоўніліся, пачалі абурацца, што ім не хапіла месца. Поспех акцыі і вялікі публічны рэзананс забяспечыла яе поўная абсурднасць: «Нельга сур’ёзна ставіцца да паліцэйскага афіцэра, каторы падчас допыту пытаецца, чаму вы ўзялі ўдзел у незаконным мітынгу гномаў», — каментаваў пазней Вальдэмар Фыдрых.
Красналюдкі могуць пасяляцца ў самых розных месцах горада. На шпацыры варта глядзець не толькі па баках, але і пад ногі, каб не пакрыўдзіць якога з малых жыхароў горада.
Праз два дзесяцігоддзі, у 2001-м, на той самай Свідніцкай красналюдкі з’явіліся ўжо на законных падставах. Тут усталявалі помнік «Аранжавай альтэрнатыве» — скульптурку бацькі-гнома аўтарства Олафа Бжэскага. Можна сказаць, што на тым канфлікт красналюдкаў з уладамі быў вычарпаны, а пратэстная частка гісторыі горада і краіны паступова ператварылася ў турыстычную цікавостку.

Горад ад такой супрацы толькі выйграў, бо красналюдкі прыносяць мясцовым уладам добры прыбытак. Уладальнікі крамаў, атэляў і кавярняў усталёўваюць забаўныя скульптуркі каля сваіх будынкаў і прыдумваюць смешныя гісторыі сваіх красналюдкаў, каб прывабіць турыста прыйсці ў гэта месца. Улады зарабляюць як мінімум на ўзгадненні формы скульптуры і выдачы дазволу на яе ўстаноўку. Для турыстаў яны — несумненная падстава як мінімум для здымка ці ўсмешкі.

Сучасныя красналюдкі дапамагаюць гораду ва ўсім. Вось гэты, напрыклад, працуе на добраўпарадкаванні наберажнай Одры, дзе любяць шпацыраваць гараджане і турысты
Зараз у Вроцлаве «жыве» каля 300 красналюдкаў. Прыезджым яны могуць нават замяніць гіда і без дапамогі людзей пазнаёмяць турыстаў з горадам над Одрай. Праз сайт красналюдкаў у сеціве можна знайсці маршруты шпацыраў ад красналюдка да красналюдка, ці рознага кшталту квэсты і заданні па іх пошуку. Таксама красналюдкі распавядаюць на сайце свае гісторыі і гісторыю горада на свой лад. Ды і сярод сувеніраў з Вроцлава забаўкі-гномікі займаюць вялікую долю. Каму ж не захочацца забраць з сабою частачку вясёлай магіі вольнага горада.
Замкнуць сваю любоў на мосце праз Одру хочуць шматлікія закаханыя пары. Калі цяжар замкнёных пачуццяў робіцца задужым, то ўлады замкі здымаюць. Аб гэтым папярэджваюць у мясцовай прэсе, каб ахвотныя маглі прыйсці у прызначаны час і забраць свае замочкі
Такім чынам, красналюдкі з’ядналі ў сабе і гісторыю «сацыялістычнага сюррэалізму», і памяць аб героях супраціву, і патрэбы сучаснага турыстычнага горада. Мяркую, такое магчыма толькі праз павагу і любоў да людзей — блізкіх і далёкіх. Мабыць, таму назву гэтага горада часам хочацца напісаць як Вроц-LOVE, каб, забіраючы з сабой сувенірнага красналюдка, пакінуць сваё сэрца ў яго надзейных руках.
Напэўна. многія турысты пакінулі свае сэрцы ў гэтым прыгожым і гасцінным горадзе. Красналюдак захоўвае іх у надзейных руках і шле вітанкі: з Вроцлава, з любоўю

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Прабіце, калі ласка». Як у Гродне адным талончыкам ламалі сістэму

Гродзенскія кантралёры - самыя суровыя, а пасажыры - самыя дружныя. Квіток можна на выхадзе з…

4 лістапада 2024

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024

«Акцэнт» пашыў пальчаткі, «Макей» — сумкі. Як гродзенка паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы

Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…

28 кастрычніка 2024

7 атмасферных месцаў Гродна, якія варта наведаць на Хэлоўін

Набліжаецца Хэлоўін, час восеньскага настрою і містыкі. Пакуль у Беларусі яго цэнзуруюць, Hrodna.life сабраў атмасферныя…

25 кастрычніка 2024