Пошукавыя сістэмы перапоўненыя запытам «уладкавацца на працу пасля 50 гадоў». А што, калі працаўладкоўвацца даводзіцца ў эміграцыі, калі да прадузятасці дадаюцца іншыя складанасці? Гэта пасля пераезду ў Польшчу адчуў на сабе беларус Яўген. Ён змяніў тры краіны ў Еўропе і пачаў зарабляць у шэсць разоў больш, чым на радзіме.
Пасля падзей 2020 года і пасля пачатку расійскай агрэсіі супраць Украіны многія беларусы былі вымушаныя з’ехаць у Польшчу і іншыя краіны. Напрыклад, за пяць гадоў насельніцтва Беларусі паводле афіцыйных звестак скарацілася амаль на 301 тысячу чалавек. Сярод іх — не толькі памерлыя, але і тыя, хто з’ехаў з краіны па палітычных і эканамічных прычынах. У эміграцыі складана: і ўладкавацца на працу, і вывучыць мову, і знайсці жыллё. Асабліва складана, калі табе ўжо за 50.
Яўгену 52 гады. З’ехаў з Беларусі ён тры гады таму, калі пачалася вайна ва Украіне, а да мужчыны прыйшлі з «тых самых» органаў з нагоды яго ўдзелу ў мітынгах. Але першай прычынай стала эканамічная.
Яўген 13 гадоў займаўся бізнэсам у сферы дызайну, фатаграфіі і рэкламы ў Віцебску. Даходы выдаткоўваў на пашырэнне фірмы, потым — на заробкі супрацоўнікам і падаткі. Рэшту — на сябе. «Апошнія год-два перад тым, як я выязджаў, падаткі як быццам сышлі з глузду зусім. Мне заставалася толькі прадаць [бізнэс] за капейкі», — распавёў мужчына. Гэта ён і зрабіў.
«Пачынаў з абсалютнага нуля, і бізнэс вельмі нават нядрэнна разросся. Але вынік атрымаўся такі, што я вышэй за галаву скокнуць не мог. Бізнэс спыніўся на нейкім узроўні росту, і ўсё, далей нічога не рухалася. Я зразумеў, што прасвету ў Беларусі не будзе, і вырашыў, што трэба нешта мяняць і выязджаць», -распавёў мужчына.
Выдаткаваў апошнія зберажэнні на ровар
Першай кропкай для Яўгена ў 2022-м годзе стала Чэхія. Там Яўген уладкаваўся на завод. «Натуральна, праца была нязвыклая — я ніколі не быў на заводзе, а там давялося». Так прайшлі тры месяцы. Яўгену захацелася чагосьці новага — ён паехаў папрацаваць у Нямеччыне. А праз год, калі віза пачала заканчвацца, прыехаў у Польшчу. Тут ён атрымаў дадатковую абарону (адзін са спосабаў легалізацыі ў краіне, дае від на жыхарства — Hrodna.life).
Для пачатку Яўген абраў працу кур’ера — варыянт заробку з самым хуткім афармленнем. «Маеш ровар — добра. Не маеш — ідзеш пешшу. Мапед, аўтамабіль — яшчэ лепш», — распавядае мужчына. На той момант ён выдаткаваў апошнія зберажэнні на ровар. Таму «з задавальненнем ездзіў і зарабляў нейкія грошы». Іх хапала на ежу і жыллё. «Я ведаў і разумеў, што мне давядзецца тут працаваць не менш, чым у Беларусі», — распавёў мужчына.
Свой далейшы працоўны шлях Яўген апісвае як «атрымалася паездзіць то там, то там». Зноў працаваў у Германіі. Падпрацоўваў на здымках у масоўцы. Але грошай з гэтай працы з цяжкасцю хапала на ежу. «Што ўжо казаць аб аплаце кватэры», — успамінае Яўген.
«Не хочуць браць людзей пасля 50»
Таму мужчына «днямі сядзеў», уткнуўшыся ў тэлефон у пошуках працы. Правяраў рускамоўныя групы ў Facebook, дзе прапануюць працу. А пасля выпадкова знайшоў агенцтва ў Facebook, праз якое і атрымаў тую жаданую працу, — у рэкламнай фірме.
«У асноўным не хочуць браць [людзей пасля 50 гадоў]», — кажа пра працадаўцаў мужчына. Каб не сутыкацца з прадузятасцямі пра ўзрост, Яўген вырашыў пра яго прыхлусіць. «Я выглядаю маладзей, таму мы схавалі гэты факт. Прымаладзілі мяне трошкі», — смяецца мужчына. Схаваць узрост прапанавала само агенцтва — паведаміла, што Яўгену 45 гадоў.
Агенцтва занятасці, якія спецыялізуюцца на запатрабаваных прафесіях, — папулярны спосаб пошуку працы. Таксама ў Польшчы можна шукаць вакансіі на платформах Pracuj.pl, PL Praca.
Журналіст Hrodna.life паглядзеў аб’явы аб працы ў рускамоўных пабліках. Сапраўды, у некаторых з іх адразу паказана — узрост кандыдата не павінен перавышаць 50 або 55 гадоў, а часам нават і 45 гадоў.
Польшча фіксіруе недахоп сярод работнікаў фізічнай працы, у галіне медыцыны і адукацыі, і сярод кваліфікаваных спецыялістаў.
Усяго больш за 135 тыс. беларусаў афіцыйна працуе ў Польшчы і ахоплены сістэмай сацыяльнага страхавання. Яны на другім месцы па колькасці сярод замежнікаў. Разбіўку па ўзростам не пазначыі. Па дадзеных BEROC за 2022 і 2023 год, больш за 50% мігрантаў з Беларусі — ва ўзросце 20−39 гадоў. Для замежнікаў існуюць праграмы інтэграцыі, перанавучання і моўныя курсы.
Працу мары знайшоў праз агенцтва
Веданне мовы да пераезду мужчына ацэньвае як «-1». Ён вучыў яго па праграме інтэграцыі ў рамках атрымання дадатковай абароны і самастойна. Рэзюмэ склаў на польскай. Начальства — палякі, іх ён пераканаў, што «слаба можа казаць, але ўсё разумее». А для самой працы трэба было «запомніць некалькі слоў». Цяпер ён шмат размаўляе на працы з палякамі і давучвае мову. «Увесь час залазіць у „тлумач“ (перакладчык — Hrodna.life) цяжка», — тлумачыць той. Ён лічыць, што ўсе беларусы разумеюць палякаў - калі вучылі беларускую мову ў школе.
Зараз у абавязкі Яўгена ўваходзіць выраб рэкламы, паклейка і лазерная гравіроўка, падобнымі да якіх ён займаўся ў Беларусі. Гэта праца і рукамі, і на камп’ютары. У Беларусі ён рабіў рэкламу ад пачатку і да канца. У Польшчы — вялікая фірма, там у кожнага свая сфера адказнасці. З кліентамі маюць зносіны самі дырэктары.
Яўгену не прыйшлося пацвярджаць дыплом ці іншыя дакументы — з сабой ён не ўзяў нічога, акрамя пашпарта. «Вельмі моцна марыў - дапамагло», — кажа пра сваю працу мужчына.
Даход вырас у шэсць разоў
Даход Яўгена вырас у шэсць разоў. Нават у Чэхіі, дзе працаваць было складана, ён быў вышэйшы, чым у Беларусі. Жыллёвыя ўмовы мужчына пакуль не палепшыў, але можа сабе дазволіць больш, чым на радзіме. «Я як толькі прыехаў за мяжу, адразу адчуў сябе лепей», — распавёў ён. Пра будучыню і фінансах мужчына «не перажывае наогул». Яму падабаецца мясцовы клімат. У думках купля кватэры. Пенсію ён прадстаўляе «з добрым адкрытым бізнэсам» у Польшчы.
-Калі чалавек пераязджае з грашыма, лепш адразу купіць дом, каб было сваё жыллё. Калі чалавек пераязджае з меншымі грашыма, думаю, яму трэба купіць сабе хоць бы аўтамабіль. Маючы аўтамабіль, ты можаш займацца кур’ерскай [працай], быць таксістам. Калі ты прыехаў як я, з сотняй долараў у кішэні, шукай добрае агенцтва, — раіць мужчына.
Сваёй памылкай ён называе толькі тое, што не пераехаў раней. Яўген плануе заставацца ў Польшчы і прафесійна развівацца там. Але пра гады, выдаткаваныя на развіццё бізнесу ў Беларусі, ён не шкадуе: «Усё павінна было адбыцца так, як яно адбылося».
Чытайце таксама: Кіраўніку — 2500 рублёў, дворніку — 2501 рубель. Якіх супрацоўнікаў з заробкам у $ 1000 шукаюць у Гродне?
