Людзі і справы

Сябры пайшлі ў лес, а трапілі ў РАУС, дзе іх пратрымалі 10 гадзін

Маладыя людзі ў верасні вырашылі схадзіць у лес з намётамі. Убачылі лясны пажар і паведамілі пра гэта ў МНС. Раніцай да іх прыйшла міліцыя, і наступны дзень яны правялі ў РАУСе. Там іх пратрымалі 10 гадзін, задавалі асабістыя пытанні, забралі тэлефоны, білі па вушах і пагражалі праблемамі з вучобай, каб вымусіць прызнацца ў падпале. Пазней вінаватых знайшлі, але выбачацца ці падзякаваць за аператыўную інфармацыю міліцыянеры не палічылі патрэбным. УУС сітуацыю не каментуе.

— Мы з сябрамі вырашылі пайсці 1 верасня ў лес, узялі з сабой намёты, спальнікі і хацелі пераначаваць у лесе. Нас было пяцёра. Тры чалавекі чакалі ва ўмоўленым месцы. Мы з сябрам павінны былі падыйсці пазней. Па меры прыбліжэння да месца збору мы ўбачылі, што лес гарыць, — расказвае Варвара, якая была там з сябрамі.

Пад’ехаўшы да сяброў, маладыя людзі выклікалі МНС, сабралі рэчы і пайшлі насустрач. Па дарозе яны сустрэлі супрацоўнікаў міліцыі, якія прыехалі першымі. Міліцыянты запісалі дадзеныя чалавека, з тэлефона якога выклікалі МНС, і паехалі далей. Праз некаторы час пад’ехалі пажарныя і хуткая дапамога. Сябры пайшлі дамоў да аднаго з іх. Пазней выявілася, што ў лесе гарэў экскаватар.

На наступны дзень, 2 верасня, каля 6.00 дадому да аднаго з маладых людзей прыехала міліцыя і папрасіла ўсіх паехаць з імі ў Ленінскі РАУС на допыт. «Першапачаткова сказалі: мы вас апытаем за 15 хвілін, адпусцім і прывязем назад дамоў. Мы адмаўляліся і прасілі зрабіць апытанне на месцы. Мы ж нічога не ведалі: прыйшлі, а лес гарыць». Але міліцыя патрабавала паехаць з імі, і маладыя людзі згадзіліся.

«Мужыку 40 гадоў, а яго вельмі цікавіла маё асабістае жыццё»

Спачатку іх завязлі ў лес на тое месца, дзе быў пажар. «Яны (міліцыянты) дасталі тэлефоны, пафоткалі світанак, пахадзілі кругамі і паехалі назад. Гэта заняло хвілін 40», — расказвае Варвара.

Фота прадастаўлена гераіняй матэрыяла
Каля сёмай рана іх прывезлі ў аддзяленне. Аднаго з пяці чалавек, які мае экаанархічные погляды, ізалявалі ад усіх і завялі ў іншае крыло будынка. Першай апытвалі Варвару, астатнія чакалі каля кабінету. Ніхто з супрацоўнікаў не прадставіўся і не сказаў, у якім статусе знаходзяцца маладыя людзі. Калі яны запытвалі пра свой статус, ім адказвалі: «Ты тут ніхто». Калі прасілі прадставіцца, ігнаравалі. А бэйджыкі з імем хавалі ў кішэню.

— Мяне пачалі дапытваць. Адразу ціск, пагрозы, домыслы, — узгадвае Варвара. — Пытаў, што я ведаю пра пажар. Ён проста быў, я яго бачыла — вось усё, што я ведаю. Потым пачаліся пытанні асабістага характара: з кім я камунікую, з кім я сплю. Мужыку 40 гадоў, а яго вельмі цікавіла маё асабістае жыццё. Гэта было вельмі непрыемна і ціснула маральна.

У Варвары пыталі асабістыя дадзеныя. Калі даведаліся, што яна вучыцца ў ГрДУ, сказалі нічога не замоўчваць, бо будуць праблемы з вучобай. Супрацоўнік, які яе апытваў, не прадставіўся. Варвара змагла ідэнтыфікаваць яго асобу толькі па дыпломам на сцяне ў кабінеце. Гэта быў старшы лейтэнант Артур Марэцкі. Падчас допыту ён некалькі разоў сыходзіў з кабінета хвілін на 20, пасля чаго і апытанне зацягвалася.

«У адной дзяўчынкі былі «тунэлі» ў вушах. Пры ўваходзе і выхадзе з кабінета супрацоўнік балюча пстрыкаў яе па «тунэлям»

Падчас допыту выявілася, што сярод сяброў ёсць грамадзянін Расіі і грамадзянка Украіны. «Гэта спарадзіла кучу домыслаў і пытанняў. Пыталіся, адкуль мы іх ведаем, чаму мы з імі таварышуем, хто яны і што робяць у Беларусі. Спрабавалі распаліць недавер да іх: «А раптам гэта яны былі?"Я ўпэўнена ў сваіх сябрах. І ўсё гэта суправаджалася матам. Я напэўна ў жыцці столькі мата не чула, як у міліцыі», — расказвае Варвара.

Допыт цягнуўся каля гадзіны. Пасля допыту Варвару выпусцілі на калідор і сказалі чакаць. Колькі, не ўдакладнілі.

Падобнаму ціску падверглі і іншых маладых людзей. «У адной дзяўчынкі былі „тунэлі“ ў вушах. Пры ўваходзе і выхадзе з кабінета супрацоўнік балюча пстрыкаў яе па „тунэлям“. Яна казала, што ёй непрыемна. А яе пыталі, навошта ёй падстаўкі для патэльняў у вушах», — кажа Варвара. Хлопца, якога адвялі ў іншае крыло, прама абвінавачвалі ў падпале экскаватара. Пыталі пра асабістае жыццё і значэнне татуіровак. Абвінавачвалі ў акцыях, пра якія ён не ведаў. Хлопца з Расіі пыталі пра перакананні і асабістае жыццё.

У туалет хадзілі ў суправаджэнні супрацоўнікаў, есці і піць не дазвалялі

Каля 10 раніцы адзін з супрацоўнікаў сказаў, што прыехала начальства, і забраў у маладых людзей тэлефоны. У грамадзян іншых краін — пашпарты. Калі рабяты адмаўляліся, ім пагражалі «суткамі». У туалет дазвалялі хадзіць толькі ў суправаджэнні супрацоўнікаў міліцыі, есці і піць не дазвалялі.

апытанні пад пратакол скончыліся да 9 раніцы. Пазней маладзёнаў трымалі ў будынку без тлумачэння прычынаў. На пытанні, колькі ім яшчэ сядзець, адказвалі: пачакайце, зараз скончыцца. Тэлефоны не вярталі, у сувязі з роднымі ці адвакатам адмаўлялі. Спусціцца да дзяжурнага на першы паверх і адтуль паведаміць бацькам, дзе яны знаходзяцца, таксама не дазвалялі. Марэцкі, які дапытваў Варвару і ў кабінеце якога былі ўсе тэлефоны, выходзіў з кабінета праз чорны ход, каб лішні раз не сустракацца з імі. А потым увогуле сказаў, што ў яго «адсыпны» і сыйшоў дамоў, зачыніўшы кабінет на ключ.

Праз пэўны час допыты пачаліся па новаму кругу. «Зайшла, машынальна скрыжавала рукі, што выклікала хвалю крыку: «Як стаіш, рукі па швах!». Потым Варвары далі тэлефон і яна патэлефанавала бацькам.

У РАУСе трымалі з 7.00 да 18.00

Ужо вечарам у маладых людзей пад пагрозамі узялі адбіткі пальцаў і ДНК. «Доўга шукалі чалавека, які ўмее гэта рабіць. Хтосьці ў адпачынку, кагосьці няма. Вельмі няўмела гэта рабілі. Каб узяць біяматэрыял — кавалак пазногця — далі вялізныя тупыя канцылярскія нажніцы. Сказалі: «Не падабаецца — выдзірайце пазногаць!», — кажа Варвара.

Каля 18.00 грамадзян Беларусі адпусцілі. Грамадзян з іншых краін павезлі на паліграф, дзе задавалі пытанні, не звязаныя з пажарам: пра дзейнасць у Беларусі і асабістае жыццё. Іх выпусцілі толькі каля 19.00. Копіі пратаколаў маладыя людзі не атрымалі, хоць і прасілі.

Раней абвінавачаныя, цяпер — сведкі

3 верасня з’явіўся тэкст ад УУС Гродзенскага аблвыканкама, дзе сказана, што экскаватар пашкодзіў 37-гадовы гродзенец. «Полымя ўбачыла кампанія маладых людзей, якая адпачывала побач, яны і паведамілі аб пажары», — гаворыцца пра сяброў Варвары ў тэксце.

У дачыненні да гродзенца была ўзбуджаная крымінальная справа па артыкуле «хуліганства». Зараз справай займаецца Следчы камітэт, Варвара праходзіць як сведка. Наконт падзей верасня і затрымання сябры раіліся з праваабаронцамі з арганізацыі «Вясна».

— Як патлумачылі праваабаронцы, ДНК і адбіткі пальцаў пад пагрозамі былі ўзяты з-за поглядаў аднаго з рабят. Ён анархіст, чамусьці і нас запісалі ў гэтыя шэрагі, — кажа Варвара.

Атрымаць каментар у Ленінскім РАУСе пакуль не атрымалася.

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024