Спадчына

П — Панятоўскі. 5 фактаў пра караля які «такую краіну разваліў»

Станіслаў Аўгуст Панятоўскі вядомы як апошні кароль Рэчы Паспалітай. Пры ім найбуйнейшая краіна ў Еўропе скончыла сваё існаванне. Але ці толькі гэтым мы можам узгадаць апошняга караля? Чытайце 5 фактаў пра Станіслава Аўгуста Панятоўскага ў новым артыкуле «Гарадзенскай азбукі».

«Гарадзенская азбука» ад Hrodna.life — гэта 32 артыкулы пра цікавосткі Гродна. Кожнаму з іх адпавядае адна з літар алфавіту. А — Ажэшка, Б — Баторый, В — Вітаўт і так далей. У кожным артыкуле азбукі вы знойдзеце па пяць цікавых фактаў аб адметных гродзенскіх асобах, месцах ці з’явах.

Панятоўскі. Малюнак: Ігар Варкулевіч

1. Атрымаў добрую адукацыю і быў неблагім аратарам

Станіслаў Панятоўскі нарадзіўся 17 студзеня 1732 года ў сям'і кракаўскага кашталяна Станіслава Панятоўскага і дачкі найбагацейшага магната Казіміра Чартарыйскага Канстанцыі. Малады Панятоўскі атрымаў добрую адкуацыю. Доўгі час жыў у Англіі, дзе дэталёва вывучаў парлменцкі строй. Дзякуючы свайму аратарскаму майстэрству, у 20 год Панятоўскі звярнуў на сябе ўвагу ў Сейме Рэчы Паспалітай.

2. Стаў каралём дзякуючы Чартарыйскім і Кацярыне ІІ

Калі Панятоўкаму было 23 гады, ў яго закахалася вялікая княгіня Кацярына Аляксееўна. Пасля смерці караля Аўгуста ІІІ, у 1764 годзе, Панятоўскага прасунулі кандыдатам на трон караля Рэчы Паспалітай. Гэта зрабіла партыя Чартарыйскіх. Пры ўдзеле шляхты і падтрымцы Кацярыны ІІ Станіслаў Аўгуст Панятоўскі стаў новым каралём Рэчы Паспалітай.

3. Намагаўся адмяніць «liberum veto»

Пасля абрання на трон Панятоўскі распачаў рэформы. У войсках кароль увёў новыя віды зброі, а таксама замяніў кавалерыю пяхотай. Намагаўся адмяніць «liberum veto» — права, якое дазваляла любому члену Сейма накласці забарону на любое рашэнне. Рэформы таксама закранулі эканамічную і заканадаўчую сістэму краіны. Пры падтрымцы Панятоўскага Антоній Тызенгаўз распачаў у Гродне змены. Дзякуючы якім ў горадзе з’явіўся новы прамысловы раён — Гарадніца.

4. Хацеў стварыць галерэю, не горшую за Эрмітаж

Кароль рабіў усё магчымае каб упрыгожыць Варшаву. Панятоўскі планаваў стварыць мастацкі музей, які б быў не горш за Эрмітаж у Санкт-Пецярбурзе. Творы для новай галерэі набываліся ў Лондане.

5. Пакінуў ў Гродне тры рэзідэнцыі

Фальваркі Гродзенскай каралеўскай эканоміі часткова належалі каралю польскаму і валяікаму князю літоўскаму — Станіславу Аўгусту Панятоўскаму. Две з трох рэзідэнцый названы ў гонар караля: Станіславова і Аўгустова. Назва трэцяй — Панямунь, паходзіць ад назвы ракі, дзе яна месціцца. Зараз гэтыя рэзідэнцыі ўваходзяць у сучасныя межы Гродна.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024