Людзі і справы

Паслухаць Ціханоўскую, патэлефанаваць бацькам, схадзіць у бар. Як гродзенцы за мяжой святкуюць Новы год і Каляды

Каляды — асноўнае сямейнае свята, але бацькам у Беларусь трэба патэлефанаваць менавіта на Новы год. Сустракаць апоўначы можна пачаць разам з Тихановской — і далей выпіваць кожны гадзіну аж да Новага года ў Нью-Ёрку. Аліўе павінен быць на стале нават на беразе Атлантычнага акіяна. Hrodna.life спытаў у гродзенцаў, якія жывуць за мяжой, як яны святкуюць Новы год і як гэтае свята адрозніваецца ў іх краінах ад таго, да якога мы звыклі ў Беларусі.

Імёны некаторых герояў зменены на іх просьбу.

Францыя: фуагра і вустрыцы замест аліўе

Марыя пераехала ў Францыю два гады таму. Гэты Новы год яна плануе адзначыць са сваім маладым чалавекам у Амстэрдаме. «Неабходна маральная разрадка пасля цяжкага года», — патлумачыла дзяўчына.

«У Францыі ўсе адзначаюць Каляды з сем’ямі, гэта галоўная падзея. А Новы год звычайна праходзіць з сябрамі альбо ў вузкім коле, — кажа Маша. — Асноўная рэлігія ў краіне — каталіцызм. Я праваслаўная, але Раство адзначаю з сям’ёй хлопца 25 снежня ўжо другі год».

Фота ілюстрацыйнае: Chad Madden, unsplash.com

Асаблівых адрозненняў у святкаванні Калядаў у Беларусі і Францыі яна не бачыць. «Усё як звычайна: перадкалядная мітусня, купля падарункаў для блізкіх, сямейная калядная вячэра і сустрэча самога Новага года».

А вось меню адрозніваецца значна. «У Беларусі сталы б’юцца ад разнастайнасці страў. У Францыі ж меню складаецца з аперытыва (l'apéro), то бок лёгкіх закусак; першай стравы (l'entrée) — звычайна гэта фуагра або вустрыцы; асноўнай стравы (le plat) — гэта можа быць што заўгодна, звычайна мясная страва і гарнір. Далей сырная талерка (une assiette de fromage) і дэсерт (le dessert) — традыцыйны торт у выглядзе каляднага палена (la bûche)».

Розніца ў часе зімой у Парыжы ў параўнанні з Мінскам — дзве гадзіны, так што звычайна Марыя сустракае спачатку Новы год са Святланай Ціханоўскай, а затым паводле французскага часу.

У Францыі Новы год адзначаюць больш сціпла і сумна, чым у Беларусі, лічыць Маша.

«Звычайна мы [у Беларусі] сустракаем з бацькамі, а затым сустракаемся з сябрамі або ладзім грандыёзныя вечарынкі, якія могуць зацягнуцца на пару дзён. У Францыі не так, тут выдаткоўваюць усю энергію на Каляды».

Фота ілюстрацыйнае: Mick Haupt, unsplash.com

Дзяўчына лічыць, што ў Францыі няма такой святочнай і зладжанай атмасферы, як у Беларусі. «Свята [у Беларусі] адчуваецца больш — шмат салютаў, крыкаў „З Новым годам“ кожнаму сустрэчнаму», — патлумачыла Маша.

Дзяўчына ўдакладніла, што гэта толькі яе асабісты досвед з аднаго рэгіёну — поўдня Францыі. «Магчыма, у Парыжы зусім іншая атмасфера. Але ўсё роўна, я аддаю перавагу праводзіць навагоднія святы на радзіме», — кажа Марыя.

Партугалія: замест ікры — селядзец пад футрам

«Першы раз тут буду святкаваць. Дакладна не ведаю як, але салюту не чакаю», — кажа Кацярына, якая два месяцы таму пераехала ў Партугалію. Дзяўчына пакуль што «разабралася» з Калядамі. Ёй здаецца, што ў гэтай краіне яны важней, і наўрад ці партугальцы моцна святкуюць Новы год.

У яе звычайна два варыянты на Каляды. Першы — з бацькамі. «Мы з матуляй тыдзень прыдумляем меню, потым глядзім „Прастаквашына“ ці „Гары Потэра“, гатуем, упрыгожваем ўсё і сервіруем стол».

Другі варыянт — з сябрамі. Кацярына кажа, што ў яе асяроддзі каталіцкія Каляды звычайна ігнаруюць, бо многія праваслаўныя. «Напрыклад, калі я жыла ва Украіне, было так. Таму я збірала ўсіх і прымушала. Я не накрывала такую паляну, як з маці, але ўсё адно».

Фота ілюстрацыйнае: Alina Belogolova, unsplash.com

Сёлета гродзенка накрывае «вялікую паляну». «У мяне тут ужо ёсць новыя сябры — і мы проста разыдземся па поўнай», — распавяла Кацярына.

Са страў дзяўчына плануе прыгатаваць селядзец пад футрам. У асноўным меню будзе адрознівацца з-за адсутнасці «нашых» прадуктаў ці складанасці іх знайсці. «Тут шмат новага і смачнага. І на ікру грошай няма», — кажа Каця.

Святкаваць Новы год плануе па мясцовым часе, а па беларускім «чыста сімвалічна»: трэба будзе тэлефанаваць бацькам і віншаваць.

Фларыда: аліўе на беразе акіяна

Па словах Ганны, у Філадэльфіі практычна ніхто не адзначае Новы год. «Адразу пасля Каляд ужо выкідаюць елкі, затое ставяць іх у лістападзе пасля Дня Падзякі». Па словах дзяўчыны, елкі прадаюць на кожным рагу ад $ 25 да $ 150, яны ўсё пышныя, як з малюнка. «Ёсць фермы, дзе ты можаш сам выбраць і высечы за капейкі», — кажа дзяўчына.

Ганна жыве ў Амерыцы ўжо сем гадоў. Сёлета яна з сям’ёй едзе адзначаць Новы год на бераг акіяна ў Фларыду.

«Святкуем спачатку паводле беларускага часу: адкрываем шампанскае, загадваем жаданне на сурвэтцы, спальваем яе і п’ем». Розніца ў часе паміж краінамі зімой — 8 гадзін.

Гродзенцы распавядаюць дзецям, што ў Амерыцы ёсць Санта Клаўс, а ў Беларусі - Дзед Мароз і Снягурка. Заўсёды імкнуцца прыходзіць на навагоднія елкі паводле беларускіх традыцый: «Аліўе заўсёды на стале». І наогул, Новы год — хутчэй свята рускай ці беларускай дыяспар. Амерыканцы больш шануюць Каляды.

Walt Disney World, Orlando, Florida. Фота ілюстрацыйнае: Brian McGowan, unsplash.com

«Тут абавязковая традыцыя збірацца за вялікім сталом і абменьвацца падарункамі, якія адразу ўсе адкрываюць. Тут дагэтуль прынята пісаць паштоўкі. На гэта сыходзіць шмат грошай і часу, — кажа Аня. — Кожная кампанія пасылае імянныя паштоўкі з віншаваннем „Merry Christmas and Happy New Year“. Важна, каб яны былі падпісаныя рукой!»

Чытайце таксама: Ялінка ў доме і святочны манікюр. Як гродзенцы рыхтуюцца да Новага года

Па словах Ганны, Амерыка — краіна, дзе ўсе людзі ўсмешлівыя, і гэта не стэрэатып. «Тут паліцыя вельмі крутая — яны могуць апрануцца ў касцюмы Санты і Грынча і хадзіць па школах і садках бясплатна, проста павіншаваць і павесяліць дзяцей», — кажа Ганна. На мерапрыемствах, дзе запускаюць салют, бясплатна раздаюць гарачы шакалад або сідр, каб людзі маглі сагрэцца.

Фота ілюстрацыйнае: Juliana Malta, unsplash.com

«Уся Амерыка ўпрыгожаная так, што і ліхтары не патрэбныя. Кожны дом амерыканца — як музей. Шмат грошай траціцца на ўсе гэтыя рэчы», — распавяла Ганна.

Нью-Ёрк: самы цікавы Новы год — у лацінаамерыканскім гей-бары

Таццяна пераехала ў Нью-Ёрк летам 2018 года і гэта будзе ўжо пяты Новы год, які яна сустрэне тут. Кожны раз атрымліваецца па-рознаму.

«Селета мой бойфрэнд і я плануем ісці святкаваць Новы год у нямецкі піўны бар, будзе багата сяброў. А самы першы я сустрэла ў натаўпе на Манхэтане, гледзячы на салют. Шчыра кажучы, было нічога не бачна, нідзе толкам не прайсці, тысячы людзей, але думаю, я простая кепска падыхтавалася. Дасьведчаныя людзі могуць падказаць добрыя мясціны, адкуль выдатна ўсё бачна, ды яшче і шампанскага можна выпіць. Цікавей за ўсё пакуль атрымалася адсвяткаваць Новы год, калі я працавала, а пасля працы выпадкова з калегамі зайшлі ў лацінаамерыканскі гей-бар. Таксама крута было святкаваць у Маямі, у цеплыні, цалкам нешта іншае. Уявіце ўпрыгожаную ялінку сярод пальмаў».

Fountain Plaza, New York. Фота ілюстрацыйнае: Johnell Pannell, unsplash.com

Па словах Таццяны, Новы год тут святкуюць па-рознаму: адзначаюць у барах, у гасцях, здымаюць дамы недзе за межамі мегаполісаў, ладзяць вечарынкі з сябрамі. З сям’ёй тут сустракаюць Каляды, а месяцам раней — Дзень Падзякі. Таццяна заўважыла: як толькі Каляды праходзяць, на наступную раніцу елкі ўжо ляжаць на сметніках.

«На Беларусі Новы год — больш сямейнае свята. Прынамсі ў маёй не надта рэлігійнай сям'і так было. Таму мне заўсёды здавалася, што бацькі крыўдзяцца, калі я не з імі ўвечары 31 снежня. Цяпер стараюся быць на сувязі з бацькамі ў 00.00 па беларускім часе».

Rockefeller Center, NYC. Фота ілюстрацыйнае: Alex Haney, unsplash.com

Каляды Таццяна праводзіць з сябрамі. Звычайна гэта вячэра ў кагосьці дома, кожны прыносіць нейкую страву з сабой. Традыцыйна ёсць аліўе, дранікі, блінцы з ікрой, вушкі з макам або грыбамі і іншыя знаёмыя стравы.

«Забаўны момант: шмат нашых людзей працягваюць глядзець выступы прэзідэнтаў у навагоднюю ноч. Летась быў папулярны Зяленскі. Ужо каторы год назіраю ў сацсетках, як мае сябры пачынаюць святкаваць ад беларускага Новага году да мясцовага. Карацей, наліваюць цэлы дзень».

Цяпер Таня купляе апошнія падарункі, нядаўна адправіла пасылку сястры ў Еўропу."На Раство планую са сваім хлопцам christmas date: кірмаш, ліхтарыкі, коўзанку, хатсайдэр — гэта як глінтвейн, але з яблыкавага соку. Вельмі смачна".

Літва: толькі па беларускім часе і са зваротам Ціханоўскай

Карына жыве ў Вільні з лістапада 2020 года. Гэта будзе трэці Новы год не дома. Увесь гэты час яна адчувае сябе нібы ў гасцях і святкаваць так, як дома, псіхалагічна цяжка. «Для мяне навагоднія святыя — сямейныя, а сям’я засталася ў Беларусі», — кажа яна.

Новы год Карына святкуе толькі паводле беларускага часу. «Са зваротам маёй Прэзідэнткі Святланы Ціханоўскай», — дадае яна.

Вільня, Ратушная плошча. Фота ілюстрацыйнае: Humphrey Muleba, unsplash.com

Ёлку яна не ставіла нават у Беларусі ўжо шмат гадоў. Але ў гэтым годзе захацелася — жывую і пахкую. «Быццам вярнуць сабе трошкі жыццёвай нармальнасці, дазволіць самой сабе адчуванне свята. Таму ў мяне ўжо стаіць упрыгожаная жывая ялінка. Шчыра кажучы, я не моцна заганяюся па стравах: звычайныя легкія закускі, салаты, бульбачка, куды ж без яе!»

Чытайце таксама: Телефонная будка в Triniti, кофейня в стиле Гарри Поттера и бокалы на Советской. Как Гродно приготовился к Новому году

У гэтым годзе адсвяткаваць з блізкімі Карыне ў нейкай ступені атрымаецца.

«На гэты Новы год да мяне прыедзе матуля, што вельмі мяне радуе. Зычу беларусам па ўсім свеце захаваць сваё ментальнае і фізічнае здароўе ў новым годзе, надаваць гэтаму больш увагі. Гэта вельмі важна, каб працягваць падтрымліваць тых, хто зараз у бядзе, каб не здавацца і рабіць усё магчымае дзеля станоўчых зменаў у роднай краіне. Мару аб тым, што наступны год сустрэну ў Беларусі і планую працягваць рабіць ўсё, што ў маіх сілах, каб гэта ажыццявілася».

Італія: беларускія святочныя стравы тут не ўпісваюцца

Ганна пераехала ў Італію сем гадоў таму. Цяпер жыве ў невялікім горадзе на беразе мора на поўдні краіны. Новы год тут амаль не святкуюць, больш увагі надаюць Калядам. Святы Аня праводзіць з сям’ёй мужа.

«Звычайна вечарам 24 снежня ўся сям’я збіраецца за сталом. Вельмі шмат гатуюць — на вячэру перад Калядамі падаюць рыбныя стравы. На першае, напрыклад, пасту з рыбай і морапрадуктамі, на другое можа быць запечаная рыба дарада ці іншая і розныя закускі на аснове рыбы ці гародніны. Абявязкова пякуць панетоне — такі адмысловы італьянскі пірог. На наступны дзень, 25 снежня, зноў ладзяць агульны святочны абед. У гэты дзень ужо гатуюць мясныя стравы».

Вуліца ў адным з італьянскіх гарадоў перад Калядамі. Фота ілюстрацыйнае: Gabriella Clare Marino, unsplash.com

З калядных традыцый італьянцаў Ганна адзначае гульню «Тамбала»: «Гэта як бінго ці наша лато. Трэба цягнуць з мяшэчка нумары і закрываць такія ж лічбы на ўласных картках. Звычайна, нават у сям'і, гуляюць на грошы — кожны кладзе па адным еўра, ці на невялікія падарункі».

На Новы год проста збіраюцца на агульны вячэру дома або ў рэстаране. Лічыцца, што на стале абавязкова павінна быць сачавіца — яе трэба пакаштаваць, каб год быў паспяховым. Свякроў Ганны распавядала, што раней было прынята на Новы год выкідваць з вокнаў старыя рэчы. Яе брат любіў выкідаць з акна талеркі. Але Ганна такога ўжо не заспела.

«Новы год мы таксама адзначаем у сям'і. Традыцыі на гэты час уключаць тэлевізар ці чакаць прамовы прэзідэнта тут няма. Проста самі сочым па гадзінніку і ўсё. Спачатку чакаем беларускі Новы год і тэлефануем маім бацькам у Беларусь. Потым я званю павіншаваць сябровак. А калі надыходзіць Новы год па-італьянску, то ўжо блізкія і сябры з Беларусі тэлефануюць з віншаваннямі нам».

Традыцыйныя беларускія святочныя стравы ў канцэпцыю італьянскай кухні ніяк не ўпісваюцца. «Тут заўжды, і на святы таксама, гатуюць па вельмі канкрэтнай схеме. Ёсць першае і другое. Першае — гэта паста ці рызота. На другое — мяса альбо рыба і закускі. Для італьянцаў было б вельмі дзіўна змяшаць разам столькі прадуктаў, колькі ўтрымлівае, напрыклад, аліўе ці селядзец пад футрам».

Зімовыя святы ў Італіі заканчваюцца 6 студзеня — святам Бефаны. Гэта своеасаблівы аналаг Санта-Клаўса, вядзьмарачка, якая прабіраецца ў хату праз трубу і прыносіць дзецям падарункі. Непаслухмяныя дзеці атрымліваюць ад Бефаны вугольчыкі замест падарункаў.

Ганна святкуе Раство разам з праваслаўнымі - гэтую традыцыю яна прывезла і ў Італію. «Мая бабуля гатавала напярэдадні Раства 12 посных страваў. Я тут таксама стараюся рабіць, хаця стравы ўжо больш мясцовыя, а не толькі традыцыйна беларускія. Яшчэ я расказала сваім італьянскім сваякам, што пад абрус трэба класці сена. Але тут сена няма — амаль круглы год наўкола ўсё зялёнае».

Падзяліцца

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024