Спадчына

Як пераймяноўвалі вуліцы ў Гродне царскіх часоў: гістарычны архіў апублікаваў дакумент

Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ў Гродне апублікаваў на сваёй старонцы «ВКонтакте» сканы спісу вуліц, завулкаў, плошчаў і мастоў Гродна 1864 года. Самае цікавае ў ім — супастаўленне старых і новых назваў. Менавіта ў той год прайшла хваля перайменаванняў як ідэалагічны адказ царскіх уладаў на паўстанне 1863−1864 гадоў. Гістарычныя назвы вуліц Гродна змяняліся, каб адпавядаць палітычнай сітуацыі ў краіне.

Пра акалічнасці перайменавання піша «Наша Ніва».

Перайменавалі 45 з 65 вуліц

Вулічнымі назвамі займаўся гродзенскі паліцмайстар Васіль Змееў. З рапартам па гэтым пытанні ён выступіў 24 лютага 1864 года ў Гродзенскім губернскім праўленні. Змееў быў прыезджым з Расіі. Яшчэ перад паўстаннем, у 1861 годзе, ён забараніў выконваць у Гродне патрыятычныя гімны і праводзіць маніфестацыі, а пасля наогул абвясціў у Гродне і губерні ваеннае становішча.

Змееў высветліў, што ў Гродне ў той час усё яшчэ былі вуліцы зусім без назвы. Іншыя назвы, на яго думку, «не адпавядалі мясцовасцям». Таму ён склаў спіс новых назваў.

Агулам у спісе 65 розных вуліц, завулкаў, плошчаў і мастоў. Перайменаваць вырашылі 45 з іх.

Актыўна пераймяноўвалі «каталіцкія» назвы

Губернскае праўленне цалкам задаволіла прапанову паліцмайстра. Яе адразу накіравалі ў гродзенскі магістрат. Апошні меў неадкладна заняцца падрыхтоўкай бляшаных табліц з новымі назвамі вуліц. Уласнікі дамоў на рагах вуліц мелі іх пазней павесіць за свой кошт. Тады ж расійскія ўлады ўвялі цотную і няцотную нумарацыю дамоў.

Асабліва актыўна пераймяноўвалі вуліцы, назвы якіх былі звязаныя з каталіцкімі кляштарамі, якія былі скасаваныя расійскімі ўладамі яшчэ пасля паўстання 1830−1831 гадоў. Таксама змянілі многія традыцыйныя назвы, якія склаліся ў горадзе гістарычна. Магчыма, яны былі проста незразумелыя расійскім чыноўнікам.

Чытайце таксама: З якіх вуліц трэба пачаць перайменаванне ў Гродне сёння

Як змяніліся назвы вуліц

Першая назва — гістарычная, другая — уведзеная царскімі ўладамі:

  • Баніфратэрская — Татарская,
  • Басняцкая — Бальнічная,
  • Бернардзінская — Мяшчанская,
  • Бернардзінскі завулак — Малярны,
  • Брыгідская — Купецкая,
  • Брыгідскі завулак — Майстроўская вуліца,
  • Брыгіцкі мост — Чыгунным,
  • Вялікі Дамініканскі завулак (каля дамініканскай гімназіі) — Звонавы,
  • Гарадніцкая — Палацавая,
  • Дамініканская — Саборная,
  • Златарская — Палатная,
  • Златарскі завулак — Сумежны,
  • Калужанская — Калажанская,
  • Лазавіцкі завулак — Гарохавы,
  • Малы Дамініканскі завулак — Хлебны,
  • Могілкавая — Крывая,
  • Падзамачны завулак — Шпітальны,
  • Падмогілкавы — Каменны,
  • Раскоша — Садовая,
  • Падвальная — Кавальскай,
  • Падгурная — Падгорная,
  • Падсадная — Агародная,
  • Польная — Палявая,
  • Францішканская юрыздыка — Казацкая,
  • Юрыздыка — Хлебная прыстань.

Гэтая тапаніміка захоўвалася ў Гродне да 1915 года, пакуль горад не занялі нямецкія войскі.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

«Пабачыць Гродна — і памерці». Як наш горад стаў міжваеннай «сталіцай самагубцаў»

У міжваенны час Гродна набыло незвычайную славу. Горад стаў месцам прыцягнення незвычайных турыстаў - тых,…

21 лістапада 2024

«Нармальны быў гастраном — цяпер там прадаюць шпалеры». Ці хапае крамаў у цэнтры Гродна?

Ці хапае ў цэнтры Гродна прадуктовых крам? Спрэчкі наконт гэтага выклікала адкрыццё на перакрыжаванні Савецкай…

21 лістапада 2024

Дзе арганізаваць святочную фотасесію? Гродзенскія студыі ўжо падрыхтавалі навагоднія лакацыі

Прыбраныя ялінкі, свечкі, навагоднія вянкі і гірлянды, аксаміт, светлы ці цёмны фон на выбар. Гродзенскія…

19 лістапада 2024

«Перад выбарамі - спрыяльны час для петыцый». Як прымусіць чыноўнікаў вырашаць праблемы і чаму новая пляцоўка «меркаванне.бел» для гэтага не пасуе

Улады стварылі новую платформу “меркаванне.бел”. Яе пазіцыянуюць як анлайн-пляцоўку, на якой кожны зможа ў вольнай…

15 лістапада 2024

«У Гродне жывуць тыя яшчэ „шалёныя імператрыцы“». Стваральніца брэнда Krikate расказала, як дабралася да парыжскага тыдня моды

Калекцыя адзення гродзенкі Кацярыны Карлацяну дэбютавала гэтай восенню на Парыжскім тыдні моды. А пачыналася ўсё…

14 лістапада 2024

«Першы прыбытак патраціў на станок». Гродзенец у школе выточваў біты, а ў 27 гадоў адкрыў сваю вытворчасць мэблі

Гродзенец Раман Нагула амаль паўжыцця працуе з дрэвам. Школьнікам ён пачынаў з бейсбольных біт, а…

13 лістапада 2024