Спадчына

Як пераймяноўвалі вуліцы ў Гродне царскіх часоў: гістарычны архіў апублікаваў дакумент

Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ў Гродне апублікаваў на сваёй старонцы «ВКонтакте» сканы спісу вуліц, завулкаў, плошчаў і мастоў Гродна 1864 года. Самае цікавае ў ім — супастаўленне старых і новых назваў. Менавіта ў той год прайшла хваля перайменаванняў як ідэалагічны адказ царскіх уладаў на паўстанне 1863−1864 гадоў. Гістарычныя назвы вуліц Гродна змяняліся, каб адпавядаць палітычнай сітуацыі ў краіне.

Пра акалічнасці перайменавання піша «Наша Ніва».

Перайменавалі 45 з 65 вуліц

Вулічнымі назвамі займаўся гродзенскі паліцмайстар Васіль Змееў. З рапартам па гэтым пытанні ён выступіў 24 лютага 1864 года ў Гродзенскім губернскім праўленні. Змееў быў прыезджым з Расіі. Яшчэ перад паўстаннем, у 1861 годзе, ён забараніў выконваць у Гродне патрыятычныя гімны і праводзіць маніфестацыі, а пасля наогул абвясціў у Гродне і губерні ваеннае становішча.

Змееў высветліў, што ў Гродне ў той час усё яшчэ былі вуліцы зусім без назвы. Іншыя назвы, на яго думку, «не адпавядалі мясцовасцям». Таму ён склаў спіс новых назваў.

Агулам у спісе 65 розных вуліц, завулкаў, плошчаў і мастоў. Перайменаваць вырашылі 45 з іх.

Актыўна пераймяноўвалі «каталіцкія» назвы

Губернскае праўленне цалкам задаволіла прапанову паліцмайстра. Яе адразу накіравалі ў гродзенскі магістрат. Апошні меў неадкладна заняцца падрыхтоўкай бляшаных табліц з новымі назвамі вуліц. Уласнікі дамоў на рагах вуліц мелі іх пазней павесіць за свой кошт. Тады ж расійскія ўлады ўвялі цотную і няцотную нумарацыю дамоў.

Асабліва актыўна пераймяноўвалі вуліцы, назвы якіх былі звязаныя з каталіцкімі кляштарамі, якія былі скасаваныя расійскімі ўладамі яшчэ пасля паўстання 1830−1831 гадоў. Таксама змянілі многія традыцыйныя назвы, якія склаліся ў горадзе гістарычна. Магчыма, яны былі проста незразумелыя расійскім чыноўнікам.

Чытайце таксама: З якіх вуліц трэба пачаць перайменаванне ў Гродне сёння

Як змяніліся назвы вуліц

Першая назва — гістарычная, другая — уведзеная царскімі ўладамі:

  • Баніфратэрская — Татарская,
  • Басняцкая — Бальнічная,
  • Бернардзінская — Мяшчанская,
  • Бернардзінскі завулак — Малярны,
  • Брыгідская — Купецкая,
  • Брыгідскі завулак — Майстроўская вуліца,
  • Брыгіцкі мост — Чыгунным,
  • Вялікі Дамініканскі завулак (каля дамініканскай гімназіі) — Звонавы,
  • Гарадніцкая — Палацавая,
  • Дамініканская — Саборная,
  • Златарская — Палатная,
  • Златарскі завулак — Сумежны,
  • Калужанская — Калажанская,
  • Лазавіцкі завулак — Гарохавы,
  • Малы Дамініканскі завулак — Хлебны,
  • Могілкавая — Крывая,
  • Падзамачны завулак — Шпітальны,
  • Падмогілкавы — Каменны,
  • Раскоша — Садовая,
  • Падвальная — Кавальскай,
  • Падгурная — Падгорная,
  • Падсадная — Агародная,
  • Польная — Палявая,
  • Францішканская юрыздыка — Казацкая,
  • Юрыздыка — Хлебная прыстань.

Гэтая тапаніміка захоўвалася ў Гродне да 1915 года, пакуль горад не занялі нямецкія войскі.

Падзяліцца
Меткі: гісторыя

Апошнія запісы

Грэчка з чарніцамі, жывая музыка і «сарамлівы» стрыптыз. Рэстаранам «Беласток» у Гродне і Grodno ў Беластоку споўнілася 50 гадоў

У Гродне працуе рэстаран «Беласток», а ў польскім Беластоку – бар Grodno. У 1974 годзе…

5 лістапада 2024

«Прабіце, калі ласка». Як у Гродне адным талончыкам ламалі сістэму

Гродзенскія кантралёры - самыя суровыя, а пасажыры - самыя дружныя. Квіток можна на выхадзе з…

4 лістапада 2024

«Мяне не перамагчы, я не спаборнічаю». Гродзенка перанесла аперацыю на ствале галаўнога мозгу — вось як змянілася яе жыццё

Раніцай гродзенка Людміла Юрахно як звычайна пайшла на працу, але дадому вярнулася толькі праз паўгода.…

1 лістапада 2024

«Воку няма за што зачапіцца». Спыталіся ў дызайнера, што не так з інтэр'ерамі гродзенскіх устаноў

Гродзенцы скардзяцца, што шмат якія ўстановы ў горадзе выглядаюць аднолькава. Напрыклад, некаторых расчаравалі рэндары інтэр'ераў…

31 кастрычніка 2024

Куды з’ездзіць на Хэлоўін у Гродзенскай вобласці: 5 містычных месцаў ад замкаў да млыноў

Адчуць таямнічую атмасферу Хэлоўіна можна ў розных месцах Гродзеншчыны: у рэгіёне мноства закінутых сядзіб, старажытных…

29 кастрычніка 2024

«Акцэнт» пашыў пальчаткі, «Макей» — сумкі. Як гродзенка паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы

Гродзенка Кацярына Карлацяну, заснавальніца брэнда Krikate ("Крыкейт"), паказала сваю калекцыю на Тыдні моды ў Парыжы.…

28 кастрычніка 2024